Grażyna Bacewicz – mistrzyni utworów skrzypcowych

Zapoznanie uczniów z życiem i twórczością Grażyny Bacewicz. Przedstawienie wpływu kompozytorki na muzykę skrzypcową. Wskazanie najważniejszych dzieł kompozytorki oraz jej stylu muzycznego. Wysłuchanie i percepcja poszczególnych utworów kompozytora.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Omówić życiorys Grażyny Bacewicz.

2. Przedstawić najważniejsze dzieła Grażyny Bacewicz.

3. Omówić wpływ kompozytora na muzykę współczesną.

4. Przedstawić etapy twórczości i zmieniającą się stylistycznie muzykę Grażyny Bacewicz.

5. Przedstawić najważniejsze cechy stylistyczne wysłuchanych kompozycji*.*

6. Analiza muzyczna IV kwartetu smyczkowego.

Metoda i forma pracy

Metoda opisu. Podsumowanie tematu lekcji metodą pogadanki. Wysłuchanie i percepcja wybranych utworów Grażyny Bacewicz*.*

3. 1. Podręcznik: J. Ekiert; Bliżej muzyki. Encyklopedia, Warszawa 1994.

   2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

   3. Płyta z nagraniami utworów Grażyny Bacewicz:

• IV kwartet smyczkowy.

4. Karta pracy ucznia.

4. Przebieg lekcji

3. 4. Powitanie, czynności organizacyjno‑porządkowe.

   5. Sprawdzenie zadania domowego.

   6. Podanie tematu lekcji.

(7 min.)

Faza realizacyjna

1. Metodą opisu zapoznanie uczniów z życiorysem Grażyny Bacewicz. Wskazanie najważniejszych dzieł kompozytora i omówienie najważniejszych cech stylistycznych.

• Notatka:

Grażyna Bacewicz jako wykształcona skrzypaczka (uczyła się gry na skrzypcach w Warszawie u Józefa Jarzębskiego oraz w Paryżu u André Toureta i Karla Flescha), a także koncertujący wirtuoz (do połowy lat pięćdziesiątych odnosiła duże sukcesy na estradach Polski, Francji, Hiszpanii, Belgii, Czechosłowacji, Rosji, Rumunii i Węgier) w swojej pracy twórczej wiele uwagi poświęcała skrzypcom i innym instrumentom smyczkowym. W jej olbrzymim dorobku kompozytorskim utwory na instrumenty smyczkowe stanowią część zasadniczą. Była autorką dwóch sonat na skrzypce solo, pięciu sonat na skrzypce i fortepian oraz wielu innych utworów skrzypcowych. Miniatury skrzypcowe, jak kaprys polski czy oberek, grają młodzi skrzypkowie na całym świecie. Grażyna Bacewicz napisała również siedem koncertów skrzypcowych, co jest liczbą w dzisiejszych czasach wprost rekordową. Ponadto skomponowała Koncert na altówkę i orkiestrę oraz dwa koncerty wiolonczelowe. Ale prawdziwe bogactwo to jej muzyka kameralna, na którą składa się, między innymi, siedem kwartetów smyczkowych, dwa kwintety fortepianowe oczywiście z udziałem smyczków, kwartet na czworo skrzypiec i kwartet na cztery wiolonczele. Grażyna Bacewicz jako utalentowana skrzypaczka wiedziała, jak pisać na instrumenty smyczkowe, aby było efektownie i wygodnie. Jako utalentowana kompozytorka zaś pisała muzykę interesującą, więc wiele jej utworów zyskało dużą popularność zarówno wśród muzyków, jak i publiczności. Należą do nich kwartety smyczkowe, a spośród nich zwłaszcza IV kwartet smyczkowy.

2. Wysłuchanie i percepcja kompozycji Grażyny Bacewicz IV kwartetu smyczkowego. Analiza muzyczna.

IV KWARTET SMYCZKOWY Grażyny Bacewicz jest kompozycją trzyczęściową utrzymaną w stylistyce neoklasycyzmu, z wyraźnymi wpływami polskiej muzyki ludowej, choć niektórzy muzykolodzy w temacie II części I – Allegro molto – widzą zapożyczenia hiszpańskie. Ze swoimi dwoma tematami przypomina ona w swej strukturze klasyczną formę allegra sonatowego. Część II, Andante, jest znowu klasycznie wolna, śpiewna i ludowa. Część trzecia, Allegro giocoso, przynosi kontrast wyrazowy i jest żywym rondem z oberkiem jako refrene.

(30min.)

Faza podsumowująca

Podsumowanie najważniejszych zagadnień omówionych na lekcji metodą pogadanki.

(8 min.)

5. Bibliografia

7. J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Warszawa 1994.

6. Załączniki

Karta pracy ucznia

Powtórzenie zagadnień związanych z tematem w formie otwartych pytań.

Zadanie domowe