Grafika interaktywna

Polecenie 1

Zapoznaj się z grafiką interaktywną i wykonaj zawarte w niej ćwiczenia.

Zapoznaj się z opisem grafiki interaktywnej i wykonaj zawarte w niej ćwiczenia.

Przekształcanie skali odległościowej

1,1

liczbowej na mianowaną i liniową
Dla przykładu: 1:500 000
1 cm - 500 000 cm
1 cm - 5 000 m
1 cm - 5 km

RQHKdUurhozsf

Grafika przedstawia podziałkę liniową. Centymetr odpowiada 5 kilometrom. Od lewej strony znajdują się wartości 5, 0, 5, 10, 15, 20.

mianowanej na liczbową i liniową
Dla przykładu:
1 cm - 0,2 km
1 cm - 200 m
1 cm - 20 000 cm
1:20 000

R1IwMO9wAWg6g

Grafika przedstawia dwie podziałki liniowe. Na pierwszej centymetr odpowiada 0,2 kilometra. Kolejno znajdują się wartości 0,2. 0. 0,2. 0,4. 0,6. 0,8. Na drugiej centymetr odpowiada 200 metrom. Kolejno znajdują się na niej wartości 200, 0, 200, 300, 400.

liniowej na mianowaną i liczbową
Dla przykładu:
1 cm - 100 m (ewentualnie 1 cm - 0,1 km)
1 cm - 10 000 cm
1:10 000

R1MetAlCHrs2p

Grafika przedstawia podziałkę liniową. Centymetr odpowiada 100 metrom. Kolejno znajdują się wartości 100, 0, 100, 200, 300, 400.

Porównywanie skali odległościowej

1,1

Ta skala jest większa, która ma bardziej powiększony obszar, dzięki czemu możemy odczytać z niej więcej szczegółów/ informacji.

Dla przykładu:
1:30 000 > 1:30 000 000
1 cm - 25 km < 1:25 000 (w tym miejscu jedną ze skali należy przekształcić, żeby móc je porównać, np. pierwsza z nich to 1:2 500 000)

Zadania obliczeniowe ze skalą odległościową.

Typy zadań	Odległość na mapie	Odległość w terenie	Skala mapy
A	znamy	nie znamy	znamy
B	nie znamy	znamy	znamy
C	znamy	znamy	nie znamy

Typ A

Przykład

Na mapie w skali 1:50 000 odległość pomiędzy dwoma szczytami górskimi wynosi 10 cm. Ile wynosi rzeczywista odległość między tymi szczytami?

R1eqdTcEffRc4

Pokaż więcej

Typ B

Przykład

Rzeczywista odległość między dwoma miejscowościami to 25 km. Ile wynosi ta odległość na mapie w skali 1:100 000?

RdHGTXhk2gIli

Pokaż więcej

Typ C

Przykład

Jaka jest liczbowa skala mapy, skoro rzeczywista odległość między dwoma obiektami wynosi 100 km, a na mapie obiekty te dzieli odległość 4 cm?

RZhVqjjmfLFOV

Pokaż więcej

Pomiar linii na mapie

1,1

Pomiaru linii na mapie dokonuje się często za pomocą kroczka:

linie proste – po rozstawieniu końców kroczka na końcach mierzonego odcinka, przenosi się go w niezmienionej pozycji na podziałkę liniową i odczytuje rzeczywistą długość linii,
linie krzywe – należy ustawić małą rozpiętość kroczka i „przejść” nim po całej wyznaczonej krzywej, nie zmieniając jego rozstawienia, zliczając jednocześnie liczbę odłożeń, a następnie skorzystać ze wzoru:
$L = n \times r \times s$
L – rzeczywista długość linii krzywej n – liczba odłożeń kroczka
r – rozstaw kroczka (w mm)
s – rzeczywista odległość odpowiadająca 1 mm na mapie (w m).

Rxr0JFZRuK4fB

Zdjęcie przedstawia kroczek. Jest podobnie skonstruowany do cyrkla. Posiada dwie nogi zakończone szpicami i schodzące się na górze w jedność. Połączone są długim prętem. — Kroczek
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Przekształcanie skali polowej (powierzchniowej)

1,1

Skalę polową można przekształcić bezpośrednio ze skali mianowanej.

Dla przykładu:
1 cm - 4 cm
(1 cm)Indeks górny 2 - (4 cm)Indeks górny 2
1 cmIndeks górny 2 - 16 cmIndeks górny 2

Typy zadań	Odległość na mapie	Odległość w terenie	Skala mapy
A	znamy	nie znamy	znamy
B	nie znamy	znamy	znamy
C	znamy	znamy	nie znamy

Typ A

Przykład

Jan został niespodziewanie właścicielem działki o nieznanej mu powierzchni. Na mapie w skali 1:25 000 działka ta zajmuje obszar 70 mmIndeks górny 2. Jako powierzchnię zajmuje ona w rzeczywistości?

R1Od6Ymb2nuol

Pokaż więcej

Typ B

Przykład

Jezioro Dąbie zajmuje obszar ok. 56 kmIndeks górny 2. Jaką powierzchnię zajmie ono na mapie w skali 1:1 000 000?

R1Od6Ymb2nuol

Pokaż więcej

Typ C

Przykład

Rzeczywista powierzchnia pewnej działki wynosi 20 ha, natomiast jej powierzchnia na mapie w pewnej skali zajmuje 31,25 mmIndeks górny 2. Oblicz skalę liczbową tej mapy.

R1Od6Ymb2nuol

Pokaż więcej

Prędkość, droga, czas...

Przykład

Harcerski obóz wędrowny po Mazurach poruszający się ze średnią prędkością 4 km/h ma zaplanowany do pokonania w danym dniu pewien odcinek trasy. Na mapie turystycznej w skali 1:75 000 odcinek ten liczy 168 mm. Jaki czas przejścia muszą zaplanować harcerze?

R1Od6Ymb2nuol

Pokaż więcej

Określanie współrzędnych geograficznych

Przykład

Poniżej przedstawiono fragment siatki kartograficznej. Określ współrzędne geograficzne punktów A‑C, a także wyznacz wartość równoleżnika oznaczonego jako D i wartość południka oznaczonego jako E.

R1Od6Ymb2nuol

R1S59yje5qH2T

Grafika przedstawia siatkę geograficzną. Punkt A znajduje pół kratki powyżej równoleżnika 0 stopni oraz w pół kratki na lewo od południka 50 stopni 20 minut W. Punkt B znajduje się pół kratki powyżej równoleżnika 1 stopień N i 2,5 kratki na prawo od południka 50 stopni 20 minut W. Punkt C znajduje się 1,5 kratki w dół od równoleżnika 0 stopni i 2,5 kratki na prawo od południka 50 stopni 20 minut W. Duży punkt D znajduje się na równoleżniku poniżej 0 stopni. Duży punkt E znajduje się na czwartym południku na prawo od 50 stopni 20 minut W. — Siatka geograficzna
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Uwaga! Zwykle podajemy najpierw szerokość geograficzną, a następnie długość geograficzną.

Zacznijmy od ustalenia, co ile stopni/minut/sekund przedstawiono równoleżniki i południki. Podpowiedzią jest 0° i 1°N. Skoro 1° = 60′, to znaczy, że równoleżniki i południki poprowadzono co 20′. Zatem D = 0°20′S (na południe od równika - szerokość geograficzna południowa), a E = 49°00′W / 49°W (na półkuli zachodniej wartości wartości długości geograficznej rosną na zachód i maleją na wschód).

Punkt A

Pokaż więcej

Punkt B

Pokaż więcej

Punkt C

Pokaż więcej

Współrzędne geograficzne - ćwiczenia

Poniżej zaprezentowano sposób określania współrzędnych geograficznych na mapach w różnych skalach. W pierwszym przypadku należało określić je do pełnych minut, a w drugim - do pełnych sekund.

RVlDkJBvaCPR8

Szerokość i długość geograficzna

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RNeDnO916J4cj

Grafika przedstawia wyznaczanie długości i szerokości geograficznej. W prostokącie pomiędzy południkami 21 stopni 2 minuty i 21 stopni 2 minuty 10 sekund oraz pomiędzy równoleżnikami 52 stopnie 10 minut 20 sekund i 52 stopnie 10 minut 30 sekund znajduje się szkoła. Prostokąt został podzielony na dodatkowe południki i równoleżniki. Położenie szkoły to 52 stopnie 10 minut 23 sekundy N oraz 21 stopni 2 minuty 4 sekundy E. — Określanie szerokości i długości geograficznej
Źródło: oprac. na podstawie: M.M. Wilczyńska-Wołoszyn, *Geografia 1. Ziemia jako otwarty system fizycznogeograficzny*, Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej „ŻAK”, Warszawa 2003.

Rozciągłość geograficzna (podawana w stopniach kątowych)

Rozciągłość geograficzna to odległość między skrajnymi punktami danego obiektu, np. kontynentu, państwa, wyspy, jeziora, stadionu itd. Wyraża się ją w stopniach kątowych (°), minutach (′) i sekundach (″) lub w jednostkach długości, np. kilometrach, metrach. Wyróżnia się rozciągłość południkową i równoleżnikową.

Rozciągłość południkowa to odległość między punktem położonym najbardziej na północ a punktem położonym najbardziej na południe. Żeby ją obliczyć, należy dodać do siebie (jeżeli jeden z punktów leży na półkuli północnej, a drugi na południowej) lub odjąć od siebie (jeżeli oba punkty leżą na tej samej półkuli względem równika) wartości szerokości geograficznej tych punktów.
Rozciągłość równoleżnikowa to odległość między punktem położonym najbardziej na zachód a punktem położonym najbardziej na wschód. Żeby ją obliczyć, należy dodać do siebie (jeżeli jeden z punktów leży na półkuli zachodniej, a drugi na wschodniej) lub odjąć od siebie (jeżeli oba punkty leżą na tej samej półkuli względem południka zerowego) wartości długości geograficznej tych punktów.

Uwaga!

Przy określaniu współrzędnych geograficznych - jak pamiętasz - południki służą do określania długość geograficznej, a równoleżniki - do określania szerokości geograficznej. W przypadku rozciągłości geograficznej jest na odwrót. Pamiętaj: rozciągłość południkowa mierzona jest z północy na południe (wzdłuż południków) - należy więc „odciąć” ten odcinek wartościami równoleżników; natomiast rozciągłość równoleżnikowa mierzona jest z zachodu na wschód (wzdłuż równoleżników) - należy więc „odciąć” ten odcinek wartościami południków.

1,1

Przykład

Oblicz rozciągłość południkową i równoleżnikową wyspy przedstawionej na rysunku. Wynik podaj w stopniach.

R1Od6Ymb2nuol

Warto zaznaczyć skrajne punkty i narysować lub wyobrazić sobie strzałki obrazujące rozciągłość geograficzną (jak na rysunku).

Rozciągłość południkowa

Pokaż więcej

Rozciągłość równoleżnikowa

Pokaż więcej

Odpowiedź

Pokaż więcej

R6dGOswqyFL3j

Grafika przedstawia rozciągłość geograficzną. Wartości południków od lewej strony to 40, 30, 20, 10, 0, 10 ,20 a równoleżników od góry to 10, 20, 30, 40, 50, 60. Punkt A wyspy znajduje się na prawo od południka 20 stopni i na równoleżniku 20 stopni. Punkt D wyspy znajduje się na południku 30 stopni i poniżej równoleżnika 20 stopni. Punkt C wyspy znajduje się na lewo od południka 10 stopni i poniżej równoleżnika 30 stopni. Punkt B wyspy znajduje się na lewo od południka 10 stopni i na równoleżniku 50 stopni. Od góry do dołu jest RP czyli rozciągłość południkowa a z lewej do prawej RR czyli rozciągłość równoleżnikowa. — Rozciągłość geograficzna. Ćwiczenie
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Rozciągłość geograficzna (podawana w jednostkach długości)

Rozciągłość geograficzną można również podawać w jednostkach długości, np. kilometrach czy metrach.

Rozciągłość południkowa - długość łuku 1° południka

Ponieważ wszystkie południki są tej samej długości, a każdy z nich ma długość ok. 20 tys. km (mniej więcej połowa obwodu Ziemi), to odcinek 1° łuku południka ma w każdym miejscu na Ziemi tę samą długość: 20 004 km - 180° x - 1° x = (20 004 km × 1°) / 180° ≈ 111,13 km

Rozciągłość równoleżnikowa - długość łuku 1° równoleżnika

Trudniej jest przeliczać rozciągłość równoleżnikową, ponieważ łuk mający tyle samo stopni, ale leżący na różnych szerokościach geograficznych (różnych równoleżnikach), ma inną długość.

40 076 km - 360°
x - 1°
x = (40 076 km × 1°) / 360° ≈ 111,32 km

Najkrótszy będzie na biegunie: 0 km. Na pozostałych równoleżnikach będzie miał wartości pośrednie. Stosuje się wówczas wzór, w którym phi oznacza wartość kątową środkowego równoleżnika:

RR = deltalambda × 111,32 km × cosphiŚR

1,1

Przykład

Oblicz rozciągłość południkową i równoleżnikową Polski. Wynik podaj w kilometrach, zaokrąglając do jedności.

R19bjwH2Fz449

Pokaż więcej

R1T5q72Hpddd2

Grafika przedstawia rozciągłość geograficzną i długość łuku. Rozciągłość południkowa pomiędzy Rozewiem 54 stopnie 50 minut N i Opołonkiem 49 Stopni N to 5 stopni 50 minut. Rozciągłość równoleżnikowa pomiędzy Cedynią 14 stopni 7 minut E a Strzyżowem 24 stopnie 8 minut E to 10 stopni 1 minuta. Długość łuku na równiku to 111,3 km, na 5 stopniach 110,8, na 10 stopniach 109,5, na 15 stopniach 107,4, na 20 stopniach 104,5, na 25 stopniach 100,8, na 30 stopniach 96,3, na 35 stopniach 91,1, na 40 stopniach 85,2, na 45 stopniach 78,6, na 50 stopniach 71,5, na 55 stopniach 63,7, na 60 stopniach 55,6, na 65 stopniach 47, na 70 stopniach 38, na 75 stopniach 28,8, na 80 stopniach 19,3, na 85 stopniach 9,7, na 90 stopniach 0 kilometrów. — Rozciągłość geograficzna Polski oraz długość łuku 1° równoleżnika w zależności od szerokości geograficznej
Źródło: oprac. na podstawie: M.M. Wilczyńska-Wołoszyn, *Geografia 1. Ziemia jako otwarty system fizycznogeograficzny*, Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej „ŻAK”, Warszawa 2003.

Zasada tworzenia rysunku rzeźby terenu za pomocą izohips

R1YuT8oX3g3mT

Grafika przedstawia tworzenie rysunku rzeźby terenu. Z lewej strony znajduje się rysunek rzeczywistego terenu. Jest to pagórek, na który składają się podnóże, łagodny stok, stromy stok oraz wierzchołek. Z prawej strony znajdują się etapy tworzenia rysunku. Najpierw na płasko rysuje się izohipsy 0m, 3m, 6m, 9m i wierzchołek 11m. Następny rysunek jest przedstawiony na płasko ale pod kątem. Ostatni przedstawia wyniesiony rysunek. — Zasada tworzenia rysunku rzeźby terenu za pomocą izohips
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Przydatne wskazówki dotyczące interpretacji mapy poziomicowej

Rxl7F3k31Whwv

Grafika przedstawia interpretację mapy poziomicowej. Rysunek A przedstawia pagórek. Od wierzchołka w dół poziomice układają się kolejno jako 180, 160, 140. Rysunek B to kotlina. Od środka na zewnątrz poziomice układają się kolejno jako 120, 140, 160. Na rysunku C środkiem płynie rzeka. Po obu jej stronach od brzegów są wartości 100 a potem 140. Rysunek D to dolina. Poziomice są wypukłe. Od góry jest to 400, 4 poziomice i piąta to 300. Kierunek spadku jest w dół. Rysunek E to grzbiet. Poziomice są wklęsłe. Od góry jest to 400, 4 poziomice i piąta to 300. Kierunek spadku jest w dół. Na rysunku F szczyt okrągłego wzniesienia jest przesunięty w lewo. Lewy stok jest stromy a prawy łagodny. Na szczycie jest poziomica 200, trzy niżej 120. Na rysunku G szczyt okrągłego wzniesienia jest na środku. Na szczycie jest poziomica 200, trzy niżej 120. Na północ jest ekspozycja północna, na wschód wschodnia, na południe południowa, na zachód zachodnia. — Interpretacja mapy poziomicowej
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/. Oprac. na podstawie: P. Wład, *Podstawy geografii. Korepetytorium. Plan i mapa*, Wydawnictwo Turystyczne Paweł Wład, Rzeszów 2012.

A. Formy wypukłe (wzgórza, pagórki, wniesienia) są oznaczane jako zamknięte poziomice, których wartości wzrastają do środka. Gdy na mapie nie ma miejsca na podpisy poziomic, stosuje się dorysowane do poziomic krótkie kreski (wskaźniki spadku) - od danej poziomicy na zewnątrz.

B. Formy wklęsłe (obniżenia, kotliny) są oznaczane jako zamknięte poziomice, których wartości maleją do środka. Gdy na mapie nie ma miejsca na podpisy poziomic, stosuje się dorysowane do poziomic krótkie kreski (wskaźniki spadku) - od danej poziomicy do wewnątrz.

C. Doliny są oznaczane najczęściej jako linie, zbliżone do równoległych, których wartości maleją do środka. Często przez środek przebiega ciek wodny.

D. Linie szkieletowe dolin przecinają się z poziomicami zawsze pod kątem prostym, w miejscach największego wygięcia. Doliny oznaczane są jako wygięte poziomice skierowane wypukłością w stronę wyższych wartości poziomic.

E. Linie szkieletowe grzbietów przecinają się z poziomicami zawsze pod kątem prostym, w miejscach największego wygięcia. Grzbiety oznaczane są jako wygięte poziomice skierowane wypukłością w stronę niższych wartości poziomic.

F. Nachylenie stoku - im gęściej rozmieszczone poziomice, tym większe nachylenie.

G. Ekspozycja (wystawa) stoku - orientacja stoku względem kierunków geograficznych. Wyznacza ją kierunek spadku stoku. Ekspozycja jest ważna w przypadku m.in. lokalizacji sadów i winnic (na półkuli północnej najbardziej dogodny jest stok południowy, do którego dociera najwięcej energii słonecznej.

Wysokość bezwzględna i wysokość względna

Wysokość bezwzględna – wysokość punktu określona względem poziomu morza (od 0 m n.p.m. – w Polsce i krajach nadbałtyckich poziom morza jest wyznaczony na mareografie w Kronsztadzie, porcie morskim znajdującym się na wyspie Kotlin koło Petersburga); podawana jest w metrach nad poziomem morza (m n.p.m.) lub metrach poniżej poziomu morza (m p.p.m.).

Wysokość względna – wysokość określana względem innego niż poziom morza punktu odniesienia, najczęściej od podnóża jakiejś formy wypukłej do jej szczytu; podawana jest w metrach (m).

R6MdeVVh1bCqf

Ilustracja przedstawia wysokości terenu. Równo z morzem jest poziom morza. Od szczytu wzniesienia 180 metrów nad poziomem morza do pozioma morza jest wysokość bezwzględna. Od szczyty wzniesienia do wybranego punktu 110 metrów nad poziomem morza jest wysokość względna wynosząca w tym przypadku 180 metrów minus 110 metrów równa się 70 metrów. — Wysokość bezwzględna wzniesienia to 180 m n.p.m., natomiast jego wysokość względem zaznaczonego punktu to 70 m.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Odczytywanie wysokości bezwzględnej na mapie topograficznej

1,1,1

Podczas odczytywania wysokości bezwzględnej punktów należy stosować następujące zasady:

1. W przypadku, kiedy punkt położony jest na poziomicy, jego wysokość bezwzględna odpowiada wartości tej poziomicy.

R1lEC7TUJJAnP

Ilustracja przedstawia poziomice. Szczyt ma 78. Punkt A znajduje się na poziomicy 50. — Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

2. W przypadku, kiedy punkt położony jest pomiędzy poziomicami, jego wysokość bezwzględną należy oszacować, dzieląc odcinek między poziomicami na równe części.

R1Sw5OxmGlKSo

Ilustracja przedstawia poziomice. Szczyt ma 78. Punkt B znajduje się pomiędzy poziomicami 50 i 60. — Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/, licencja: CC BY-SA 3.0.

3. W przypadku, kiedy znamy wartość cięcia poziomicowego (cięcie poziomicowe – ustalony dla danej mapy odstęp między kolejnymi poziomicami, liczony w metrach), ale nie ma opisanej żadnej pobliskiej poziomicy, możemy wykorzystać wysokości innych punktów, np. szczytów. Należy jednak pamiętać, że wartości poziomic muszą być podzielne przez wartość cięcia poziomicowego.

R1ZrS8bmWYoCX

Ilustracja przedstawia poziomice. Szczyt ma 78. Punkt C znajduje się na poziomicy tuż poniżej szczytu. — Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Obliczanie odległości rzeczywistej między punktami położonymi na różnych wysokościach

Najlepiej w tym przypadku stworzyć schematyczny rysunek i skorzystać z twierdzenia Pitagorasa.

Przykład

Odległość w linii prostej między schroniskiem w Skrudzinie (395 m n.p.m.) a schroniskiem na szczycie Przehyba (1175 m n.p.m.) w Paśmie Radziejowej w Beskidzie Sądeckim na mapie w skali 1:75 000 wynosi 10 cm.

Oblicz odległość w terenie i odległość rzeczywistą między schroniskiem a szczytem.

Rj8JlV5CEUN0x

Pokaż więcej

R1QeQjkqo1FbP

Schemat przedstawia trójkąt. Z prawej strony znajduje się wierzchołek A, z lewej strony znajduje się wierzchołek B, nad nim B prim. Pomiędzy punktami B i A jest odległość topograficzna L1. Pomiędzy punktami B prim i A jest odległość rzeczywista L2. Pomiędzy punktami B i B prim jest to różnica wysokości między punktami A i B prim oznaczana jako H.

Obliczanie średniego nachylenia (spadku terenu) i średniego spadku rzeki

Średnie nachylenie (lub średni spadek rzeki) to stosunek różnicy wysokości między punktem początkowym i końcowym (w przypadku całej rzeki - między źródłem i ujściem, a w przypadku jej fragmentu - między wybranymi punktami) do odległości topograficznej (bez uwzględnienia różnicy wysokości, inaczej - odległość zmierzona na mapie i przeliczona przez skalę) między tymi punktami w terenie.

Przykład

Na mapie w skali 1:1 000 zmierzono odstęp pomiędzy dwoma poziomicami o wartościach 600 i 650 m; wyniósł on 10 cm. Jaki jest średni spadek terenu pomiędzy tymi dwoma poziomicami?

RtPD61naHUnT8

Pokaż więcej

RcjZA9v4nDJEW

Wyznaczanie azymutu geograficznego

Azymut geograficzny to kąt zawarty między kierunkiem północnym a kierunkiem na dany punkt, liczony zawsze zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Przyjmuje wartości od 0° do 360°.

RcrBlLHroceNF

Grafika przedstawia różę wiatrów. W kierunku północnym znajduje się wartość 0, w kierunku północno wschodnim 45, w kierunku wschodnim 90, w kierunku południowo wschodnim 135, w kierunku południowym 180, w kierunku południowo zachodnim 225, w kierunku zachodnim 270, w kierunku północno zachodnim 315. — Róża wiatrów wraz z wartościami azymutów
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Przykład

Wyznacz azymut z punktu A do punktu B. Użyj kątomierza.

RYOrVOEdSirF7

Pokaż więcej

RMpGxfQ8Quj6Z

Grafika przedstawia wyznaczanie azymutu. Z lewej strony znajdują się punkty A i B. B jest na północnym zachodzie a A na południowym wschodzie. Z prawej strony przez punkty poprowadzono linię, która w punkcie A idzie w górę w kierunku północnym. Naokoło punktu A zaznaczono kąt. — Wyznaczanie azymutu. Ćwiczenie
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Profil hipsometryczny a krzywa hipsograficzna

Profil hipsometryczny – wykres przedstawiający ukształtowanie terenu wzdłuż wyznaczonej linii, gdzie na osi rzędnych przedstawiono wysokości n.p.m., a na osi odciętych – odległość.

R1NhOYGGQ2Rcw

Grafika przedstawia profil hipsometryczny. Na górze znajduje się teren narysowany w poziomicach. Profil z góry przekłada się na jego wypukłą formę poniżej. Na osi pionowej znajduje się wysokość nad poziomem morza a na poziomej odległość. — Konstrukcja profilu hipsometrycznego. Znając skalę mapy, można opisać oś odciętych w rzeczywistych jednostkach. Należy pamiętać o odpowiednim przewyższeniu – dopasowaniu skali osi rzędnych (profil nie może być ani zbyt spłaszczony, ani zbyt przewyższony).
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Profil hipsometryczny a krzywa hipsograficzna

Krzywa hipsograficzna – wykres przedstawiający średnie ukształtowanie powierzchni całego terenu (np. kraju, kontynentu, świata), gdzie oś rzędnych stanowią grupy wysokości n.p.m., a oś odciętych – udziały powierzchni mieszczących się w tych grupach. Oba wykresy powinny być narysowane linią odręczną, niełamaną.

RpsDlxJswuE3F

Wykres przedstawia krzywą hipsograficzną. Na osi pionowej znajdują się metry nad poziomem morza. Najwyższy punkt to 2499. Na osi poziomej znajdują się procenty. Linia od 2499 stromo opada przy 0%. Łagodniej zaczyna opadać przy 1000 metrach. 300 metrów to 10%. Następnie linia jest w miarę pozioma. Przy 100 metrach i 90% opada w dół. Depresja to 0,1%. Średnia wysokość obszaru Polski to 173 metry nad poziomem morza. — Krzywa hipsograficzna obszaru Polski
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Przeczytaj

Sprawdź się