Genialni jak Napoleon
Wstęp
Rządy Napoleona Bonaparte to krótki i burzliwy okres, który jednak na zawsze zmienił postrzeganie świata i myślenie ludzi w każdym zakątku Europy. Jego sukcesy militarne oraz te odnoszone w polityce wewnętrznej i zewnętrznej przyczyniły się do ogromnej popularności wśród społeczeństwa, wynikiem czego było ogłoszenie się przez Napoleona cesarzem – Francuzów, nie Francji! Kolejne lata pokazały, że częste porównania wodza do Aleksandra Wielkiego czy Juliusza Cezara, nie były na wyrost. Wielkie sukcesy w bitwach i zdobycze terytorialne sprawiały, że w szczytowym momencie Imperium Francuskie zamieszkiwała połowa mieszkańców ówczesnej Europy. W historii jednak nic nie trwa wiecznie. Pomimo niewątpliwego geniuszu, Napoleon Bonaparte w swoich planach nie przewidział jednego – rewolucyjne, oświeceniowe reformy, niesione przez obce wojsko prędzej czy później wywołają opór w państwach ancien régime (starego porządku), a ogromny wysiłek militarny i śmierć milionów ludzi zachwieją finansowymi podstawami Cesarstwa. Pod naporem potęgi wojsk koalicji antyfrancuskiej i rosyjskiej zimy imperium Napoleona musiało się rozpaść, przynosząc koniec epoki francuskiego geniusza dla jednych lub krwawego i bezwzględnego tyrana dla innych. Spór dotyczący postaci Napoleona i jego dokonań trwa do dziś.
rozpoznasz, jakie największe sukcesy odniósł Napoleon Bonaparte;
opiszesz, jaki wpływ na losy Polaków miał cesarz Francuzów;
scharakteryzujesz przełomowe wydarzenia z historii świata;
rozpoznasz różne oceny postaw i dokonań Napoleona;
przedstawisz swoje stanowisko w dyskusji i obronisz je swoimi argumentami.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
Po zapoznaniu się z e‑materiałem uczeń:
dostrzega w narracji historycznej różne warstwy;
wyjaśnia związki przyczynowo‑skutkowe;
tworzy krótką wypowiedź korzystając z zadanego źródła historycznego;
sytuuje w czasie zjawiska historyczne;
porównuje pozyskane informacje;
GENIALNI JAK NAPOLEON – audiobook
Rozdziały:
Napoleon – genialny mówca
Do żołnierzy, do Polaków
Geniusz czy krwawy tyran?
Notatka dla prowadzącego:
Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak włączyć materiały multimedialne w tok lekcji.
Podczas odsłuchiwania audiobooka zwróć uwagę na argumenty Ani i Tomka oraz odezwy Napoleona Bonaparte kierowane do swoich żołnierzy. Uczniowie powinni również przyjrzeć się argumentacji i doborowi słownictwa, jakie stosuje Napoleon, kiedy zwraca się do żołnierzy. Pozwoli im to na lepsze przygotowanie się do stworzenia własnej mowy motywacyjnej.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P1APtfaxn
Genialni jak Napoleon
Rozdział 1
Napoleon – genialny mówca
Ania z Tomkiem rozmawiają o Napoleonie. Tomek jest wielkim fanem jego geniuszu i uważa go za wybitnego wodza, Ania nie do końca podziela zdanie brata.
— Co tam oglądasz Tomku?
— Znalazłem ciekawą prezentację o Napoleonie i sprawdzam, czy może jest w niej coś nowego o tym genialnym przywódcy.
— Chyba nie był do końca takim geniuszem, skoro ostatecznie przegrał i zmarł osamotniony na wygnaniu.
— Jak możesz nie dostrzegać geniuszu Napoleona, jednego z największych wodzów w historii, który porwał za sobą pół Europy, a i dzisiaj jego imię to synonim wybitnego dowódcy i stratega! Nie wiem, czy wiesz, ale nawet Adam Mickiewicz nazywał go bogiem wojny.
— I to niby ma świadczyć o jego genialności? Równie dobrze można powiedzieć o nim tyran lub nawet szaleniec opętany żądzą zwycięstwa.
— Każda wojna i konflikt zbrojny niesie ze sobą ofiary, tak samo jak każdy dowódca chce zwyciężać, a nie ponosić porażki, skazując siebie i swoich żołnierzy na cierpienie i niewolę. Zresztą, jak wytłumaczysz fakt, że mając niespełna 17 lat, został oficerem artylerii, a już 7 lat później, jako kapitan, przyczynił się do zwycięstwa pod Tulonem, opracowując genialny plan ataku na wojska angielskie i hiszpańskie? W nagrodę został mianowany generałem. I to w wieku 24 lat! Później jego kariera rozwijała się jeszcze lepiej – dowódca wojsk wewnętrznych, naczelne dowództwo nad wojskami francuskimi walczącymi z Austrią… długo można by było wymieniać.
— No dobrze, masz rację. Jego kariera była spektakularna, a sukcesy militarne, szczególnie we Włoszech okazałe, choć nie wiem, czy wiesz, ale większość tego, co dzisiaj powszechnie mówi się o tym okresie, to propagandapropaganda Napoleona. Już wtedy wiedział, jak ważne jest posługiwanie się prasą, zresztą jak sam powiedział – cztery nieprzyjazne gazety są groźniejsze od tysiąca bagnetów.
— Tak, wydawane z jego rozkazu Biuletyny Wielkiej Armii wychwalały jego sukcesy i milczały o porażkach i kłopotach, ale nie wszystko możesz zrzucić na propagandę. Napoleon jak mało kto wiedział, jak rozmawiać z żołnierzami, pokazywać, że jest jednym z nich. Był też świetnym mówcą motywacyjnym, zresztą posłuchaj sama. Oto fragment jego odezwy do żołnierzy:
„Żołnierze! Jesteście źle odziani i źle żywieni. Rząd winien wam wiele, lecz nic wam dać nie może. Wasza wytrwałość i odwaga, którą okazujecie pośród tych skał, jest zdumiewająca, lecz nie przynosi wam żadnej sławy; żaden blask nie pada na was. Ja chcę was poprowadzić na najurodzajniejsze równiny świata, bogate prowincje, wielkie miasta dostaną się w moc waszą. Tam znajdziecie honor, sławę i bogactwo. Żołnierze armii włoskiej, czyż braknie wam odwagi i wytrwałości?”
— Tutaj w pełni się z Tobą zgodzę. Przemowa Napoleona jest wspaniała.
— Nie tylko wspaniała, ale prosta i bezpośrednia. Bez problemu zrozumiała dla każdego, nawet prostego żołnierza. Jest taką odezwą żołnierza do swoich towarzyszy. Żołnierza, który zna ich niedolę, bo jest jednym z nich.
— Hmmm... Ja to widzę trochę inaczej. Masz rację, Napoleon stawia się tutaj w sytuacji żołnierza, ale też wie na kogo zrzucić winę za ich los. Potrafi roztoczyć przed nimi wspaniałą przyszłość, którą mają razem osiągnąć. No i, jak przystało na dobrego lidera, wiedział jak podrażnić ich ambicje, pytając retorycznie – czy nie brakuje im odwagi i wytrwałości? Ale tak, by umieć przemawiać w taki sposób nie można być przeciętniakiem, trzeba mieć to coś – charyzmę i zdolności przywódcze.
Rozdział 2
Do żołnierzy, do Polaków
Ania i Tomek nadal rozmawiają o Napoleonie i jego osiągnięciach militarnych. Tomek po raz kolejny, by pokazać genialność cesarza, prezentuje Ani jego przemowę.
— A Ty dalej siedzisz i męczysz tego Napoleona?
— Wcale nie męczę. Czytam kolejne przemowy i dowiaduję się nowych rzeczy. I za każdym razem jeszcze bardziej przekonuję się, do jego geniuszu i wielkości. Nie wiem, jak możesz w ogóle zastanawiać się nad tym, czy Napoleon naprawdę był genialny?
— Ech… Tomku, a Ty nadal swoje. Ja nie mówię, że Napoleon nie był wspaniałym wodzem i wielkim dowódcą. Tylko tyle...
— No to posłuchaj, jak zwraca się do swoich żołnierzy i Polaków w Poznaniu, w grudniu 1806 roku. Dla naszych rodaków żyjących pod zaborami Napoleon jawił się jako jedyna nadzieja na odzyskanie niepodległości i pokonanie wrogów. Na nikogo innego nie mogli liczyć w tamtym czasie. Posłuchaj zresztą sama:
„Żołnierze,
Dokładnie w tej chwili mija dziś rok, odkąd byliście na pamiętnym polu Austerlitz. Przerażone bataliony rosyjskie uciekały w rozsypce lub okrążone oddawały broń swym zwycięzcom. Następnego dnia Rosjanie zapewnili, że chcą pokoju, ale były to słowa zwodnicze. Zaledwie udało się im uniknąć (być może poprzez karygodną wspaniałomyślność) klęsk trzeciej koalicji, już knuli czwartą. Nie mają już jednak alianta, w którego taktyce pokładali swe największe nadzieje. Jego twierdze, stolice, magazyny, arsenały, 280 chorągwi, 700 batalionów, pięć wielkich pól bitewnych jest w naszych rękach.
Ani na chwilę nie powstrzymała was Odra, Warta, pustkowia Polski ani nieznośna pora roku. Wykazaliście najwyższą odwagę, zawsze przeważaliście, wróg z waszym nadejściem pierzchał. Na próżno Rosjanie bronili stolicy dawnej i wspaniałej Polski. Orzeł francuski szybuje nad Wisłą. Widząc was, odważnemu i nieszczęśliwemu Polakowi zdaje się, że widzi powrót hufców Sobieskiego spod Wiednia”.
— Dobrze, znowu mogę przyznać ci rację. Piękne były to słowa, szczególnie dla słuchających ich Polaków, marzących o odzyskaniu swojego państwa. Tylko jak sam dobrze wiesz Księstwo Warszawskie, które otrzymali rok później, było tylko namiastką ich marzeń.
— Może i namiastką, ale zawsze lepszą niż życie pod zaborczym uciskiem. Zresztą dzisiaj możemy tylko „gdybać” i zastanawiać się, co by było, gdyby Napoleon pokonał Rosję w 1812 roku. Ja jestem wręcz pewien, że Polacy nie tylko odzyskaliby własne państwo, ale i odrodziłoby się ono jako silny i zjednoczony kraj.
Rozdział 3
Geniusz czy krwawy tyran?
Tym razem Ania pokazuje Tomkowi drugą stronę medalu, przedstawiając cienie geniuszu Napoleona. Tomek próbuje się temu przeciwstawiać, wspominając o sukcesach.
— Tomku, podejdź na chwilę. Chciałabym ci coś pokazać.
— Co takiego?
— Tym razem ja chciałabym pokazać ci coś o twoim wielkim idolu. Nie wiem tylko, czy ci się to spodoba, ale mam nadzieję, że potrafisz obiektywnie spojrzeć na Napoleona.
— Widzę, że nie dajesz za wygraną, próbując przekonać mnie do swoich racji.
— Nie chcę ciebie do niczego przekonywać. Chciałabym, abyś po prostu pozbył się tego idealnego obrazu Napoleona i posłuchał również o niezbyt miłych dla niego faktach.
— Ech… no dobrze, co takiego o nim wyczytałaś.
— Zacznijmy od początku, czyli dlaczego nazywano go szaleńcem i krwawym tyranem. W wyniku toczonych przez niego wojen śmierć poniosło, ostrożnie szacując, ponad 3 miliony żołnierzy, pod samym Lipskiem zginęło łącznie 130 tysięcy ludzi! Do tego oczywiście trzeba doliczyć liczne ofiary, które zmarły na skutek chorób, epidemii czy mrozu! To była główna przyczyna zdziesiątkowania francuskiej armii po klęsce pod Moskwą. Co na to odpowiadał Napoleon? Jak dowodzą historycy, miał rzucić krótkie – nic mnie nie obchodzi życie miliona ludzi – wojsko tworzy się po to, żeby można było zabijać żołnierzy.
— Ale przecież każda wojna niesie ze sobą zabitych i rannych, poza tym Napoleon większości wojen nie wypowiedział, to one zostały narzucone jemu. Jako jeden z pierwszych dowódców, po skończonych bitwach, kazał zbierać i opatrywać rannych i to bez względu na stronę, po której walczyli! Nikt wcześniej nie przejmował się tak losem żołnierzy jak on!
— To prawda, troszczył się o rannych żołnierzy, ale również nieobce było mu strzelanie do bezbronnego tłumu i rozkazy egzekucji jeńców. Rozstrzeliwanie powstańców madryckich przez żołnierzy francuskich ukazał na swoim obrazie malarz hiszpański Francisco Goya. Nie muszę ci chyba przypominać, że w 1801 roku, po zawarciu pokoju w Luneville, żołnierze Legionów przestali być Napoleonowi potrzebni i wkrótce wysłano ich do tłumienia antyfrancuskiego powstania ludności murzyńskiej na Santo DomingoSanto Domingo (dzisiejsze Haiti). Z blisko 6 tysięcy polskich żołnierzy do Europy wróciło zaledwie około 300. I jak do tego miały się hasła rewolucji o braterstwie i wolności?
— Bunt na Santo DomingoSanto Domingo był buntem poddanych wobec władzy w państwie. Nie wiem więc jakiej spodziewałaś się reakcji ze strony Napoleona? Smutne jest tylko to, że do tłumienia niepodległościowej rebelii wysłał wiernych, polskich żołnierzy, którzy sami dążyli do odbudowy swojego kraju.
— Smutne i straszne było wysłanie naszych żołnierzy w samobójczej misji pod Somosierrą, ze słynnym hasłem Napoleona zostawcie to Polakom.
— A ja widzę to zupełnie inaczej. Napoleon, jak mało kto, znał wartość bojową i poświęcenie naszych żołnierzy. Wiedział, że jeśli są rzeczy niemożliwe dla innych, to nikt inny tylko Polacy mogą sobie z nimi poradzić. Szarża pod Somosierrą okazała się najlepszym sposobem przełamania pozycji hiszpańskich blokujących drogę do Madrytu. Historycy oceniają, że atak piechoty przyniósłby znacznie większe straty i nie gwarantował sukcesu. Zresztą po co daleko szukać. Gdyby Napoleon nie był dla XIX‑wiecznych Polaków bohaterem i wielkim wodzem to po jego klęsce szybko zmieniono by słowa Mazurka Dąbrowskiego. A tak nadal uroczyście śpiewamy:
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami,
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.
Wyjaśnij czym jest propaganda i w jaki sposób Napoleon wykorzystywał ją do budowania swojej pozycji i mitu niezwyciężonego i genialnego wodza?
Do jakich wydarzeń historycznych odwołuje się w odezwie z 1806 roku Napoleon? Jakie zwroty mają w niej na celu zyskanie sympatii i życzliwości Polaków?
Napoleon – geniusz czy szaleniec z manią wielkości? Wymień cechy i wydarzenia, które świadczą o jego wybitnych zdolnościach oraz te, które nie przynoszą mu chwały.
Podsumowanie
Napoleon Bonaparte bez wątpienia był wybitnym wodzem i przywódcą, dla wielu, jednym z największych w historii ludzkości stawianym w jednym rzędzie obok Aleksandra Wielkiego i Juliusza Cezara. Swoimi dokonaniami zmienił postrzeganie ówczesnego świata i rozpowszechnił hasła rewolucji francuskiej. Już jego droga wojskowej kariery (w wieku 24 lat został generałem) kazała przypuszczać, że będzie to postać nietuzinkowa. Dzięki swoim zdolnościom przywódczym, świetnemu kontaktowi z żołnierzami, odważnym decyzjom, a przede wszystkim sukcesom militarnym szybko stał się jedną z najważniejszych osób w rewolucyjnej Francji, koronując się w 1804 roku na cesarza Francuzów. Był typowym przedstawicielem epoki oświecenia z rewolucyjnymi ideałami i kosmopolitycznym oglądem świata. Nie rozumiał, że walka ze starym porządkiem, a nawet światłe reformy państwowe wprowadzane kolbami wojskowych karabinów, nie tylko nie mają szans powodzenia, ale szybko doprowadzą do zbrojnego oporu podbitych narodów. Wyniszczająca, wieloletnia wojna na ogromnych obszarach Europy i świata sprawiła że imperium stworzone przez Napoleona musiało upaść. Nie pierwszy i nie ostatni raz przyczyniła się do tego zbyt wygórowana ambicja oraz surowy rosyjski klimat.
Mimo tego abdykując po raz drugi w 1815 roku Napoleon Bonaparte mógł być pewien, że tam gdzie dotarł on i jego idee powrót do absolutyzmu i feudalnego porządku nie był już możliwy. Dla jednych geniusz, dla innych krwawy i bezwzględny tyran bez wątpienia odcisnął piętno na całej swojej epoce.
PRACA DOMOWA
Poznałeś fragmenty dwóch odezw Napoleona skierowanym przez niego do własnych żołnierzy. Każda z nich motywowała ich do działania, utwierdzała w przekonaniu własnej wybitności i wielkości odgrywanej roli. Stwórz na ich przykładzie (i w oparciu o poniższe załączniki) własną przemowę zachęcającą uczniów swojej klasy do nauki. Postaraj się użyć elementów, które zastosował Napoleon, tj. wskazanie trudnej sytuacji, która wynika nie z ich winy; złożenie obietnic, zwrot do słuchaczy w celu podrażnienia ich ambicji oraz docenienie poniesionego do tej pory wysiłku.
Ćwiczenia
W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.
Dopasuj do dat i haseł ich prawidłowe odpowiedniki.
powstanie Księstwa Warszawskiego, 1814, 1812, 1805, „sto dni Napoleona”, 1794, zamach stanu, Napoleon przejmuje władzę we Francji, bitwa pod Lipskiem „bitwa narodów” – klęska Napoleona, Napoleon koronuje się na cesarza Francuzów
1769 – urodził się Napoleon Bonaparte .......................................................................................................................... – Napoleon uzyskuje stopień generała
1799 – ..........................................................................................................................
1804 – ..........................................................................................................................
.......................................................................................................................... – bitwa pod Austerlitz „bitwa trzech cesarzy” – zwycięstwo Napoleona
1807 – ..........................................................................................................................
.......................................................................................................................... – nieudana wyprawa na Moskwę
1813 – ..........................................................................................................................
.......................................................................................................................... – abdykacja Napoleona
1815 – .......................................................................................................................... 1821 – śmierć Napoleona na Wyspie Świętej Heleny
Przyporządkuj prawidłową datę lub wydarzenie.
„sto dni Napoleona”, zamach stanu, Napoleon przejmuje władzę we Francji, 1812, zamach stanu, Napoleon przejmuje władzę we Francji, 1794, bitwa pod Lipskiem „bitwa narodów” – klęska Napoleona, powstanie Księstwa Warszawskiego, 1812, 1814, powstanie Księstwa Warszawskiego, Napoleon koronuje się na cesarza Francuzów, powstanie Księstwa Warszawskiego, „sto dni Napoleona”, Napoleon koronuje się na cesarza Francuzów, 1805, 1805, Napoleon koronuje się na cesarza Francuzów, 1812, zamach stanu, Napoleon przejmuje władzę we Francji, 1805, bitwa pod Lipskiem „bitwa narodów” – klęska Napoleona, zamach stanu, Napoleon przejmuje władzę we Francji, bitwa pod Lipskiem „bitwa narodów” – klęska Napoleona, 1812, 1814, 1794, „sto dni Napoleona”, powstanie Księstwa Warszawskiego, 1814, bitwa pod Lipskiem „bitwa narodów” – klęska Napoleona, powstanie Księstwa Warszawskiego, 1794, bitwa pod Lipskiem „bitwa narodów” – klęska Napoleona, Napoleon koronuje się na cesarza Francuzów, 1814, „sto dni Napoleona”, Napoleon koronuje się na cesarza Francuzów, zamach stanu, Napoleon przejmuje władzę we Francji, 1805, 1794, 1814
1769 – urodził się Napoleon Bonaparte
.......................................................................................................................... – Napoleon uzyskuje stopień generała
1799 – ..........................................................................................................................
1804 – ..........................................................................................................................
.......................................................................................................................... – bitwa pod Austerlitz „bitwa trzech cesarzy” – zwycięstwo Napoleona
1807 – ..........................................................................................................................
.......................................................................................................................... – nieudana wyprawa na Moskwę
1813 – ..........................................................................................................................
.......................................................................................................................... – abdykacja Napoleona
1815 – ..........................................................................................................................
1821 – śmierć Napoleona na Wyspie Świętej Heleny
Na podstawie swojej wiedzy oraz tekstu źródłowego o wprowadzeniu blokady kontynentalnej uzupełnij puste pola.Dekret berliński o blokadzie kontynentalnej, 21 listopada 1806 r.Napoleon, cesarz Francuzów i król Włoch, uważając:że Anglia nie uznaje prawa narodów (...) że rozciąga na miasta i porty nieufortyfikowane i ujścia rzek prawo blokady, które zgodnie z rozsądkiem i zwyczajem wszystkich narodów cywilizowanych stosuje się tylko do twierdz (...), że ogłasza za objęte blokadą miejsca, których wszystkimi siłami nie mogłaby osaczyć (...), postanowiliśmy zastosować do Anglii zwyczaje, które uświęciła w prawodawstwie morskim (...).Dlaczego rozporządziliśmy (...), co następuje:Art. I. Wyspy Brytyjskie ogłasza się za będące w stanie blokady.Art. II. Wszelki handel i wszelka korespondencja z Wyspami Brytyjskimi są wzbronione (...).Art. III. Każdy poddany angielski wszelkiego stanu i zawodu, którego w krajach opanowanych zastaną nasze wojska albo naszych sprzymierzeńców, stanie się jeńcem wojennym.Art. IV. Każdy skład, każdy towar, każda własność należąca do poddanego angielskiego, będzie uznana za podlegającą zajęciu.Art. V. Handel towarami angielskimi jest zakazany i wszelki towar należący do Anglii albo pochodzący z jej fabryk i jej kolonii uznaje się za podlegający zajęciu.Art. VII. Żaden okręt przybywający wprost z Anglii lub z kolonii angielskich nie będzie przyjęty w żadnym porcie.Art. VIII. Każdy okręt, który przez fałszywe oświadczenie przekroczy powyższe zarządzenie, zostanie ujęty, okręt i ładunek zostaną skonfiskowane (...).Art. X. Niniejszy dekret będzie podany przez naszego ministra spraw zagranicznych do wiadomości króla hiszpańskiego, neapolitańskiego, holenderskiego i etruryjskiego oraz naszych innych sprzymierzeńców (…).
jeńcem wojennym, jej kolonii, Francją, Anglików, Trafalgarem, rynków zbytu, angielskie fabryki, pruskich, blokady kontynentalnej, porcie, kryzysu gospodarczego, korespondencja
Klęska floty francuskiej i hiszpańskiej w bitwie morskiej pod ............................................ w 1805 roku rozwiała nadzieję na szybkie pokonanie ............................................ . Napoleon postanowił więc uciec się do blokady gospodarczej Londynu by doprowadzić do ekonomicznej zapaści i tym samym zmusić przeciwnika do zaprzestania wojny z ............................................ . W listopadzie 1806 roku po pokonaniu wojsk ............................................ pod Jeną i Auerstedt, w zdobytym Berlinie ogłosił wprowadzenie ............................................ , zakazując wszelkiego handlu z Wielką Brytanią. Do blokady, by uniknąć zatargów z Francją, musiały przyłączyć się również kraje podporządkowane przez Napoleona. W jej wyniku żaden okręt przybywający z Anglii lub ............................................ nie miał prawa zawinąć w żadnym ............................................ kontrolowanym przez Francuzów. Konfiskacie podlegały wszelkie towary wytworzone przez ............................................ w Europie i koloniach, każdy ich skład oraz wszelka ............................................ z Wysp Brytyjskich. Ponadto każdy obywatel angielski złapany w kraju opanowanym przez wojska napoleońskie stawał się ............................................ bez względu na swój status społeczny czy materialny. Cesarz liczył, że odcięcie ............................................ spowoduje upadek i bankructwo manufaktur i fabryk, co z kolei doprowadzi do ............................................ oraz wystąpień społecznych.
Napoleon, cesarz Francuzów i król Włoch, uważając:
że Anglia nie uznaje prawa narodów (...) że rozciąga na miasta i porty nieufortyfikowane i ujścia rzek prawo blokady, które zgodnie z rozsądkiem i zwyczajem wszystkich narodów cywilizowanych stosuje się tylko do twierdz (...), że ogłasza za objęte blokadą miejsca, których wszystkimi siłami nie mogłaby osaczyć (...), postanowiliśmy zastosować do Anglii zwyczaje, które uświęciła w prawodawstwie morskim (...).Dlaczego rozporządziliśmy (...), co następuje:
Art. I. Wyspy Brytyjskie ogłasza się za będące w stanie blokady.
Art. II. Wszelki handel i wszelka korespondencja z Wyspami Brytyjskimi są wzbronione (...).
Art. III. Każdy poddany angielski wszelkiego stanu i zawodu, którego w krajach opanowanych zastaną nasze wojska albo naszych sprzymierzeńców, stanie się jeńcem wojennym.
Art. IV. Każdy skład, każdy towar, każda własność należąca do poddanego angielskiego, będzie uznana za podlegającą zajęciu.
Art. V. Handel towarami angielskimi jest zakazany i wszelki towar należący do Anglii albo pochodzący z jej fabryk i jej kolonii uznaje się za podlegający zajęciu.
Art. VII. Żaden okręt przybywający wprost z Anglii lub z kolonii angielskich nie będzie przyjęty w żadnym porcie.
Art. VIII. Każdy okręt, który przez fałszywe oświadczenie przekroczy powyższe zarządzenie, zostanie ujęty, okręt i ładunek zostaną skonfiskowane (...).
Art. X. Niniejszy dekret będzie podany przez naszego ministra spraw zagranicznych do wiadomości króla hiszpańskiego, neapolitańskiego, holenderskiego i etruryjskiego oraz naszych innych sprzymierzeńców (…).">
Na podstawie swojej wiedzy oraz tekstu źródłowego o wprowadzeniu blokady kontynentalnej uzupełnij puste pola.
Dekret berliński o blokadzie kontynentalnej, 21 listopada 1806 r.
Napoleon, cesarz Francuzów i król Włoch, uważając:
że Anglia nie uznaje prawa narodów (...) że rozciąga na miasta i porty nieufortyfikowane i ujścia rzek prawo blokady, które zgodnie z rozsądkiem i zwyczajem wszystkich narodów cywilizowanych stosuje się tylko do twierdz (...), że ogłasza za objęte blokadą miejsca, których wszystkimi siłami nie mogłaby osaczyć (...), postanowiliśmy zastosować do Anglii zwyczaje, które uświęciła w prawodawstwie morskim (...).Dlaczego rozporządziliśmy (...), co następuje:
Art. I. Wyspy Brytyjskie ogłasza się za będące w stanie blokady.
Art. II. Wszelki handel i wszelka korespondencja z Wyspami Brytyjskimi są wzbronione (...).
Art. III. Każdy poddany angielski wszelkiego stanu i zawodu, którego w krajach opanowanych zastaną nasze wojska albo naszych sprzymierzeńców, stanie się jeńcem wojennym.
Art. IV. Każdy skład, każdy towar, każda własność należąca do poddanego angielskiego, będzie uznana za podlegającą zajęciu.
Art. V. Handel towarami angielskimi jest zakazany i wszelki towar należący do Anglii albo pochodzący z jej fabryk i jej kolonii uznaje się za podlegający zajęciu.
Art. VII. Żaden okręt przybywający wprost z Anglii lub z kolonii angielskich nie będzie przyjęty w żadnym porcie.
Art. VIII. Każdy okręt, który przez fałszywe oświadczenie przekroczy powyższe zarządzenie, zostanie ujęty, okręt i ładunek zostaną skonfiskowane (...).
Art. X. Niniejszy dekret będzie podany przez naszego ministra spraw zagranicznych do wiadomości króla hiszpańskiego, neapolitańskiego, holenderskiego i etruryjskiego oraz naszych innych sprzymierzeńców (…).
blokady kontynentalnej, porcie, pruskich, kryzysu gospodarczego, jej kolonii, blokady kontynentalnej, angielskie fabryki, Trafalgarem, Anglików, korespondencja, rynków zbytu, kryzysu gospodarczego, Anglików, korespondencja, porcie, kryzysu gospodarczego, Trafalgarem, blokady kontynentalnej, Trafalgarem, korespondencja, pruskich, Trafalgarem, Anglików, Anglików, Francją, rynków zbytu, jej kolonii, angielskie fabryki, porcie, korespondencja, pruskich, pruskich, kryzysu gospodarczego, jeńcem wojennym, rynków zbytu, angielskie fabryki, kryzysu gospodarczego, jeńcem wojennym, pruskich, jej kolonii, Anglików, pruskich, kryzysu gospodarczego, rynków zbytu, angielskie fabryki, rynków zbytu, Anglików, jej kolonii, korespondencja, Anglików, angielskie fabryki, korespondencja, korespondencja, pruskich, Anglików, Francją, korespondencja, kryzysu gospodarczego, Anglików, Francją, Francją, jeńcem wojennym, rynków zbytu, rynków zbytu, blokady kontynentalnej, Trafalgarem, jeńcem wojennym, jeńcem wojennym, Francją, porcie, rynków zbytu, jeńcem wojennym, rynków zbytu, blokady kontynentalnej, Francją, rynków zbytu, Francją, porcie, Francją, angielskie fabryki, pruskich, pruskich, korespondencja, Trafalgarem, jej kolonii, Francją, angielskie fabryki, Trafalgarem, korespondencja, blokady kontynentalnej, angielskie fabryki, jej kolonii, Trafalgarem, porcie, angielskie fabryki, rynków zbytu, Trafalgarem, porcie, jeńcem wojennym, porcie, jej kolonii, angielskie fabryki, kryzysu gospodarczego, jej kolonii, porcie, Anglików, Trafalgarem, blokady kontynentalnej, jej kolonii, rynków zbytu, pruskich, jej kolonii, Anglików, kryzysu gospodarczego, Francją, blokady kontynentalnej, pruskich, korespondencja, Francją, porcie, jeńcem wojennym, blokady kontynentalnej, jeńcem wojennym, korespondencja, porcie, blokady kontynentalnej, Francją, jej kolonii, kryzysu gospodarczego, kryzysu gospodarczego, Trafalgarem, Trafalgarem, Anglików, porcie, pruskich, jej kolonii, jeńcem wojennym, angielskie fabryki, blokady kontynentalnej, angielskie fabryki, blokady kontynentalnej, jeńcem wojennym, kryzysu gospodarczego, jeńcem wojennym
Klęska floty francuskiej i hiszpańskiej w bitwie morskiej pod ............................................ w 1805 roku rozwiała nadzieję na szybkie pokonanie ............................................ . Napoleon postanowił więc uciec się do blokady gospodarczej Londynu by doprowadzić do ekonomicznej zapaści i tym samym zmusić przeciwnika do zaprzestania wojny z ............................................ . W listopadzie 1806 roku po pokonaniu wojsk ............................................ pod Jeną i Auerstedt, w zdobytym Berlinie ogłosił wprowadzenie ............................................ , zakazując wszelkiego handlu z Wielką Brytanią. Do blokady, by uniknąć zatargów z Francją, musiały przyłączyć się również kraje podporządkowane przez Napoleona. W jej wyniku żaden okręt przybywający z Anglii lub ............................................ nie miał prawa zawinąć w żadnym ............................................ kontrolowanym przez Francuzów. Konfiskacie podlegały wszelkie towary wytworzone przez ............................................ w Europie i koloniach, każdy ich skład oraz wszelka ............................................ z Wysp Brytyjskich. Ponadto każdy obywatel angielski złapany w kraju opanowanym przez wojska napoleońskie stawał się ............................................ bez względu na swój status społeczny czy materialny. Cesarz liczył, że odcięcie ............................................ spowoduje upadek i bankructwo manufaktur i fabryk, co z kolei doprowadzi do ............................................ oraz wystąpień społecznych.
Słowniczek
przedwczesna rezygnacja panującego władcy z korony i zrzeczenie się przysługujących mu praw. Może być dobrowolna lub przymusowa, poprzez okoliczności uniemożliwiające sprawowanie władzy.
polityka francuska Napoleona względem Wielkiej Brytanii polegająca na blokadzie stosunków handlowych. Miała zmusić Brytyjczyków do ustępstw oraz załamać ich gospodarkę.
ideologia polityczna głosząca potrzebę silnej, nowoczesnej monarchii, której celem jest odpowiadanie na potrzeby ludu. Rozwinął się wśród zwolenników Napoleona po jego abdykacji.
pozbawienie części lub całości majątku, towarów itp. na rzecz państwa.
wyrażenie woli ludności poprzez głosowanie.
celowe działania, które mają doprowadzić do określonych zachować i poglądów. Służy ona do upowszechnienia dogodnych informacji dla nadawcy. W języku potocznym synonim kłamstwa i manipulacji.
przejęcie władzy przez jednostkę lub grupę, najczęściej przy pomocy siły, niezgodne z ustalonym porządkiem prawnym.
Errata
Nazwa „Santo Domingo” pojawia się w starszej literaturze historycznej, jednak poprawną wersją tej nazwy jest „San Domingo”. Zamiennie używanie nazw wynika z tego, że Santo Domingo to nazwa miasta, a San Domingo to nazwa wyspy.
Powrót do e‑podręcznika
E‑podręcznik „ważn@historia Długi Wiek XIX”
http://www.epodreczniki.pl/reader/c/223240/v/latest/t/student-canon
1.3. Tyran albo geniusz. Imperium Napoleona
http://www.epodreczniki.pl/reader/c/223240/v/latest/t/student-canon/m/t0QCDl8HH7