Ilustracja interaktywna przedstawia model komórki zwierzęcej. Elastyczna błona komórkowa oddziela wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego. Komórka wypełniona jest cytoplazmą, w której zanurzone są różne organella. Pierwszym z nich jest centriola – organellum zbudowane z filamentów mikrotubulowych ułożonych w formę cylindra. Kolejnym jest siateczka śródplazmatyczna gładka – jest to system błon oddzielających miejsca zachodzenie reakcji biochemicznych. Kolejnym elementem komórki zwierzęcej jest siateczka śródplazmatyczna szorstka. Jest to pofałdowana struktura, na której powierzchni występują rybosomy kuliste struktury zbudowane z dwóch dopasowanych do siebie podjednostek: małej i dużej. Schowane za siateczkami kuliste jądro komórkowe zawiera informację genetyczną komórki. Otoczka jądrowa oddziela zawartość jądra komórkowego od środowiska wewnętrznego komórki. Aparat Golgiego zbudowany jest z diktiosomów, stosów spłaszczonych cystern. W tym organellum zachodzą procesy związane z sortowaniem, pakowaniem i kierowaniem związków do miejsc przeznaczenia wewnątrz i na zewnątrz komórki. Lizosomy to organella cytoplazmatyczne wytwarzane przez aparat Golgiego. Są to niewielkie pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną lipidowo-białkową. Zawierają kwaśne hydrolazy. Kolejnym elementem budowy komórki są mitochondria, organellum o kształcie elipsoidalnym, otoczone dwiema błonami. Zewnętrzna błona zawiera liczne poryny, dzięki którym większość związków chemicznych może łatwo przenikać do przestrzeni międzybłonowej. Błona wewnętrzna jest wysoce selektywna, tworzy liczne zgięcia nazywane grzebieniami mitochondrialnymi. W macierzy mitochondrialnej znajdują rybosomy mitochondrialne. Włókna cytoszkieletu to sieć włóknistych struktur, dzięki którym organella i substancje nie pływają swobodnie w cytozolu, ale zajmują pewne przypisane sobie miejsca. Peroksysomy to organella o owalnym kształcie, otoczone pojedynczą błoną. Rozmieszczone są nierównomiernie po całym wnętrzu komórki.
Ilustracja interaktywna przedstawia model komórki zwierzęcej. Elastyczna błona komórkowa oddziela wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego. Komórka wypełniona jest cytoplazmą, w której zanurzone są różne organella. Pierwszym z nich jest centriola – organellum zbudowane z filamentów mikrotubulowych ułożonych w formę cylindra. Kolejnym jest siateczka śródplazmatyczna gładka – jest to system błon oddzielających miejsca zachodzenie reakcji biochemicznych. Kolejnym elementem komórki zwierzęcej jest siateczka śródplazmatyczna szorstka. Jest to pofałdowana struktura, na której powierzchni występują rybosomy kuliste struktury zbudowane z dwóch dopasowanych do siebie podjednostek: małej i dużej. Schowane za siateczkami kuliste jądro komórkowe zawiera informację genetyczną komórki. Otoczka jądrowa oddziela zawartość jądra komórkowego od środowiska wewnętrznego komórki. Aparat Golgiego zbudowany jest z diktiosomów, stosów spłaszczonych cystern. W tym organellum zachodzą procesy związane z sortowaniem, pakowaniem i kierowaniem związków do miejsc przeznaczenia wewnątrz i na zewnątrz komórki. Lizosomy to organella cytoplazmatyczne wytwarzane przez aparat Golgiego. Są to niewielkie pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną lipidowo-białkową. Zawierają kwaśne hydrolazy. Kolejnym elementem budowy komórki są mitochondria, organellum o kształcie elipsoidalnym, otoczone dwiema błonami. Zewnętrzna błona zawiera liczne poryny, dzięki którym większość związków chemicznych może łatwo przenikać do przestrzeni międzybłonowej. Błona wewnętrzna jest wysoce selektywna, tworzy liczne zgięcia nazywane grzebieniami mitochondrialnymi. W macierzy mitochondrialnej znajdują rybosomy mitochondrialne. Włókna cytoszkieletu to sieć włóknistych struktur, dzięki którym organella i substancje nie pływają swobodnie w cytozolu, ale zajmują pewne przypisane sobie miejsca. Peroksysomy to organella o owalnym kształcie, otoczone pojedynczą błoną. Rozmieszczone są nierównomiernie po całym wnętrzu komórki.
Komórka zwierzęca. Fotografie organelli – obraz spod transmisyjnego mikroskopu elektronowego (TEM).
Źródło: zdjęcia zamieszczone na grafice interaktywnej: Don W. Fawcett, George E. Palade, Albert Jones, Daniel Friend, Frank Roels, Giuseppina Raviola; grafika interaktywna: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-NC-SA 3.0.
R1SRHwqo44PXV
Ilustracja przedstawia model komórki roślinnej. Komórka otoczona jest przez celulozową ścianę komórkową, do której przylega elastyczna błona komórkowa. Komórka wypełniona jest cytoplazmą, w której zanurzone są różne organella. Pierwszym z nich jest siateczka śródplazmatyczna gładka – jest to system błon oddzielających miejsca zachodzenie reakcji biochemicznych. Kolejnym elementem komórki roślinnej jest siateczka śródplazmatyczna szorstka. Jest to pofałdowana struktura, na której powierzchni występują rybosomy kuliste struktury zbudowane z dwóch dopasowanych do siebie podjednostek: małej i dużej. Schowane za siateczkami kuliste jądro komórkowe zawiera informację genetyczną komórki. Otoczka jądrowa oddziela zawartość jądra komórkowego od środowiska wewnętrznego komórki. Aparat Golgiego zbudowany jest z diktiosomów, stosów spłaszczonych cystern. W tym organellum zachodzą procesy związane z sortowaniem, pakowaniem i kierowaniem związków do miejsc przeznaczenia wewnątrz i na zewnątrz komórki. Kolejnym elementem budowy komórki są mitochondria, organellum o kształcie elipsoidalnym, otoczone dwiema błonami. Zewnętrzna błona zawiera liczne poryny, dzięki którym większość związków chemicznych może łatwo przenikać do przestrzeni międzybłonowej. Błona wewnętrzna jest wysoce selektywna, tworzy liczne zgięcia nazywane grzebieniami mitochondrialnymi. W macierzy mitochondrialnej znajdują rybosomy mitochondrialne. Włókna cytoszkieletu to sieć włóknistych struktur, dzięki którym organella i substancje nie pływają swobodnie w cytozolu, ale zajmują pewne przypisane sobie miejsca. Glioksysomy oraz peroksysomy to organella o owalnym kształcie. Peroksosomy otoczone są pojedynczą błoną. Obie te organelle rozmieszczone są nierównomiernie po całym wnętrzu komórki. Wakuola to duże organellum otoczone przez pojedynczą błonę, tonoplast, wypełnioną sokiem wakuolarnym. Chloroplasty są spłaszczone, zawierają chlorofile oraz charakterystyczne struktury umożliwiające przeprowadzanie fotosyntezy – tylakoidy.
Ilustracja przedstawia model komórki roślinnej. Komórka otoczona jest przez celulozową ścianę komórkową, do której przylega elastyczna błona komórkowa. Komórka wypełniona jest cytoplazmą, w której zanurzone są różne organella. Pierwszym z nich jest siateczka śródplazmatyczna gładka – jest to system błon oddzielających miejsca zachodzenie reakcji biochemicznych. Kolejnym elementem komórki roślinnej jest siateczka śródplazmatyczna szorstka. Jest to pofałdowana struktura, na której powierzchni występują rybosomy kuliste struktury zbudowane z dwóch dopasowanych do siebie podjednostek: małej i dużej. Schowane za siateczkami kuliste jądro komórkowe zawiera informację genetyczną komórki. Otoczka jądrowa oddziela zawartość jądra komórkowego od środowiska wewnętrznego komórki. Aparat Golgiego zbudowany jest z diktiosomów, stosów spłaszczonych cystern. W tym organellum zachodzą procesy związane z sortowaniem, pakowaniem i kierowaniem związków do miejsc przeznaczenia wewnątrz i na zewnątrz komórki. Kolejnym elementem budowy komórki są mitochondria, organellum o kształcie elipsoidalnym, otoczone dwiema błonami. Zewnętrzna błona zawiera liczne poryny, dzięki którym większość związków chemicznych może łatwo przenikać do przestrzeni międzybłonowej. Błona wewnętrzna jest wysoce selektywna, tworzy liczne zgięcia nazywane grzebieniami mitochondrialnymi. W macierzy mitochondrialnej znajdują rybosomy mitochondrialne. Włókna cytoszkieletu to sieć włóknistych struktur, dzięki którym organella i substancje nie pływają swobodnie w cytozolu, ale zajmują pewne przypisane sobie miejsca. Glioksysomy oraz peroksysomy to organella o owalnym kształcie. Peroksosomy otoczone są pojedynczą błoną. Obie te organelle rozmieszczone są nierównomiernie po całym wnętrzu komórki. Wakuola to duże organellum otoczone przez pojedynczą błonę, tonoplast, wypełnioną sokiem wakuolarnym. Chloroplasty są spłaszczone, zawierają chlorofile oraz charakterystyczne struktury umożliwiające przeprowadzanie fotosyntezy – tylakoidy.
Komórka roślinna. Fotografie organelli – obraz spod transmisyjnego mikroskopu elektronowego (TEM) i mikroskopu konfokalnego.
Źródło: zdjęcia zamieszczone na grafice interaktywnej: Don W. Fawcett, Kristian Peters, Keigi Fujiwara, Fernán Federici, El-Desouky Ammar, Saskia A. Hogenhout, Katrin Philippar, Tina Geiss, Iryna Ilkavets, Serena Schwenkert, Jorg Meurer, Jurgen Soll, Ulrika Oster; grafika interaktywna: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-NC-ND 3.0.
R1bwPHOv2O7uk
Ilustracja przedstawia model komórki grzyba. Otoczona jest przez chitynową ścianę komórkową, do której ściśle przylega błona komórkowa. Komórka wypełniona jest cytoplazmą, w której zanurzone są różne organella. Jednym z nich jest aparat Golgiego, który występuje w pobliżu jądra komórkowego: miejsca, które zawiera informację genetyczną komórki. Zbudowany jest z błon w kształcie cystern i kanalików, ułożonych jeden obok drugiego (diktiosom) i z licznych, ułożonych przy brzegach, pęcherzyków wydzielniczych odrywających się od aparatu. Związany jest z siateczką śródplazmatyczną szorstką. Tworzy ją złożony trójwymiarowy system kanalików, rozgałęzionych rurek i pęcherzyków. Siateczka utrzymuje łączność z otoczką jądrową i błoną komórkową. Na jej powierzchni występują rybosomy: kuliste struktury zbudowane z dwóch dopasowanych do siebie podjednostek: małej i dużej. Kolejnym organellum jest siateczka śródplazmatyczna gładka – jest to system błon oddzielających miejsca zachodzenie reakcji biochemicznych. Kolejnym elementem budowy komórki są mitochondria, organellum o kształcie elipsoidalnym, otoczone dwiema błonami. Zewnętrzna błona zawiera liczne poryny, dzięki którym większość związków chemicznych może łatwo przenikać do przestrzeni międzybłonowej. Błona wewnętrzna jest wysoce selektywna, tworzy liczne zgięcia nazywane grzebieniami mitochondrialnymi. W macierzy mitochondrialnej znajdują rybosomy mitochondrialne. Włókna cytoszkieletu to sieć włóknistych struktur, dzięki którym organella i substancje nie pływają swobodnie w cytozolu, ale zajmują pewne przypisane sobie miejsca. Peroksysomy to organella o owalnym kształcie, otoczone pojedynczą błoną. Rozmieszczone są nierównomiernie po całym wnętrzu komórki. Wakuola to duże organellum otoczone przez pojedynczą błonę, tonoplast, wypełnioną sokiem wakuolarnym.
Ilustracja przedstawia model komórki grzyba. Otoczona jest przez chitynową ścianę komórkową, do której ściśle przylega błona komórkowa. Komórka wypełniona jest cytoplazmą, w której zanurzone są różne organella. Jednym z nich jest aparat Golgiego, który występuje w pobliżu jądra komórkowego: miejsca, które zawiera informację genetyczną komórki. Zbudowany jest z błon w kształcie cystern i kanalików, ułożonych jeden obok drugiego (diktiosom) i z licznych, ułożonych przy brzegach, pęcherzyków wydzielniczych odrywających się od aparatu. Związany jest z siateczką śródplazmatyczną szorstką. Tworzy ją złożony trójwymiarowy system kanalików, rozgałęzionych rurek i pęcherzyków. Siateczka utrzymuje łączność z otoczką jądrową i błoną komórkową. Na jej powierzchni występują rybosomy: kuliste struktury zbudowane z dwóch dopasowanych do siebie podjednostek: małej i dużej. Kolejnym organellum jest siateczka śródplazmatyczna gładka – jest to system błon oddzielających miejsca zachodzenie reakcji biochemicznych. Kolejnym elementem budowy komórki są mitochondria, organellum o kształcie elipsoidalnym, otoczone dwiema błonami. Zewnętrzna błona zawiera liczne poryny, dzięki którym większość związków chemicznych może łatwo przenikać do przestrzeni międzybłonowej. Błona wewnętrzna jest wysoce selektywna, tworzy liczne zgięcia nazywane grzebieniami mitochondrialnymi. W macierzy mitochondrialnej znajdują rybosomy mitochondrialne. Włókna cytoszkieletu to sieć włóknistych struktur, dzięki którym organella i substancje nie pływają swobodnie w cytozolu, ale zajmują pewne przypisane sobie miejsca. Peroksysomy to organella o owalnym kształcie, otoczone pojedynczą błoną. Rozmieszczone są nierównomiernie po całym wnętrzu komórki. Wakuola to duże organellum otoczone przez pojedynczą błonę, tonoplast, wypełnioną sokiem wakuolarnym.
Komórka grzybowa.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑violet
Komórka prokariotyczna
RQYE3zHxXjQHZ1
Ilustracja przedstawia model komórki bakteryjnej. W centrum znajduje się nukleoid. To podwójna helisa DNA tworząca strukturę kolistą. W nukleoidzie znajduje się informacja genetyczna bakterii. Inaczej niż w komórkach eukariotycznych DNA bakterii nie jest upakowane na białkach histonowych. Fimbrie są białkowymi strukturami, za pomocą których bakteria przyczepia się do podłoża, np. do komórki roślinnej, zwierzęcej lub innej powierzchni. Pile są nieco grubszymi od fimbrii białkowymi rurkami. Uczestniczą w procesie koniugacji – wymianie materiału genetycznego pomiędzy komórkami bakterii. Rzęska umożliwia komórkom bakteryjnym ruch. Budową przypomina pustą w środku rurkę, której ściana stworzona jest z flagelliny. Bakterie magazynują substancje takie jak: glikogen, polifosforan, siarka lub polihydroksyalkaniany w formie ziaren, z których mogą być uwalniane w razie potrzeby. We wnętrzu komórki bakteryjnej występują rybosomy typu 70S, takie same jak w chloroplastach i mitochondriach. Biorą one udział w syntezie białek. Płynna substancja wypełniająca wnętrze komórki to cytoplazma. Cytoplazma komórek bakteryjnych nie jest podzielona na sektory ze względu na brak błoniastych organelli, m.in. siateczki śródplazmatycznej. Błona komórkowa to struktura oddzielająca środowisko wewnętrzne komórki bakterii od świata zewnętrznego. Ściana komórkowa bakterii utworzona jest z mureiny. Jej zadaniem jest utrzymywanie kształtu komórki oraz ochrona przed czynnikami środowiska zewnętrznego. Błona zewnętrzna występuje u bakterii Gram-ujemnych. Znajdują się w niej fosfolipidy, białka i lipopolisacharydy. Ściana komórkowa niektórych bakterii pokryta jest otoczką o konsystencji śluzu. Pełni ona funkcję ochronną zarówno przed wysychaniem, jak i szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Plazmid to kolista lub liniowa cząsteczka DNA. Nie warunkuje cech umożliwiających przeżycie, jednak niesie pożyteczne cechy np. oporność na antybiotyki, czynnik płciowy (czynnik F) czy możliwość syntezy toksyn.
Ilustracja przedstawia model komórki bakteryjnej. W centrum znajduje się nukleoid. To podwójna helisa DNA tworząca strukturę kolistą. W nukleoidzie znajduje się informacja genetyczna bakterii. Inaczej niż w komórkach eukariotycznych DNA bakterii nie jest upakowane na białkach histonowych. Fimbrie są białkowymi strukturami, za pomocą których bakteria przyczepia się do podłoża, np. do komórki roślinnej, zwierzęcej lub innej powierzchni. Pile są nieco grubszymi od fimbrii białkowymi rurkami. Uczestniczą w procesie koniugacji – wymianie materiału genetycznego pomiędzy komórkami bakterii. Rzęska umożliwia komórkom bakteryjnym ruch. Budową przypomina pustą w środku rurkę, której ściana stworzona jest z flagelliny. Bakterie magazynują substancje takie jak: glikogen, polifosforan, siarka lub polihydroksyalkaniany w formie ziaren, z których mogą być uwalniane w razie potrzeby. We wnętrzu komórki bakteryjnej występują rybosomy typu 70S, takie same jak w chloroplastach i mitochondriach. Biorą one udział w syntezie białek. Płynna substancja wypełniająca wnętrze komórki to cytoplazma. Cytoplazma komórek bakteryjnych nie jest podzielona na sektory ze względu na brak błoniastych organelli, m.in. siateczki śródplazmatycznej. Błona komórkowa to struktura oddzielająca środowisko wewnętrzne komórki bakterii od świata zewnętrznego. Ściana komórkowa bakterii utworzona jest z mureiny. Jej zadaniem jest utrzymywanie kształtu komórki oraz ochrona przed czynnikami środowiska zewnętrznego. Błona zewnętrzna występuje u bakterii Gram-ujemnych. Znajdują się w niej fosfolipidy, białka i lipopolisacharydy. Ściana komórkowa niektórych bakterii pokryta jest otoczką o konsystencji śluzu. Pełni ona funkcję ochronną zarówno przed wysychaniem, jak i szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Plazmid to kolista lub liniowa cząsteczka DNA. Nie warunkuje cech umożliwiających przeżycie, jednak niesie pożyteczne cechy np. oporność na antybiotyki, czynnik płciowy (czynnik F) czy możliwość syntezy toksyn.
Komórka bakteryjna.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 1
R6hLO2FDd7KLI
Na podstawie tekstu oraz analizy schematów wymień trzy cechy różniące komórki prokariotyczne od komórek eukariotycznych. (Uzupełnij).
1
Polecenie 2
R1PoBwlXpd7He
Na podstawie analizy schematów różnych typów komórek wymień te z nich, które posiadają ścianę komórkową. Podaj różnicę w składzie chemicznym ścian komórkowych różnych typów komórek. (Uzupełnij).