Geniusz muzyczny Henryka Wieniawskiego
Geniusz muzyczny Henryka Wieniawskiego
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Zapoznanie uczniów z życiem i twórczością polskiego kompozytora Henryka Wieniawskiego. Wskazanie charakterystycznych cech stylistycznych, form i gatunków dzieł tego twórcy. Poznawanie dorobku polskiej kultury muzycznej poprzez percypowanie utworów Wieniawskiego. Wyrażanie swoich emocji i wzbogacanie przeżyć estetycznych ułatwiających przyswajanie wiedzy o muzyce.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
Opisać życie i twórczość Henryka Wieniawskiego.
Wskazać najważniejsze cechy stylistyczne kompozycji Henryka Wieniawskiego.
Przedstawić najważniejsze gatunki i formy stosowane w twórczości Henryka Wieniawskiego.
Przedstawić obsadę wykonawczą stosowaną przez kompozytora.
Wyjaśnić rolę i funkcję skrzypiec w utworach Henryka Wieniawskiego.
Rozpoznawać w słuchanych utworach rytmy narodowych tańców polskich.
Rozpoznawać przynajmniej trzy utwory słuchane na lekcji.
Wyjaśnić znaczenie Henryka Wieniawskiego w kulturze polskiej i światowej.
2. Metoda i forma pracy
Aktywne słuchanie muzyki.
Pogadanka z elementami dyskusji i refleksji.
Aktywizująca praca uczniów w grupach.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik: W. Panek, Świat muzyki, ZAKR, Warszawa 1986.
Stanowisko do odtwarzania muzyki.
Płyta z nagraniami utworów Henryka Wieniawskiego:
Rondo alla polacca e‑moll*.*
Kujawiak a‑moll*.*
Etudes‑caprices na dwoje skrzypiec op. 18.
4. Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Sprawdzenie obecności.
Sprawdzenie zadania domowego.
Podanie tematu lekcji.
(10 min.)
b) Faza realizacyjna
1. Zapoznanie uczniów (metodą opisu) z życiem i postacią kompozytora Henryka Wieniawskiego. Omówienie najważniejszych cech jego stylu.
Notatka:
Henryk Wieniawski – urodził się 10 lipca 1835 w Lublinie a zmarł 31 marca 1880 w Moskwie. Polski skrzypek, kompozytor i pedagog. Pochodził z żydowskiej rodziny, spod lubelskiej Wieniawy, która na początku XIX wieku przyjęła chrześcijaństwo. Jego ojciec, Tadeusz, był znanym chirurgiem, matka, Regina z domu Wolff, bardzo dobrze grała na fortepianie. Dom Wieniawskich był prawdziwym lubelskim salonem. Odwiedzali go wybitni artyści, tu odbywały się koncerty, spotkania literackie i dyskusje. Pierwszą nauczycielką Henryka była jego matka, potem zaś uczył się u Jana Hornziela, skrzypka Teatru Wielkiego w Warszawie i Stanisława Serwaczyńskiego, solisty i koncertmistrza Opery Budapeszteńskiej. W 1850 rozpoczął, wraz z bratem Józefem, działalność koncertową, występując początkowo we wszystkich większych miastach carskiego imperium, następnie w wielu krajach europejskich, wszędzie wzbudzając nieopisany entuzjazm. Współpracę z bratem zakończył w 1855. Po wielu dalszych sukcesach przyjął w 1860 funkcję pierwszego skrzypka dworu carskiego i solisty Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Po 12 latach opuścił Rosję i udał się z Antonim Rubinsteinem na wielkie tournèe koncertowe po Stanach Zjednoczonych. Wskutek nasilających się dolegliwości serca i nadmiernej otyłości w ostatnich latach życia koncertował na siedząco. Zmarł w Moskwie, w domu Nadieżdy von Meck. Pochowany został w Warszawie. W manifestacyjnym pogrzebie uczestniczyło 40 tysięcy osób.
2. Wysłuchanie i percepcja Rondo alla polacca e‑moll*.* Wskazanie elementów charakterystycznych i stylistycznych twórczości Henryka Winiawskiego.
3. Przedstawienie najważniejszych dzieł Henryka Wieniawskiego. Omówienie twórczości kompozytora i wskazanie najważniejszego instrumentu w twórczości Wieniawskiego – skrzypiec.
Notatka:
Większość kompozycji Henryka Wieniawskiego przeznaczonych jest na skrzypce solo lub z towarzyszeniem innych instrumentów. Wieniawski pisał przede wszystkim mazurki, koncerty skrzypcowe, ronda, wariacje, fantazje, polonezy, kujawiaki. W swojej twórczości nawiązywał do narodowych tańców polskich a swoje większe dzieła stylizował lub wplatał w nie elementy narodowe.
Wysłuchanie i percepcja Kujawiaka a‑moll (metodą pogadanki). Wskazanie charakterystycznych cech kujawiaka. Omówienie budowy utworu i brzmienia.
(25 min.)
c) Faza podsumowująca
Zapoznanie uczniów z festiwalami i konkursami im. Henryka Wieniawskiego. Wysłuchanie i percepcja Etudes‑caprices na dwoje skrzypiec op. 18*.*
Notatka:
Od 1935 odbywa się co 5 lat (z wyjątkiem okresu okupacji) Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego, przeznaczony dla skrzypków do 30 roku życia. Pierwszy konkurs odbył się z inicjatywy Adama Wieniawskiego, bratanka słynnego skrzypka, w 1935 w Warszawie. Drugi konkurs miał miejsce dopiero w 1952 r. w Poznaniu, gdzie odbywa się do dziś.
(10 min.)
5. Bibliografia
a. J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
6. Załączniki
a)Karta pracy ucznia
Powtórzenie najważniejszych zagadnień związanych z tematem lekcji.