Scenariusz zajęć „genetyczny odcisk palca”

Biologia, IV etap edukacyjny

Temat: Genetyczny odcisk palca.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (1.6) [uczeń] podaje przykłady wykorzystania badań nad DNA (sądownictwo, medycyna, nauka).

Cele zoperacjonalizowane

Nabywane umiejętności

Kompetencje kluczowe

• Porozumiewanie się w języku ojczystym

• Umiejętność uczenia się

Etapy lekcji

1. Wstęp:

Zapoznanie uczniów z tematem.

Pogadanka o możliwościach inżynierii genetycznej. Uczniowie podają znane im przykłady praktycznych zastosowań badań nad DNA.

2. Przebieg zajęć:

Nauczyciel w rozmowie kierowanej wykazuje znaczenie badań nad DNA w kontekście praktycznego zastosowania informacji zawartej w DNA.

Nauczyciel przedstawia prezentację multimedialną „Porównywanie sekwencji kodu genetycznego”.

Uczniowie określają podstawowe techniki inżynierii genetycznej wykorzystane podczas porównywania sekwencji kodu genetycznego. Korzystając z różnych materiałów (podręcznik, Internet) dokonują ich krótkiej charakterystyki.

Uczniowie dobierają się w pary i wykonują obserwację.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Ślady biologiczne które pozostawia po sobie każdy człowiek są źródłem DNA do badań genetycznych stosowanych w kryminalistyce, sądownictwie i medycynie. Cennym materiałem biologicznym jest np. krew, fragmenty naskórka, włosy, mocz, ślina, pot. Do badań genetycznych można wykorzystać również materiał biologiczny pochodzący sprzed wielu lat.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest zapoznanie ze sposobem właściwego pozyskania materiału biologicznego pochodzącego z wymazu z błony śluzowej policzka, wykorzystywanego m.in. do ustalania ojcostwa.

3. Sposób przygotowania ćwiczenia (czas, miejsce itd.): Ćwiczenia praktyczne są prowadzone podczas zajęć w klasie. Uczniowie powinni mieć gumowe rękawiczki, sterylne patyczki higieniczne (wymazówki) w plastikowych opakowaniach.

4. Sposób przeprowadzenia ćwiczenia: Uczniowie pracują w parach. Prawidłowo, z zachowaniem wymaganej ostrożności pobierają materiał biologiczny z błony śluzowej policzka i umieszczają go w wymazówce. Wymazówkę należy wyciągnąć z osłonki nie dotykając palcami końcówki z wacikiem. Końcówkę wymazówki z wacikiem należy przyłożyć do błony śluzowej policzka i przez chwilę pocierać. Wymazówkę z pobranym materiałem należy bezpiecznie umieścić z powrotem w osłonce.

5. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie wypełniają etykiety pojemników imieniem i nazwiskiem osoby, od której pobrano materiał. Próbki przygotowane w ten sposób są odpowiednie do dalszych analiz.

3. Podsumowanie:

Nauczyciel prezentując zestaw zdjęć „Oko w oko z Kopernikiem” przedstawia praktyczne zastosowanie metod porównywania informacji genetycznej w procesie identyfikacji szczątków Mikołaja Kopernika.

Środki dydaktyczne

• Zasoby multimedialne: prezentacja „Porównywanie sekwencji kodu genetycznego”

• Zestaw zdjęć „Oko w oko z Kopernikiem”

• Komputer podłączony do Internetu

• Gumowe rękawiczki

• Wymazówki

• Pisak/flamaster

Metody nauczania

• Obserwacja

• Pogadanka

• Rozmowa kierowana

Formy pracy

• Praca w parach

• Zbiorowa

Praca domowa

Zastanów się jakie korzyści i zagrożenia wynikają z tworzenia baz danych przechowujących profile genetyczne.

Dodatkowe propozycje wykorzystania

Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na III etapie edukacyjnym w zakresie nauczania biologii.

Lista załączników multimedialnych

Prezentacja multimedialna „Porównywanie sekwencji kodu genetycznego”

Zestaw zdjęć „Oko w oko z Kopernikiem”

R1Pf7KpDcRqn3