Schemat przedstawia podział minerałów ze względu na skład chemiczny. Dzielą się one na pierwiastki chemiczne (minerały rodzime) i związki chemiczne (minerały złożone). Wyróżniono także wybrane minerały z pozostałych minerałów złożonych. Podano przykłady minerałów wraz z opisami. 1. Pierwiastki chemiczne (minerały rodzime): 1.1. Na zdjęciu znajduje się minerał zbudowany z drobnych kryształków. Jest jasnożółty. Siarka rodzima – twardość 1,5-2 w skali Mohsa; przełam muszlowy; bardzo krucha – pęka przy zmianach temperatury, w kryształach mogą tworzyć się wewnętrzne rysy już przy dotyku. 1.2. Zdjęcie przedstawia kawałek miedzi. Ma pomarańczowy kolor, połyskuje. Przedstawiony kawałek miedzi ma nieregularny kształt z otworami na wylot. Na jej powierzchni są widoczne gdzieniegdzie pozlepiane kulki. Miedź rodzima – twardość 2,5-3 w skali Mohsa; bardzo plastyczna, kowalna; jeżeli pociągnie się palcem po skale zawierającej miedź rodzimą skóra palca jest zaczepiana, ponieważ miedź ma przełam zadziorowaty (haczykowaty). 1.3. Zdjęcie przedstawia kawałek złota. Przypomina kształtem delikatne gałązki. Złoto rodzime – twardość 2,5-3 w skali Mohsa; nie ma zauważalnej łupliwości; przełam zadziorowaty (haczykowaty); zazwyczaj zawiera domieszkę srebra (od 2 do 20%); jest bardzo odporne na czynniki chemiczne – nie działa na nie tlen atmosferyczny ani kwasy poza wodą królewską (mieszanina kwasu azotowego i solnego), w której się rozpuszcza. 2. Związki chemiczne (minerały złożone): 2.1. Zdjęcie przedstawia minerał zbudowany z połączonych ze sobą półprzezroczystych, słupowych kryształów. Kwarc ${\mathrm{S}\mathrm{i}\mathrm{O}}_2$ – twardość 7 w skali Mohsa; połysk szklisty, tłusty; brak łupliwości; przełam muszlowy; w stanie czystym bezbarwny, zabarwiony pierwiastkami śladowymi może być biały, szary, żółty, czerwony, zielony, niebieski, brunatny, a nawet czarny; jest głównym składnikiem skał wulkanicznych, osadowych i łupków krystalicznych. Jeden z najważniejszych minerałów w skorupie ziemskiej do głębokości 16 km – 12,6%. 2.2. Zdjęcie ukazuje kawałek minerału zbudowanego z półprzezroczystych kawałków kryształów. Halit NaCl – twardość 2 w skali Mohsa; połysk szklisty; doskonała łupliwość; przełam muszlowy; czysty halit jest bezbarwny, może być żółtawy, pomarańczowy, niebieski, fioletowy; dobrze rozpuszczalny w wodzie. 2.3. Zdjęcie przedstawia minerał zbudowany z białych kryształów. Kryształy mają lancetowaty kształt. Od środka rozchodzą się promieniście. Przypominają kwiat nenufaru. Kalcyt ${\mathrm{C}\mathrm{a}\mathrm{C}\mathrm{O}}_3$ – twardość 3 w skali Mohsa; połysk perłowy, szklisty; doskonała łupliwość; czysty jest bezbarwny, przeważnie jednak biały lub zabarwiony domieszkami na różne kolory; silnie burzy się zwilżony kwasem solnym. Jeżeli przezroczysty kryształ kalcytu położyć na zadrukowanym papierze, to gołym okiem można zauważyć podwójne załamanie światła objawiające się podwójnym obrazem liter – jest to zjawisko wyraźnej dwójłomności. Jeden z najważniejszych minerałów w skorupie ziemskiej do głębokości 16 km – 1,5%. 3. Wybrane minerały z pozostałych minerałów złożonych. 3.1. Zdjęcie przedstawia biały minerał. Tworzą go zlepione ze sobą pod różnym kątem cienkie płytki. Skalenie – twardość 6-6,5 w skali Mohsa; doskonała łupliwość; glinokrzemiany potasu, wapnia, sodu – skalenie potasowe, np. ortoklaz, sodowo-wapniowe, np. plagioklazy; najczęściej występująca grupa minerałów w skałach magmowych. Jedne z najważniejszych minerałów w skorupie ziemskiej do głębokości 16 km – 57,9%. 3.2. Zdjęcie ukazuje czarny minerał. Gdzieniegdzie ma białe dodatki, przypominające żyłki. Miki (łyszczyki) – twardość 2-2,5 w skali Mohsa; wyśmienita łupliwość, blaszki wyginają się, wykazują dużą elastyczność; skład chemiczny jest zmienny. Miki są bardzo ważnymi minerałami skałotwórczymi - w skałach magmowych, metamorficznych i niektórych osadowych (w skorupie ziemskiej do głębokości 16 kilometrów – 3,6%). 3.3. Zdjęcie ukazuje czarne, brązowe i szare kawałki skał. Mają kształty wielościanów. Magnetyt – twardość 5,5-6 w skali Mohsa; doskonała łupliwość; barwa: przeważnie żelazistoczarny; kryształy są przyciągane przez magnes; właściwości magnetyczne zanikają w temperaturze około 580 stopni Celsjusza, ale po ochłodzeniu pojawiają się ponownie. 3.4. Na zdjęciu jest biały minerał poprzecznie prążkowany. Ma nieliczne szare dodatki. Apatyt – twardość 5 w skali Mohsa; wyraźna łupliwość; barwa zmienna: niebieska, zielona, fioletowa, szara – można ją zmienić przez ogrzewanie i napromieniowanie. Apatyt jest określeniem całej grupy minerałów, której poszczególnych członków różni zawartość fluoru i chloru. 5. Na zdjęciu jest brązowoszary minerał, na powierzchni którego są różowe kryształy. Kryształy mają kształt wielościanów. Korund – twardość 9 w skali Mohsa; brak łupliwości; w stanie czystym bezbarwny –zabarwiony obecnością obcych atomów np. obecność żelaza i tytanu daje barwę ciemnoniebieską (szafir), a obecność chromu powoduje barwę ciemnoczerwoną (rubin). 6. Zdjęcie przedstawia minerał o zielonych igiełkowych kryształach. Malachit – twardość 3,5-4 w skali Mohsa; łupliwość dobra; barwa: ciemnozielony, szmaragdowozielony, jasnozielony lub jasnoniebieskozielony. Zielone naloty na skałach są dobrą wskazówką obecności minerałów miedzi – malachit można traktować jako minerał przewodni dla strefy utleniania złóż miedzionośnych. W starożytnym Egipcie był stosowany jako kosmetyk, w średniowieczu do celów medycznych, obecnie jako kamień ozdobny. 7. Pierwsze zdjęcie przedstawia szary minerał z czarnymi zatopionymi w nim elementami. Na drugim zdjęciu jest biały minerał poprzecznie prążkowany z szarymi dodatkami. Pirokseny i amfibole – twardość 5,5-6,5 w skali Mohsa; amfibole można odróżnić od piroksenów na podstawie ich pokroju; minerały te charakteryzują się ciemną barwą, czarną lub ciemnozieloną, czym wyraźnie odróżniają się od skaleni; wykazują doskonałą łupliwość, co różni je od kwarcu. Zarówno amfibole, jak i pirokseny tworzą kryształy o pokroju słupkowym, choć kryształy piroksenów są z reguły krótsze. Jedne z najważniejszych minerałów w skorupie ziemskiej do głębokości 16 kilometrów – 15,6%.

Schemat przedstawia podział skał na magmowe i metamorficzne wraz z przykładami. Skały są kwaśne, obojętne - pośrednie i zasadowe. Skały magmowe dzielą się na plutoniczne (głębinowe) i wulkaniczne (wylewne). Do plutonicznych zaliczają się: 1. Granit (kwaśny) Zdjęcie przedstawia powierzchnię skały zbudowanej z drobin czarnych, białych, jasnożółtych. To skała głębinowa, kwaśna, o strukturze jawnokrystalicznej (fanerokrystalicznej): wszystkie minerały są wyraźnie widoczne - dominują kwarc, skalenie, miki; barwę ma jasną, ponieważ zawiera mało minerałów ciemnych; odporny na ścieranie. 2. Sjenit (obojętny) Zdęcie przedstawia biało-czarną skałę o chropowatej powierzchni. To skała głębinowa, o strukturze jawnokrystalicznej (fanerokrystalicznej); głównymi minerałami są: skalenie, amfibole, pirokseny i biotyt, podrzędnie pojawia się kwarc – minerały są wyraźnie widoczne. Sjenity mają zwykle barwę czerwoną lub różową, rzadziej szarą. 3. Gabro (zasadowy) Zdjęcie przedstawia skałę o nierównej, chropowatej powierzchni. Ma na sobie różne odcienie brązu i dodatki o zielonej barwie. To skała głębinowa, o strukturze jawnokrystalicznej (fanerokrystalicznej); skała zasadowa o niedoborze krzemionki (zawartość krzemionki do 52%), cechuje się stosunkowo jednolitym i ciemnym zabarwieniem; w budowie dominują skalenie. Do skał wulkanicznych zaliczają się: 1. Porfir (kwaśny) Zdjęcie ukazuje brunatną, nieco czerwonawą skałę z białymi dodatkami. To skała, w której dobrze wykształcone, duże kryształy są wyraźnie widoczne w skrytokrystalicznym cieście skalnym (ma strukturę porfirową, która powstaje jeżeli proces krystalizacji przebiegał w dwóch etapach: pierwszym polegającym na długotrwałej krystalizacji w wyniku powolnego stygnięcia magmy, prowadząc do powstania dużych prakryształów i drugim polegającym na szybkim do krystalizowaniu się skały w warunkach lądowych – w wyniku procesów wulkanicznych). 2. Adnezyt (obojętny) Na zdjęciu jest czarna skała z małymi, białymi zagłębieniami. To skała wylewna, ciemnoszara, przeważnie o strukturze porfirowej, zawiera skalenie, amfibole i pirokseny. 4. Bazalt (zasadowy) Na zdjęciu jest porowata szara skała. To skała wylewna, posiada strukturę skrytokrystaliczną (afanitową), jest ona wynikiem szybkiego procesu krystalizacji w wyniku gwałtownego zastygania materii (lawy lub magmy) bezpośrednio na powierzchni Ziemi lub tuż pod jej powierzchnią, często na dnie oceanów (kryształy są tak małe, że niewidoczne gołym okiem lub są słabo wykształcone); skała ciemna – prawie czarna lub czarna. Przykłady skał metamorficznych – przeobrażonych: 1. Gnejs (kwaśny) Na zdjęciu jest kawałek skały zbudowanej z cienkich warstw. Są one brązowe, białe, szare. Powstają z przeobrażenia granitów; w gnejsach zawsze występują skalenie i kwarc, towarzyszą im miki, rzadziej amfibole. 2. Łupek (obojętny) Zdjęcie przedstawia jasnoszarą skałę z białymi żyłkami. Ma gładką powierzchnię. Powstają z przeobrażenia skał osadowych np. iłowców i mułowców; przeważnie powstają w płytkich strefach metamorfizmu; zawierają wiele różnych składników, ale najczęściej jeden przeważa i nadaje im charakter i nazwę np. łupki talkowe, mikowe. 3. Zieleniec (zasadowy) Na zdjęciu jest skała zbudowana z nakładających się na siebie warstw, tworzących uskoki. Dominują barwy: szara i brązowa. Najczęściej powstaje z przeobrażenia bazaltów; jest wynikiem słabe metamorfozy; barwa ciemnozielona prawie czarna.