Humanistyczne treści poezji Jana Kochanowskiego

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna treść wskazanych przez nauczyciela utworów Jana Kochanowskiego,

• rozumie pojęcie – humanizm,,

• zna elementy biografii Jana Kochanowskiego..

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi dokonywać analizy i interpretacji dzieła poetyckiego,

• potrafi dokonywać oceny poety i jego twórczości w odniesieniu do humanizmu,

• potrafi wymienić co najmniej trzy tytuły utworów Jana Kochanowskiego o tematyce humanistycznej,

• zdobywa umiejętności prowadzenia dyskusji.

2. Metoda i forma pracy

Pogadanka heurystyczna, praca z tekstem – analiza i interpretacja,, burza mózgów

3. Środki dydaktyczne

- .teksty utworów Jana Kochanowskiego Miło szaleć kiedy czas ku temu, Nie porzucaj nadzieje, O dobrej sławie, O cnocie, O żywocie ludzkim

4. Przebieg lekcji

Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie znaczenia hasła humanizm. Uzupełnia informacje, których uczniowie nie wymienili ( Załącznuik 1 – notatka dla nauczyciela). Następnie podaje uczniom temat lekcji. Prosi o przytoczenie krótkiej biografii pisarza – można wykorzystać informacje z podręcznika.

2. Nauczyciel prosi uczniów o zastanowienie się dlaczego właśnie humanizm zdominował poezję Kochanowskiego? Uczniowie wypowiadają swoje opinie.

1. Faza realizacyjna

   1. Nauczyciel prosi o odczytanie następujących utworów Jana Kochanowskiego:

      • pieśń Miło szaleć kiedy czas ku temu

      • pieśń Nie porzucaj nadzieje

      • pieśń O dobrej sławie

      • Pieśń O cnocie

      • fraszka O żywocie ludzkim

   2. Uczniowie po głośnym odczytaniu tekstów doszukują się ich wspólnej części tematycznej. Chodzi tu oczywiście o związki z humanizmem.

   3. Uczniowie z pomocą nauczyciela dokonują analizy i interpretacji przeczytanych utworów.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prowokuje uczniów do dyskusji na temat – Kochanowski jako humanista. Tu także uczniowie wypowiadają swoje własne wnioski.

2. Zadanie pracy domowej. Napisz wiersz o tematyce współczesnej, który będzie zawierał w swojej treści pojęcie humanizmu.

5. Bibliografia

Krzyżanowski Julian, Wstęp do: J. Kochanowski, Dzieła polskie, Ossolineum, Warszawa 1972..

Miłosz Czesław, Historia literatury polskiej do roku 1939, Znak, Kraków 1993.

Ziomek Jerzy, Renesans, PWN, Warszawa 1976..

6. Załączniki

załącznik 1. - notatka dla nauczyciela

Humanizm - (z łac. humanus „ludzki”)
Słowo humanizm pochodzi od przymiotnika humanus - ludzki, który w gruncie rzeczy przedstawia dwa znaczenia: w pierwszym określa cechy właściwe człowiekowi, w drugim zaś oznacza przymiotnik wyrozumiały, życzliwy, jak również pozornie odległy znaczeniowo - wykształcony. To ruch umysłowy zapoczątkowany we Włoszech na początku XIV w. i rozwijający się w innych krajach Europy, charakteryzujący się zainteresowaniem klasyczną starożytnością, rozwojem studiów nad literaturą grecką i rzymską, przekładaniem dzieł twórców antycznych i komentowaniu ich według zasad krytyki filozoficznej. Credo humanistów stała się myśl przypisywana Terencjuszowi: „Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce

Renesansowy HUMANIZM przypadł na okres od XIV do XVI w.; powstał w opozycji do średniowiecznego TEOCENTRYZMU (umieszczenie Boga w centrum zainteresowania). Humaniści w centrum swojej uwagi umieścili jednostkę, z jej wszystkimi problemami moralnymi, społecznymi, politycznymi. Średniowiecznemu teocentryzmowi przeciwstawili więc ANTROPOCENTRYZM (antropos - człowiek) którego hasłem stały się słowa rzymskiego, antycznego komediopisarza Terencjusza HOMO SUM - HUMANI NIHIL A ME ALIENUM PUTO (człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce). Doceniając indywidualne potrzeby człowieka, kładąc nacisk na konieczność jego wszechstronnego rozwoju, głosząc ideę harmonijnego życia w zgodzie z naturą, odwoływali się (humaniści) do założeń starożytnych filozofii, głównie epikureizmu i hedonizmu, które głosiły potrzeby korzystania z wszelkich przejawów życia, a szczęście rozumiały jako brak cierpienia. Humaniści nie krytykowali jawnie religii chrześcijańskiej. Szukali płaszczyzny porozumienia pomiędzy różnymi wyznaniami (IRENIZM). Jednak z głównych przedmiotów zainteresowania humanistów stała się antyczna kultura. „Zanieczyszczona” w średniowieczu łacina odzyskała swój dawny klasyczny kształt. Naczelną zasadą humanistycznych filologów była dbałość o czystość języka oraz idea powrotu do źródeł , nakazująca poznawanie dzieł w oryginale. Wszystkie dziedziny badań filologicznych i filozoficznych określono mianem STUDIAE HUMANITATIS (studia humanistyczne), czyli właściwe człowiekowi. Ludzi, którzy zajmowali się tymi dziedzinami wiedzy, nazywano od XV w. humanistami. W epoce renesansu, nauki humanistyczne stały się przedmiotem uniwersyteckich wykładów. Ważnym elementem światopoglądu humanistów stał się też, obok wspomnianego już epikureizmu - stoicyzm. Z filozofii tej wywodzi się pojęcie cnoty, jako narzędzia służącego opanowaniu namiętności, zachowaniu spokoju wobec świata.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Praca domowa może być przeznaczona w zależności od umiejętności uczniów tylko dla osób chętnych