Giovanni Pierluigi da Palestrina – kompozytor renesansu
Giovanni Pierluigi da Palestrina – kompozytor Renesansu
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Zapoznanie uczniów z życiem i twórczością Palestriny. Przedstawienie najważniejszych dzieł i cech stylistycznych w twórczości Palestriny, jego roli w kształtowaniu się kultury muzycznej. Percepcja wybitnych dzieł kompozytora. Omówienie wpływu Palestriny na muzykę religijną epoki Renesansu.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
Omówić życie Giovanniego Pierluigiego da Palestriny i jego i twórczość.
Przedstawić najważniejsze gatunki uprawiane przez kompozytora.
Wyjaśnić rolę Palestriny w kształtowaniu się kultury muzycznej.
Przedstawić formy muzyczne uprawiane przez kompozytora i je omówić.
Wyjaśnić wpływ Palestriny na kształtowanie się muzyki religijnej epoki Renesansu i późniejszych epok.
2. Metoda pracy
Metoda opisu z elementami pogadanki. Praca z podręcznikiem. Percepcja muzyczna.
3. Środki dydaktyczne
Wacław Panek, Świat muzyki.
Stanowisko do odtwarzania płyt.
Nagrania utworów Palestriny:
Missa Papae Marceli.
Motety.
Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
- sprawdzenie obecności
- powtórzenie wiadomości poprzez odpytanie jednej osoby, z trzech ostatnich lekcji.
- wspólne zaśpiewanie przy akompaniamencie pianina lub gitary ostatnio poznanej piosenki
- podanie tematu do zeszytu.
(10 min)
b) Faza realizacyjna
Metodą opisu, zapoznanie uczniów z życiem Giovanniego Pierluigiego da Palestriny. Wskazanie miejsca kompozytora w kontekście historii muzyki oraz wpływu Giovanniego Pierluigiego da Palestriny na kompozytorów późniejszych epok. Przedstawienie roli Giovanniego Pierluigiego da Palestriny w kształtowaniu się kultury muzycznej, a przede wszystkim muzyki religijnej.
Zapisanie notatki:
Notatka:
Giovanni Pierluigi da Palestrina urodził się w 1525 roku w Palestrinie, zmarł 2 lutego 1594 roku w Rzymie. Wybitny kompozytor włoski epoki Renesansu. W dzieciństwie uczył się śpiewu i kontrapunktu w Bazylice Santa Maria Maggiore. W roku 1544 został kapelmistrzem katedry S. Agapita w swoim rodzinnym mieście, tam też zawarł ślub z Lucrezią Gori. Gdy w 1550 r. papieżem został Juliusz III, Palestrina otrzymał posadę nauczyciela śpiewu i kapelmistrza w Capella Giulia, przy kościele św. Piotra w Rzymie. W 1554 roku ukazały się pierwsze publikacje jego utworów. Rok później został śpiewakiem w Cappella Pontificia, osobistej kapeli papieskiej. Po niecałym roku, kolejny papież - Paweł IV, wykluczył jednak z kapeli wszystkich żonatych muzyków. Od 1555 roku Palestrina działał jako kapelmistrz w bazylice św. Jana na Lateranie, następnie w Capella Liberiana - przy bazylice S. Maria Maggiore. W 1563 r. ukazał się drukiem jego pierwszy zbiór motetów. Stopniowo kompozytor zyskiwał coraz większy rozgłos. Wydane w latach 1567 i 1570 księgi mszy, zawierające m.in. Missa Papae Marcelli, dedykował - z nadzieją na protektorat - królowi hiszpańskiemu Filipowi II. Około roku 1568 protektorem Palestriny został książę Guglielmo Gonzaga z Mantui. Dla kościoła św. Barbary w Mantui stworzył łącznie 11 mszy. W 1571 roku Palestrina został ponownie maestro di capella w Cappella Giulia. Choć nie był do końca zadowolony ze swojej pensji i przywilejów, piastował to stanowisko aż do śmierci. Pod koniec 1580 roku po śmierci najbliższych oraz ze względu na problemy finansowe, postanowił wstąpić do stanu duchownego - przyjął nawet niższe święcenia kapłańskie. Zmienił jednak zdanie i rok później ożenił się z wdową po handlarzu futer, Virginią Darmoli. W latach kierowania Cappella Giulia Palestrina działał też w Compagnia dei Signori Musici di Roma, w związku zawodowych muzyków, który przekształcił się w Accademia di Santa Cecilia. Pod koniec życia Palestrina zamierzał powrócić do swego rodzinnego miasta na stanowisko, od którego rozpoczynał karierę. Jednak miesiąc przed wyjazdem do Palestriny - 2 lutego 1594 roku - kompozytor zmarł.
3. Metodą pracy z książką, uczniowie wskazują gatunki muzyczne, które uprawiał kompozytor. Zapisują notatkę:
Twórczość:
Palestrina komponował przede wszystkim muzykę religijną. Był kompozytorem bardzo płodnym – znane są 104 msze (4‑8 głosowe), około 370 motetów, około 70 hymnów, 35 magnificatów, kilka lamentacji i litanii, około 140 madrygałów.
4. Słuchamy fragmenty Missa Papa Marceli Palestriny, ze wskazaniem obsady wykonawczej utworu. Metodą pogadanki, wskazanie skojarzeń i emocji, jakie wywołuje w uczniach ten utwór.
(30 min)
c) Faza podsumowująca
Świadome słuchanie Motetów Palestriny i wskazanie - metodą pogadanki - charakterystycznych cech utworu.
(5 min)
5. Bibliografia
Wacław Panek, Świat muzyki.
Janusz Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z życiem Palestriny i jego twórczością.
b) Zadanie domowe