Germinal Emila Zoli. Naturalizm – charakterystyka kierunku

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• zna charakterystyczne cechy naturalizmu,

• wie, co to jest estetyka mimesis,

• wie, co to jest powieść środowiskowa,

• zna problematykę powieści Germinal Emila Zoli,

• postrzega Germinal jako powieść naturalistyczną.

b) Umiejętności

Uczeń:

• charakteryzuje naturalizm jako kierunek literacki,

• omawia utwór Germinal pod kątem analizy elementów typowych dla naturalizmu,

• opisuje skutki, jakie wywarł naturalizm w zakresie kształtowania narracji i fabuły utworów literackich,

• analizuje dominującą tematykę, styl i język preferowane przez kierunek naturalistyczny,

• objaśnia, czym jest powieść środowiskowa i bohater zbiorowy.

2. Metoda i forma pracy

Metoda sprawdzająca: opowiadanie fabuły powieści Germinal.

Metoda praktyczna: analiza utworu.

Referat: charakterystyka naturalizmu.

3. Środki dydaktyczne

1. Słownik terminów literackich.

2. Słownik języka polskiego.

3. Zdjęcie Emila Zoli.

4. Zdjęcia przedstawiające robotników w XIX wieku.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Uczniowie przypominają fabułę powieści Germinal Emila Zoli. Wymieniają i mówią
o bohaterach utworu. Opisują środowisko, w którym rozgrywa się akcja dzieła (oglądanie zdjęć przedstawiających robotników w wieku XIX). Tłumaczą znaczenie tytułu powieści. Nauczyciel pyta uczniów o ich wrażenia po przeczytaniu lektury. Prosi ich o ocenę postaw
i zachowań poszczególnych postaci.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel pyta uczniów, jakie skojarzenia nasuwają im się w związku z pojęciami: natura, naturalizm. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami, a następnie słuchają definicji przytoczonych ze słownika języka polskiego. Konfrontują własne wiadomości z wiedzą słownikową.

2. W formie referatu jeden z uczniów opowiada o naturalizmie – kierunku literackim ukształtowanym we Francji w 2. połowie XIX wieku. Mówi o najważniejszych cechach kierunku. Przedstawia postać i twórczość głównego teoretyka naturalizmu Emila Zolę. Pozostali uczniowie słuchają, zapisują istotne informacje, oglądają zdjęcie pisarza.

3. Uczniowie analizują utwór Terminal. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie, kto jest głównym bohaterem dzieła. Uczniowie poznają termin: bohater zbiorowy. W oparciu o podane wiadomości uczniowie wskazują na elementy naturalistyczne w powieści Emila Zoli.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie prezentują swoje oceny dotyczące powieści naturalistycznej. Odnoszą się w nich do poszczególnych elementów charakterystycznych dla naturalizmu.

5. Bibliografia

1. Guy R., Emil Zola. Ogólne zasady i cechy jego twórczości, przekł. I. Wachlowska, PIW, Warszawa 1968.

2. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Ossolineum, Wrocław 2000.

3. Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

4. Zola E., Germinal, przekł. F. Mirandola, Zielona Sowa, Kraków 2005.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Przedstaw bohatera zbiorowego powieści Germinal. Zobrazuj jego życie codzienne, opisz warunki pracy i sposoby spędzania chwil od niej wolnych. Odszukaj plany i marzenia, a następnie skonfrontuj je z rzeczywistością (praca pisemna; objętość pracy około 600 słów).

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Pierwsza część zajęć będzie przede wszystkim omówieniem naturalizmu jako kierunku literackiego. Następnie, na podstawie podanych w trakcie lekcji wiadomości, uczniowie przeprowadzą analizę Germinal – dzieła Emila Zoli.