Gram w zespole instrumentalnym
Scenariusz lekcji dla nauczyciela:
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna.
2. W zakresie gry na instrumentach. Uczeń:
1) gra na instrumentach ze słuchu lub/i przy pomocy nut (w zespole lub/i solo) na jednym lub kilku instrumentach melodycznych (do wyboru np. flet podłużny, flażolet, flecik polski, pianino, keyboard, gitara, dzwonki, metalofon, ksylofon i inne) oraz perkusyjnych niemelodycznych:
a) schematy rytmiczne,
b) melodie,
c) proste utwory,
d) akompaniamenty.
II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.
1. Uczeń zna, rozumie i wykorzystuje w praktyce:
1) podstawowe pojęcia i terminy muzyczne (pięciolinia, klucz, nuta, pauza, wartość rytmiczna, dźwięk, gama, akord, akompaniament) oraz zależności między nimi;
2) określa podstawowe elementy muzyki (rytm, melodię, harmonię, agogikę, dynamikę, kolorystykę, artykulację).
2. Uczeń odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej:
1) nazywa dźwięki gamy, rozpoznaje ich położenie na pięciolinii;
2) różnicuje wartości rytmiczne nut i pauz;
3. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje podziału:
1) instrumentów muzycznych ze względu na źródło dźwięku – nazywa i charakteryzuje je;
4. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje charakterystyki:
1) muzyki ze względu na jej rodzaj (wokalna, instrumentalna, wokalno‑instrumentalna, artystyczna, rozrywkowa, ludowa oraz do wyboru: sakralna, filmowa, teatralna i inne).
III. Kultura muzyczna, narodowe i światowe dziedzictwo kulturowe. Uczeń:
1. zna repertuar kulturalnego człowieka, orientując się w sztandarowych utworach z dziejów historii muzyki i współczesnej kultury muzycznej oraz wartościowej muzyki popularnej.
grać melodię utworu Stary McDonald;
grać akompaniament melodyczny do utworu Stary McDonald;
grać akompaniament perkusyjny do utworu Stary McDonald.
Zespoły muzyczne
Zespół muzyczny - dwóch lub więcej muzyków interpretujących wspólnie utwór muzyczny. W zależności od rodzaju obsady zespoły muzyczne dzielą się na wokalnewokalne, instrumentalne, wokalno‑instrumentalne (oraz inne, np. wokalno‑taneczne; biorąc pod uwagę wielkość obsady, a także sposób wykonywania poszczególnych partii, wśród zespołów instrumentalnychzespołów instrumentalnych wyróżnia się zespoły muzyczne kameralnekameralne i orkiestręorkiestrę.
Źródło: red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995
Zespół instrumentalny to zespół muzyczny składający się z samych instrumentalistów.
Źródło: red. Alina Gałązka i Tomasz Karpowicz, Słownik terminów muzyki rozrywkowej, Wydawnictwo Naukowe PW, Warszawa 2000
Wskaż zdanie prawdziwe.
- W zespole instrumentalnym występują tylko muzycy, którzy grają na instrumentach.
- W zespole instrumentalnym występują tylko muzycy, którzy śpiewają.
- W zespole instrumentalnym występują wokaliści oraz muzycy, którzy grają na instrumentach.
Gram w zespole
Podczas dzisiejszej lekcji będziesz miał okazję zagrać w zespole popularną melodię amerykańską; „Stary McDonald”. Zagrasz na wielu instrumentach. Twoim „zespołem” będą nagrania muzyczne, w których będziesz na żywo uzupełniał brakujące głosy z partytury. Na początek zapoznaj się z partyturą.
Uzupełnij tekst.
W partyturze są zapisane melodie dla trzech instrumentów melodycznych. Czytając od góry są to: ............, .............. i ................... Instrumenty sekcji rytmicznej czytane od góry to: ......................................, .................., ................. Dla instrumentów melodycznych na najwyższej pięciolinii zapisany jest krzyżyk. Z tego też względu wszystkie nuty f zostają podwyższone o ............ tonu i zmieniają nazwę na .............
Przed Tobą partytura i nagranie. Wysłuchaj całości i śledź zapis muzyczny.
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res/R1BtMJMBJ0GCp/1702637506/hjODK4w5ztcSnX2rJ6uD1ZKDAWGXekaT.zip_extracted/ALTERNATIVE-STATIC/1awHz1LjIwp6i3pldPoTngNAsmRkTywD.png)
1. Utwór: Stary Mc Donald {audio}
Na dzisiejszej lekcji zagrasz każdy z tych głosów. Zrób to wg poniższej instrukcji. Czynności powtórz za każdym razem, kiedy będziesz się uczyć partii innego instrumentu.
Instrukcja:
Odtwórz nagranie tylko dla jednego instrumentu i graj na instrumencie razem z nagraniem.
Odtwórz kolejne nagranie. W tym nagraniu nie został nagrany instrument, na którym uczysz się danej partii. Ty wykonasz partię tego instrumentu i uzupełnisz w ten sposób cały zespół. Kiedy będziesz grał ze wszystkimi, czytaj nuty z partytury dla całego zespołu.
Gram na flecie
Krok 1. Graj swoją partię instrumentalną.
![Na ilustracji zapis nutowy partii fletu. Zapisano melodię piosenki “Stary Mc Donald” Melodia ma formę A A B A. Część A składa się z dźwięków: d g g g d e e d h h a a g. Część B z dźwięków d g g g d g g g i dwunastu dźwięków g.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1K0jA5qYlAtm/1/5k1TJfwllcQeTCgIAEq39VUcI12ziyH1.png)
Krok 2. Graj w zespole
![Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy „Stary McDonald" w aranżacji na instrumenty szkolne. W zapisie znajdują się partie: fletu, dzwonków, metalofonu, pudełka akustycznego, trójkąta, tamburynu. Przy kluczach wiolinowych pojawia się jeden krzyżyk fis. Metrum utworu to cztery czwarte.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1e0R4dMxWcpy/1/19UDbVNSMxEuPCBDLXqZhlgXEqn8rnTq.jpeg)
Gram na dzwonkach
Krok 1. Graj swoją partię instrumentalną.
![Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy partii dzwonków. Zapisano akompaniament, mający formę A A B A. Część A składa się z: sześciokrotnego powtórzenia dźwięków g d h g, jednego powtórzenia dźwięków fis d a d i dźwięków g d h d g (pauza). Część B z dwukrotnego powtórzenia motywu: g d h d g (pauza) i czterokrotnego powtórzenia dźwięków g d h d.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RBYrLiR9nOUJT/1/2a8rQKrLkNIlDAfmHjPWTuLiJMEM6QkZ.png)
Krok 2. Graj w zespole.
![Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy „Stary McDonald" w aranżacji na instrumenty szkolne. W zapisie znajdują się partie: fletu, dzwonków, metalofonu, pudełka akustycznego, trójkąta, tamburynu. Przy kluczach wiolinowych pojawia się jeden krzyżyk fis. Metrum utworu to cztery czwarte.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Kf6et8rkC8Y/1/2fTegyOhQ1u0Y3UcUV1V7S11V657mV8g.jpeg)
Gram na metalofonie
Krok 1. Graj swoją partię instrumentalną.
![Ilustracja przedstawia zapis nutowy partii metolofonu. Zapisano akompaniament mający formę A A B A. Część A składa się z: 3 powtórzenia dźwięków g d, motywu g d e fis, 3 powtórzenia g d i dźwięku g i pauzy. Część B z dwukrotnego powtórzenia motywu g h g pauza i czterokrotnego powtórzenia dźwięków g i h.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1OVapQK80jHC/1/1A0htUb0PIKktzZpysjglsRBwpfjX7O4.png)
Krok 2. Graj w zespole.
![Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy „Stary McDonald" w aranżacji na instrumenty szkolne. W zapisie znajdują się partie: fletu, dzwonków, metalofonu, pudełka akustycznego, trójkąta, tamburynu. Przy kluczach wiolinowych pojawia się jeden krzyżyk fis. Metrum utworu to cztery czwarte.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R10gM96KE5OYJ/1/Nn1DpcjqLx4TqRwkqkjRyENKIkE6IKci.jpeg)
Gram na pudełku akustycznym
Krok 1. Graj swoją partię instrumentalną.
![Ilustracja przedstawia zapis partii pudełka akustycznego. Zapisano akompaniament rytmiczny, składający się ćwierćnut. Na początku cztery dźwięki wyższe, a potem aż do końca utworu jeden dźwięk wyższy, jeden dźwięk niższy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R6Q8yuMXOVRiD/1/2aUN1jhCaj5J1A9vbTg9d0ytnBkHe8Oo.png)
Krok 2. Graj w zespole.
![Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy „Stary McDonald" w aranżacji na instrumenty szkolne. W zapisie znajdują się partie: fletu, dzwonków, metalofonu, pudełka akustycznego, trójkąta, tamburynu. Przy kluczach wiolinowych pojawia się jeden krzyżyk fis. Metrum utworu to cztery czwarte.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RF7S2mVc5IxE9/1/zoPCWX2MixiWke0cEUokWThHZzR4oBLP.jpeg)
Gram na trójkącie
Krok 1. Graj swoją partię instrumentalną.
![Ilustracja przedstawia zapis nutowy partii trójkąta. Zapisano co drugi takt całą nutę - 5 razy, potem jedną całą nutę, cztery półnuty, jedną całą nutę, pauza całonutowa i dwie całe nuty.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rv0KdsWKkruW4/1/Ixn6NYhzcwJhjRLM3lG1n5iUPWsRb59e.png)
Krok 2. Graj w zespole.
![Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy „Stary McDonald" w aranżacji na instrumenty szkolne. W zapisie znajdują się partie: fletu, dzwonków, metalofonu, pudełka akustycznego, trójkąta, tamburynu. Przy kluczach wiolinowych pojawia się jeden krzyżyk fis. Metrum utworu to cztery czwarte.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R6cCp2pX9AJlh/1/oLeaTt4WP80FSsZQMWVhSCvP6WGUiRZQ.jpeg)
Gram na tamburynie
Krok 1. Graj swoją partię instrumentalną.
![Ilustracja przedstawia zapis nutowy partii tamburynu. Zapisano akompaniament w formie A A B A. Część A składa się z dwóch motywów: ćwierćnuta, pauza ósemkowa, ósemka, ćwierćnuta, pauza ćwierćnutowa, dwóch półnut i jednego motywu: ćwierćnuta, pauza ósemkowa, ósemka, ćwierćnuta, pauza ćwierćnutowa. Część B składa się z dwóch motywów, składających się z trzech ćwierćnut i pauzy ćwierćnutowej, dwóch półnut i dwóch motywów składających się z dwóch ósemek i ćwierćnuty.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RtpQUVzyHjTvT/1/eknViraVM3ANyBKpVebQ5TQqyLDVLnXe.png)
Krok 2. Graj w zespole.
![Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy „Stary McDonald" w aranżacji na instrumenty szkolne. W zapisie znajdują się partie: fletu, dzwonków, metalofonu, pudełka akustycznego, trójkąta, tamburynu. Przy kluczach wiolinowych pojawia się jeden krzyżyk fis. Metrum utworu to cztery czwarte.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RTdCyccwgTKL9/1/2FMrhjrp1sLesNrbChV6KeYKEPKbjd55.jpeg)
Gratuluję. Jeżeli dotarłeś do tego miejsca, to znaczy, że zagrałeś w zespole instrumentalnym na wszystkich instrumentach.
Podsumowanie
Przed Tobą kilka zadań o instrumentach, na których najczęściej grają uczniowie w szkolnych zespołach instrumentalnych.
Ułóż puzzle, aby zobaczyć instrumenty
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res/R12bFdupsshjX/1702637514/1aoreJvDh42WsxOWTqK3yYGuhN1EF5OY.zip_extracted/ALTERNATIVE-STATIC/1HMv7udBpn7aDRHIMJ5CKIsQHfZGhabd.jpg)
Rozwiąż rebus, kliknij punkt i wpisz odpowiedź.
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res/RzhQZmkBXYnCA/1670330931/2NaM1bjoBI83nUr4P0a8uvPU8VHtcTJ1.zip_extracted/ALTERNATIVE-STATIC/f8lFoShv6z4aeC5pqZlriqZP5UmgseG5.jpeg)
Praca domowa
Słownik pojęć
wieloosobowy zespół instrumentalny, grający pod kierownictwem dyrygenta.
zespół muzyczny, w skład którego wchodzą tylko instrumentaliści.
nieduży zespół instrumentalistów lub wokalistów, zwykle 2–9 muzyków (od duetu do nonetu).
składający się wyłącznie z wokalistów.
Słownik pojęć opracowano na podstawie:
encylopedia.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
Bibliografia
red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995
red. Alina Gałązka i Tomasz Karpowicz, Słownik terminów muzyki rozrywkowej, Wydawnictwo Naukowe PW, Warszawa 2000
red. Renata Gozdecka, Agnieszka Weiner, Profesjonalizm w edukacji muzycznej. Propozycje dla zmieniającej się szkoły, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Lublin 2013