Handel zagraniczny
Scenariusz lekcji
Cele lekcji
Wiadomości
Uczeń:wie, co to jest handel wewnętrzny i handel zagraniczny;
wie, co to jest barter;
wie, co to jest import, eksport i reeksport;
wie, które kraje są głównymi światowymi importerami i eksporterami;
zna głównych partnerów handlowych Polski zarówno w imporcie, jak i w eksporcie;
wie, które towary są przede wszystkim eksportowane z Polski, a które importowane do Polski;
wie, co to jest bilans handlu zagranicznego (saldo handlu zagranicznego);
zna bilans handlu zagranicznego (saldo handlu zagranicznego) Polski;
wie, że wielkość obrotów handlowych poszczególnych krajów może służyć do wyliczenia stopnia otwartości gospodarki;
wie, co to jest autarkia.
Umiejętności
Uczeń:potrafi wykazać, że wymiana towarowa może być opłacalna dla obydwu handlujących stron;
potrafi wskazać racjonalne działania wspierające eksport.
Metoda pracy Wykład, praca z rocznikiem statystycznym lub tablicami geograficznymi, dyskusja.
Środki dydaktyczne Tablica do pisania lub rzutnik folii, roczniki statystyczne lub tablice geograficzne.
Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza
Sprawy organizacyjno - porządkowe:
sprawdzenie obecności;
rozdanie roczników statystycznych lub tablic geograficznych.
Przypomnienie wiadomości i umiejętności z poprzednich lekcji:
wybrane zagadnienia działalności przemysłowej zarówno na świecie, jak i w Polsce;
wybrane zagadnienia działalności usługowej zarówno na świecie, jak i w Polsce.
Określenie celu i formy pracy na lekcji.
Podanie i zapisanie tematu lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel wprowadza w nowe zagadnienie, przekazując podstawowe informacje na temat handlu zagranicznego:
wyjaśnia, co to jest handel wewnętrzny i handel zagraniczny;
wyjaśnia, co to jest barter;
wyjaśnia, co to jest import, eksport i reeksport.
Nauczyciel posługując się przykładowym modelem wymiany handlowej opartym na teorii kosztów komparatywnych (Załącznik 1) udowadnia, że wymiana handlowa może być opłacalna dla obydwu wymieniających się towarami stron. (Model umieszczony w załączniku może być wyświetlony rzutnikiem folii lub napisany przez nauczyciela na tablicy.)
Nauczyciel poleca uczniom odnalezienie w rocznikach statystycznych lub tablicach geograficznych, które kraje są głównymi światowymi importerami i eksporterami. Pomaga w razie trudności w znalezieniu odpowiednich danych.
Wybrani uczniowie podają na forum odpowiedź. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy.
Nauczyciel poleca uczniom odnalezienie w rocznikach statystycznych lub tablicach geograficznych, które kraje są głównymi partnerami handlowymi Polski, zarówno w imporcie, jak i w eksporcie. Pomaga w razie trudności w znalezieniu odpowiednich danych.
Wybrani uczniowie podają na forum odpowiedź. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy.
Nauczyciel poleca uczniom odnalezienie w rocznikach statystycznych lub tablicach geograficznych, które towary są przede wszystkim eksportowane z Polski, a które importowane do Polski.
Wybrani uczniowie podają na forum odpowiedź. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy.
Nauczyciel wyjaśnia, co to jest bilans handlu zagranicznego (saldo handlu zagranicznego).
Nauczyciel poleca uczniom odnalezienie w rocznikach statystycznych lub tablicach geograficznych wielkość bilansu handlu zagranicznego (salda handlu zagranicznego) Polski. Pomaga w razie trudności w znalezieniu odpowiednich danych.
Wybrany uczeń podaje na forum odpowiedź. Nauczyciel koryguje ewentualne błędy.
Nauczyciel wyjaśnia, że wielkość obrotów handlowych poszczególnych krajów może służyć do wyliczenia stopnia otwartości gospodarki.
Nauczyciel wyjaśnia, co to jest autarkia.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje lekcję.
Nauczyciel przedstawia pracę domową.
Bibliografia
T. Michalski, E. Sołohubiak‑Borchert, „Geografia 1”, Nowa Era, Warszawa 2002.
J. Korba, J. Mordawski, W. Wiecki, „Geografia 2. Geografia i człowiek”, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2005.
F. Plit, W. Osuch, M. Sielatycki, J. Wrona, „Geografia. Część 2. Człowiek i jego działalność”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2003.
K. Kopeć, „Wybrane zagadnienia ekonomii przydatne w edukacji geograficznej”, [w:] K. Kopeć (red.), „Wybrane zagadnienia kształcenia geograficznego na początku XXI wieku”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2006, s. 34–46.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, GUS, Warszawa.
W. Mizerski, J. Żukowski (red.), „Tablice geograficzne”, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.
„Atlas geograficzny. Liceum. Świat – Polska”, Wydawnictwo DEMART, Warszawa 2003.
H. Treder (red.), „Podstawy handlu zagranicznego”, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003.
E. Jantoń‑Drozdowska, „Handel międzynarodowy”, [w:] E. Cyrson (red.), „Kompendium wiedzy o gospodarce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa‑Poznań 2000, s. 149–169.
M. Nasiłowski, „Ekonomia dla licealistów”, Wydawnictwo Key Text, Warszawa 1998.
Załączniki
Przykładowy model wymiany handlowej oparty na teorii kosztów komparatywnych
Przy założeniu, że nakłady na produkcję każdego towaru są takie same, ale wydajność produkcji samochodów we Francji jest wyższa, stan liczbowy wyprodukowanych w ciągu roku statków i samochodów może przedstawiać się w poszczególnych krajach następująco
W kolejnym roku Wielka Brytania zaprzestaje mało wydajnej produkcji samochodów i dzięki temu dwukrotnie zwiększa produkcję statków. Natomiast Francja dwukrotnie zwiększa swoje moce produkcyjne samochodów, kosztem zaniechania produkcji statków. W efekcie stan liczbowy wyprodukowanych w ciągu roku statków i samochodów przedstawia się w poszczególnych krajach następująco:
Obydwa kraje dokonują wymiany wyprodukowanych towarów:
W efekcie wzajemnej wymiany, w której Francja w zamian za 2 statki od Wielkiej Brytanii oddaje jej 900 samochodów, obydwa kraje zyskują. Mimo tego, że każdy z nich posiada po 2 statki – czyli tyle ile sam byłby w stanie wyprodukować, to obydwa kraje posiadają o 100 samochodów więcej, niż gdyby całą produkcję prowadziły samodzielnie.
Źródło: K. Kopeć, „Wybrane zagadnienia ekonomii przydatne w edukacji geograficznej”, [w:] K. Kopeć (red.), „Wybrane zagadnienia kształcenia geograficznego na początku XXI wieku”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2006 s. 34–46.Zadanie domowe
Wskaż racjonalne działania, jakie może podjąć zarówno rząd Polski, jak i poszczególni producenci aby zwiększyć wielkość eksportu.
Czas trwania lekcji 45 minut