Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Sformułuj prawidłowości dotyczące związków między długookresowymi zmianami parametrów orbity i osi ziemskiej a cechami klimatu.

RxVfvsBNKhft7
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Oceń wpływ wahania kąta nachylenia osi Ziemi do ekliptyki na klimat na Ziemi.

R1cmw3IPgMOU1
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Oceń wpływ wahań ekscentryczności orbity na zlodowacenia na Ziemi.

R1IpRI7kzMBjW
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Scharakteryzuj poszczególne etapy zlodowacenia na Ziemi. Oceń ich przyczynę i skutek.

Rs3Iv2hpASrwI
(Uzupełnij).
R13GG9vJR2Hml1
Wykres przedstawia cykliczność zjawisk klimatycznych na które wpływają cykle astronomiczne obejmujące zmiany nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny ekliptyki, precesji osi i kształtu orbity Ziemi. Grafika przedstawia zmiany tych parametrów astronomicznych w czasie ostatniego miliona lat oraz charakterystyczną dla tego okresu wielkość dopływającej energii słonecznej na sześćdziesiąty piąty stopień szerokości północnej oraz poszczególne etapy zlodowaceń plejstoceńskich. Każdy z czynników zaznaczono wykresem. Precesja osi Ziemi powtarza się średnio co dwadzieścia sześć tysięcy lat. Na grafice oznaczono ją czerwonym wykresem. Obok wykresu jest cyfra jeden po kliknięciu w nią wyświetla się następujący opis: „Oś ziemska wykazuje ruch precesyjny, co oznacza, że sama obraca się wówczas wokół pewnej nieruchomej osi zakreślając powierzchnię boczną stożka. Cykl precesji wynosi ok. 26 tys. lat. Powoduje to, że punkty kardynalne (równonocy i przesilenia) przemieszczają się wzdłuż ekliptyki. Obecnie Ziemia osiąga peryhelium 3 stycznia, tuż po przesileniu zimowym, natomiast aphelium 4 lipca, po przesileniu letnim. Ma to wpływ na stosunkowo nieduże kontrasty termiczne pomiędzy zimą a latem na półkuli północnej.” Następny wykres przedstawia Nachylenie osi Ziemi, które powtarza się średnio co czterdzieści jeden tysięcy lat. Obok przebiegu zjawiska po lewej stronie jest cyfra. Po kliknięciu w nią wyświetla się następujący tekst: „Kąt nachylenia osi Ziemi w stosunku do ekliptyki ulega wahaniom w granicach 21,8° do 24,4°, w okresie ok. 41 tys. lat. Obecnie wynosi 23,44° i zmniejsza się. Oznacza to, że dopływ energii promieniowania słonecznego w rejonie równika jest średnio cztery razy większy w sąsiedztwie biegunów. Przy większym nachyleniu strefa międzyzwrotnikowa rozszerza się a koła podbiegunowe leżą dalej od biegunów. W takich warunkach kontrasty termiczne pomiędzy odpowiednimi szerokościami geograficznymi są mniejsze.”. Następnie jest wykres opisujący ekscentryczność orbity, jest on jasno niebieski. Obok niego po lewej stronie znajduje się cyfra, po kliknięciu w nią pojawia się następujący tekst: „Kształt orbity Ziemi nie jest stały. Jej mimośród (ekscentryczność) ulega niewielkim wahaniom czterokrotnie w okresie około 400 tysięcy lat (czyli przeciętnie raz na 100 tys. lat), po czym cykl powtarza się. Przy większym mimośrodzie różnice w ilości energii docierającej do Ziemi w określonych porach roku są większe. Uważa się, że cykl ten miał największy wpływ na okresy występowania zlodowaceń w czasie ostatniego miliona lat, przy czym interglacjały występowały w czasie, gdy orbita Ziemi jest bardziej eliptyczna.”. Następny wykres to Insolacja czyli dopływ energii promieniowania słonecznego. Obok pomarańczowego wykresu jest cyfra cztery, po kliknięciu w nią ukazuje się następujący tekst: „Dopływ energii promieniowania słonecznego (insolacja, nasłonecznienie) - średnia moc promieniowania słonecznego przypadającą na jednostkę powierzchni poziomej wyrażana w W/m²”. Ostatni wykres to etapy zlodowacenia plejstoceńskiego. Maksima wykresu to okresy ciepłe w historii a minima to okresy zimne. Tak jak wcześniej obok wykresu jest interaktywna cyfra pięć. Po kliknięciu w nią jest napis: „Zlodowacenia plejstoceńskie - dokładna tabela dotycząca zlodowaceń znajduje się pod niniejszą grafiką interaktywną.”
R1j9Ll5pfPdem1
Etapy zlodowacenia
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.