Glukoza i fruktoza
Glukoza i fruktoza
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń zna:
podział cukrów na monosacharydy, disacharydy (oligosacharydy) i polisacharydy,
właściwości glukozy i fruktozy,
wzory sumaryczne glukozy i fruktozy.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
dokonać klasyfikacji węglowodanów,
omówić właściwości fizyczne glukozy i fruktozy,
opisać właściwości fizyczne glukozy i fruktozy,
wyjaśnić pojęcia cukier redukujący, aldoza, heksoza, ketoza, anomery alfa i beta ,
zinterpretować próbę Fehlinga,
przeprowadzić reakcje odróżniania glukozy od fruktozy,
określić właściwości wynikające z obecności grup: karbonylowej i hydroksylowej,
wskazać rolę monosacharydów w organizmach żywych,
wyjaśnić przemianę glukozy z formy łańcuchowej w formę cykliczną,
omówić właściwości chemiczne i fizyczne omawianej grupy węglowodorów,
zapisać odpowiednie równania reakcji chemicznych charakterystyczne dla omawianej grupy węglowodorów,
wykonywać proste doświadczenia,
postrzegać wynik reakcji.
c) Postawy:
Uczeń umie pracować w grupie.
2. Metoda i forma pracy
Metody:
burza mózgów,
eksperyment,
audiowizualna.
Formy pracy:
praca z całym zespołem,
praca w grupach.
3. Środki dydaktyczne
Foliogram, karty pracy, film – A. Burewicz: Odróżnianie glukozy od fruktozy [w]: Otrzymywanie oraz właściwości pierwiastków i związków chemicznych. Doświadczenia chemiczne. Część III, Studio Filmów Edukacyjnych Nauka, Warszawa 1995, magnetowid, sprzęt i odczynniki niezbędne do wykonania doświadczeń.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Wymienianie przez uczniów skojarzeń dotyczących słowa „cukier”.
Klasyfikacja cukrów – foliogram.
Podanie tematu lekcji.
b) Faza realizacyjna
Przypomnienie wzorów glukozy i fruktozy.
Badanie przez grupy uczniów właściwości fizycznych glukozy.
Ustalenie wzoru strukturalnego glukozy. Wykonanie przez uczniów w grupach doświadczenia mającego na celu identyfikację grupy hydroksylowej (załącznik 1).
Wykonanie przez nauczyciela próby Tollensa.
Podsumowanie przez uczniów wyników doświadczeń i podanie grup funkcyjnych występujących w cząsteczce glukozy.
Przedstawienie przez nauczyciela wzoru Fischera cząsteczki glukozy.
Wskazanie przez uczniów asymetrycznych atomów węgla w cząsteczce glukozy
Zdefiniowanie przez nauczyciela L‑glukozy i D‑glukozy.
Przedstawienie przez nauczyciela procesu tworzenia formy cyklicznej – foliogram.
Wprowadzenie pojęcia odmian tatomerycznych i przedstawienie wzorów anomerycznych odmiany glukozy.
Projekcja filmu na temat właściwości fruktozy i reakcji pozwalającej na odróżnienie glukozy od fruktozy.
Wypisywanie właściwości fruktozy i reakcji pozwalającej na odróżnienie obu cukrów.
c) Faza podsumowująca
Wypisywanie przez uczniów na tablicy cech glukozy i fruktozy i określanie podobieństw i różnic we właściwościach i budowie obu cukrów (załącznik 2).
5. Bibliografia
B. Borowska, V. Panfil, Metody aktywizujące w edukacji biologicznej, chemicznej i ekologicznej – propozycje scenariuszy, Wydawnictwo TEKST sp. z o. o., Bydgoszcz 2001.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik 1
Reakcja glukozy z Cu(OH)Indeks dolny 22
Opis doświadczenia
Przygotujcie w dwóch probówkach zawiesinę Cu(OH)Indeks dolny 22. Do jednej dodajcie 2 cmIndeks górny 33 roztworu glukozy, a do drugiej taką samą ilość glicerolu. Zawartość obu probówek intensywnie wytrząsajcie. Po wykonaniu doświadczenia wypełnijcie kartę pracy.
Rysunek schematyczny: |
Obserwacje:
Wnioski:
załącznik 2
b) Zadanie domowe
Zapisz równania reakcji obrazujących procesy fermentacji:
alkoholowej,
mlekowej (pod wpływem bakterii hamujących proces gnicia),
masłowej.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak