Kolorowa fotografia przedstawia duży okrągły ser. Na nim i obok niego leżą pokrojone sery. Wszystko znajduje się na desce kuchennej.
Kolorowa fotografia przedstawia duży okrągły ser. Na nim i obok niego leżą pokrojone sery. Wszystko znajduje się na desce kuchennej.
Głoski miękkie i twarde
Sery
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
Twoje cele
nauczysz się odróżniać głoski miękkie od twardych,
poznasz narządy mowy odpowiedzialne za wymawianie głosek,
dowiesz się jak powstają głoski.
Ja rozpoznać głoski miękkie i twarde? Podczas wymawiania głosek miękkich środkowa część języka unosi się w kierunku podniebienia twardegopodniebienie twardepodniebienia twardego. Gdy wymawiamy głoski twarde, środkowa część języka znajduje się na dnie jamy ustnej.
Polecenie 1
Przypomnij sobie wiadomości o głoskach miękkich i twardych. Możesz skorzystać z informacji zawartych w materiale Miękka czy twarda?Pnne77V0nMiękka czy twarda?
R1VSDx2UPzSPO
(Uzupełnij).
Obejrzyj animację pt. „Spółgłoski miękkie i twarde”, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Wypowiedz na głos kilka razy głoskę miękką „ś”, a potem głoskę twardą „s”. Która z nich jest twarda, a która miękka?
RUHc2Rku1ZV5Z
(Uzupełnij).
Polecenie 2
Zastanów się nad cechami głosek „s” i „ś”. Wskaż, która głoska jest twarda, a która miękka.
RCeDxF3r54c0H
(Uzupełnij).
Polecenie 3
Opisz, jak porusza się język podczas wymawiania głosek miękkich, a jak twardych.
R185wgOICEcbR
(Uzupełnij).
R1CH7mRSTpxYf
Ćwiczenie 1
Uzupełnij tekst tak, by przekazywał prawdziwe informacje. Głosek 1. miękkich, 2. i, 3. samogłosek, 4. twardych jest więcej niż głosek 1. miękkich, 2. i, 3. samogłosek, 4. twardych; 1. miękkich, 2. i, 3. samogłosek, 4. twardych nie rozpatruje się pod względem twardości i miękkości. W języku polskim są dwa sposoby oznaczania głosek miękkich:
- za pomocą znaku miękkości nad literami c, s, z, n, dz., np. śliwka.
- za pomocą litery 1. miękkich, 2. i, 3. samogłosek, 4. twardych, np. siano.
Uzupełnij tekst tak, by przekazywał prawdziwe informacje. Głosek 1. miękkich, 2. i, 3. samogłosek, 4. twardych jest więcej niż głosek 1. miękkich, 2. i, 3. samogłosek, 4. twardych; 1. miękkich, 2. i, 3. samogłosek, 4. twardych nie rozpatruje się pod względem twardości i miękkości. W języku polskim są dwa sposoby oznaczania głosek miękkich:
- za pomocą znaku miękkości nad literami c, s, z, n, dz., np. śliwka.
- za pomocą litery 1. miękkich, 2. i, 3. samogłosek, 4. twardych, np. siano.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R9yX83fPy5otB
Ćwiczenie 2
Lorem zielonym kolorem ipsum dolor sit amet, consectetur czerwonym adipiscing elit. Sed ut eros sed fiolet elit egestas iaculis.
Lorem zielonym kolorem ipsum dolor sit amet, consectetur czerwonym adipiscing elit. Sed ut eros sed fiolet elit egestas iaculis.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1GXRJgAhCLDX
Ćwiczenie 2
Zadanie interaktywne polega na wybraniu prawidłowych odpowiedzi spośród podanych wariantów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1Ad4ZZo3KrWz
Ćwiczenie 3
„i” występuje w wyrazie jako samodzielna samogłoska i znak zmiękczenia Możliwe odpowiedzi: 1. cichy, 2. piramida, 3. siła, 4. biały, 5. kilogram, 6. dialog, 7. siodło, 8. dzik, 9. sierota, 10. kiedy „i” występuje w wyrazie tylko jako znak zmiękczenia Możliwe odpowiedzi: 1. cichy, 2. piramida, 3. siła, 4. biały, 5. kilogram, 6. dialog, 7. siodło, 8. dzik, 9. sierota, 10. kiedy
„i” występuje w wyrazie jako samodzielna samogłoska i znak zmiękczenia Możliwe odpowiedzi: 1. cichy, 2. piramida, 3. siła, 4. biały, 5. kilogram, 6. dialog, 7. siodło, 8. dzik, 9. sierota, 10. kiedy „i” występuje w wyrazie tylko jako znak zmiękczenia Możliwe odpowiedzi: 1. cichy, 2. piramida, 3. siła, 4. biały, 5. kilogram, 6. dialog, 7. siodło, 8. dzik, 9. sierota, 10. kiedy
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Rd0f0kRmisT8I
Ćwiczenie 4
Odgadnij hasła, których dotyczą podane definicje. siódmy dzień tygodnia – Tu uzupełnij inaczej kraj – Tu uzupełnij owoc podobny do czereśni – Tu uzupełnij obiad lub kolacja – Tu uzupełnij brak dźwięku – Tu uzupełnij liczba 50 słownie – Tu uzupełnij dziesiąty miesiąc roku – Tu uzupełnij nosić coś ciężkiego – Tu uzupełnij
Odgadnij hasła, których dotyczą podane definicje. siódmy dzień tygodnia – Tu uzupełnij inaczej kraj – Tu uzupełnij owoc podobny do czereśni – Tu uzupełnij obiad lub kolacja – Tu uzupełnij brak dźwięku – Tu uzupełnij liczba 50 słownie – Tu uzupełnij dziesiąty miesiąc roku – Tu uzupełnij nosić coś ciężkiego – Tu uzupełnij
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 5
Skomponuj labirynt słowny układający się w krótką historyjkę. Każde słowo musi zawierać przynajmniej jedną głoskę miękką i przynajmniej jedną głoskę twardą. Labirynt musi składać się z przynajmniej 16 słów.
RUXyGriDRaksL
(Uzupełnij).
Możesz zacząć od słowa „Wczoraj”.
Przykładowy labirynt słowny:
Wczoraj – odebraliśmy – świadectwa. – Nareszcie – wakacje! – Czekaliśmy – wiele – długich – miesięcy. – Radość – prawie – unosi – wszystkich – uczniów – w powietrze. – Nauczyciele – również – mają – podejrzanie – szerokie – uśmiechy.
RapcIkwwvo8st
Ćwiczenie 6
Przeczytaj wiersz Jadwigi Hockuby. Zaznacz na zielono rzeczowniki z głoską miękką, a na czerwono rzeczowniki z głoską twardą. Lorem zielonym kolorem ipsum dolor sit amet, consectetur czerwonym adipiscing elit.
Przeczytaj wiersz Jadwigi Hockuby. Zaznacz na zielono rzeczowniki z głoską miękką, a na czerwono rzeczowniki z głoską twardą. Lorem zielonym kolorem ipsum dolor sit amet, consectetur czerwonym adipiscing elit.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 6
Przeczytaj wiersz Jadwigi Hockuby. Znajdź 3 rzeczowniki z głoską miękką i 3 rzeczowniki z głoską twardą.
„List jesieni”
Przybywaj zimo, siwa damo, dawno już spadły wszystkie liście. Wdziej swoje futro, czapkę włóż, bo tu, w kałużach błyszczy mróz i wiatr w gałęziach świszcze. I tak tu pusto, jakby las pogubił gdzieś wesołe ptaki... Przybywaj zimo, bo Twój czas – grudzień cię woła, daje znaki. Moja walizka już spakowana pełna kasztanów i suchych traw. Gdy ty się zjawisz, odejdę sama, zanim opadnie poranna mgła.
Jadwiga Hockuba, „Cztery kąty i kot piąty”, Piaseczno 2018.
RUXyGriDRaksL
(Uzupełnij).
Rzeczownik oznacza nazwy osób, roślin, zwierząt, zjawisk.
Ułóż jedno zdanie z wyrazami zawierającymi co najmniej dwie głoski miękkie, a drugie z wyrazami zawierającymi co najmniej dwie głoski twarde.
R1TqzuB5mASKC
(Uzupełnij).
Spółgłoski twarde powstają, gdy środkowa część języka nie unosi się ku podniebieniu. Spółgłoski miękkie powstają, gdy środkowa część języka unosi się ku podniebieniu.
Możliwa odpowiedź:
Głoski miękkie: Ania kupiła dziś śliczną zieloną sukienkę.
Głoski twarde: Jutro opłacę rachunek za prąd.
Słownik
podniebienie twarde
podniebienie twarde
część podniebienia znajdująca się w przedniej części jamy ustnej, tuż za zębami
Notatki ucznia
RgsgxtyZneByY
(Uzupełnij).
Bibliografia
Hockuba J., (2018), Cztery kąty i kot piąty, Piaseczno: Widnokrąg.
