Gry językowe – ćwiczenia
Gry językowe – ćwiczenia
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna intencje nadawcy i odbiorcy w akcie komunikacji,
rozumie pojęcie związku frazeologicznego,
wyjaśnia pojecie gier językowych,
wie, jakie są różnice między językiem potocznym a językiem poetyckim,
wie, jak ważne jest używanie różnego rodzaju zdań w akcie komunikacji.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
wyjaśnić definicje tekstu głównego oraz tekstu pobocznego,
odczytać intencje nadawcy i odbiorcy,
wskazać w tekście intencje ukryte,
zbudować samodzielnie krótką wypowiedź z użyciem związków frazeologicznych,
zadać prawidłowe pytanie o rodzaj zdania podrzędnego,
posługiwać się językiem w sposób bogaty i różnorodny.
2. Metoda i forma pracy
Heureza, elementy wykładu, ćwiczenia praktyczne, praca indywidualna i zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław 2000.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Wyjaśnia pojęcie gier językowych.
Gry językowe – „zabawa z językiem”, która ma na celu urozmaicenie naszego słownictwa.
Uczniowie zapisują temat lekcji.
b) Faza realizacyjna
Wspólnie z nauczycielem uczniowie uzupełniają ćwiczenia oraz tworzą własne, niebanalne wypowiedzi. Jeden komunikat próbują wyrazić na różne, pomysłowe sposoby. Uczniowie sami wymyślają dany komunikat i modyfikują go za pomocą różnorodnego słownictwa.
Uczniowie odczytują intencje zawarte w komunikatach.
Głośne czytanie tekstu, wyodrębnienie nadawcy oraz odbiorcy. Zwrócenie uwagi na sytuację, cel wypowiedzi i intencję.
Uczniowie podają różnice i podobieństwa występujące między codzienną komunikacją a językiem poetyckim.
Codzienna komunikacja: proste słowa, krótkie zdania, skróty myślowe, uproszczony język.
Tekst poetycki: strof, rymy, przerzutnie, metafory, środki stylistyczne.
Nauczyciel prosi uczniów, by wyjaśnili, po co – ich zdaniem – powstają teksty z ukrytą intencją.
Uczniowie określają ukrytą intencję tekstu Jana Kochanowskiego „Raki”? Odpowiadają na pytanie: Dlaczego poeta nie wyraził wprost swojej myśli?
Uczniowie wyjaśniają własnymi słowami pojęcie związku frazeologicznego. Nauczyciel podaje definicję, którą uczniowie zapisują w zeszytach.
Uczniowie wypisują na tablicy związki frazeologiczne podyktowane przez nauczyciela, próbują wyjaśnić ich znaczenie za pomocą języka potocznego. Zastanawiają się, w jakiej sytuacji można użyć podanych związków frazeologicznych.
„Ubrał się jak stróż w Boże Ciało”
„Jaki pan taki kram”
„Prędzej mi tu kaktus wyrośnie”
„Góra urodziła mysz”
„Pasuje jak kwiatek do kożucha”
„Wyglądają jak Flip i Flap”
„Jak Kuba Bogu tak Bóg Kubie”
Uczniowie określają cechy niebanalnej wypowiedzi (co to jest wypowiedź niebanalna?).
Uczniowie poznają definicje tekstu głównego i pobocznego. Nauczyciel zadaje pytania:
Co to jest tekst główny?
Co to jest tekst poboczny?
Jaka jest ich struktura?
c) Faza podsumowująca
Uczniowie odszyfrowują znacznie podanych przez nauczyciela związków frazeologicznych i układają z nimi zdania.
Kłamać jak z nut – kłamać w sposób swobodny, opanowany, kłamać sprytnie
Ruszać się jak mucha w smole – ruszać się pomału, być flegmatykiem
Siedzieć jak mysz pod miotłą – siedzieć cicho
Harować jak wół – ciężko pracować
Iść do celu po trupach – dążyć do celu w sposób bezwzględny
Mieć węża w kieszeni – być skąpym
Mieć duszę na ramieniu – bać się
Przypaść komuś do serca – zostać przez kogoś zaakceptowanym, polubionym.
5. Bibliografia
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław 2000.
Głowiński M., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Zarys teorii literatury, PWN, Warszawa 1975.
Markowski A., Kultura języka polskiego, PWN, Warszawa 2005.
Źródło internetowe: http://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_frazeologiczny
6. Załączniki
brak
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak