I wojna domowa i I triumwirat
Scenariusz lekcji – I wojna domowa i I triumwirat
Uczeń wie, kiedy miała miejsce I wojna domowa, jak do niej doszło; wie, na czym polegał reżim sullański; kiedy zawarto I triumwirat i kto go podpisał?
Umiejętności
Uczeń umie wskazać przyczyny wojny domowej oraz potrafi omówić jej przebieg, a także opowiedzieć o zawarciu I triumwiratu; umie wymienić głównych przywódców Rzymu.
Metoda i forma pracy
Bezpośrednie - zapisanie numeru i tematu lekcji na tablicy; powitanie uczniów.
Pogadanka - za pomocą pytań uczniowie sami poznają niektóre zagadnienia.
Praca z ilustracją - na podstawie fotografii uczniowie mówią o cechach wodzów.
Gra dydaktyczna - uczniowie odgadują konkretne postaci ukazane na fotografiach, (np. Sulla, Cezar, Pompejusz).
Metoda objaśniająca - przekazuję uczniom najważniejsze wiadomości dotyczące I wojny domowej i triumwiratu.
Środki dydaktyczne
Adam Ziółkowski, Dzieje starożytne, WSiP, Warszawa 1999.
Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza
Czynności wstępne - Witam uczniów; zapisuję numer, temat lekcji na tablicy, sprawdzam listę obecności.
Wprowadzenie nowego materiału oraz sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z poprzednich zajęć:
Proszę uczniów o przypomnienie, z kim Rzym prowadził wojnę w 88 r. p.n.e.? Odpowiedź z królem Pontu – Mitrydatesem. Mówię, iż początkowo dowódcą Rzymian w tej wojnie był Lucjusz Korneliusz Sulla. Niestety odebrano mu dowództwo. Sullę poparli jednak legioniści, z którymi rozpoczął on szturm na Rzym. W latach 88‑81 p.n.e. doszło do I wojny domowej.
Nastąpiły rządy Sulli:
senat miał kontrolę nad republiką;
odebrano trybunom plebejskim prawo weta i inicjatywę ustawodawczą;
przeprowadzono proskrypcje, czyli wywieszono listy osób, które zostały wyjęte spod prawa (opozycja); tych osób było około 4700, skonfiskowano im majątki, a ich potomstwu odebrano prawa polityczne.
obdzielenie armii rzymskiej ziemią ze skonfiskowanych majątków.
Mówię następnie, iż również dowództwo w wojnach, które prowadził wówczas Rzym, przyznawano ludziom Sulli. I tak:
- lata 78‑71 - wojna w Hiszpanii; dowódca - młody Gnejusz Pompejusz;
- lata 73‑71 - powstanie Spartakusa; dowódca - Marek Licyniusz Krassus;
Mówię następnie, że obydwaj wodzowie zechcieli konsulatu, który jeszcze im się nie należał. Porozumieli się więc i zdobyli konsulat dzięki poparciu swych armii. Następnie:
- 70 rok - przywrócili trybunom plebejskim pełnię władzy;
- 67 rok – lud mianował Pompejusza wodzem w wojnie z piratami;
Gdy wyprawa się powiodła, przedłużono mu dowództwo na czas nieokreślony, z czego też Pompejusz skorzystał:
- wojna z Mitrydatesem;
Pompejusz powrócił tryumfalnie do Rzymu. Jednak nie spodobało się to senatowi. Pompejusz tylko na tym skorzystał, zawarł bowiem w 60 roku p.n.e. porozumienie z Krassusem oraz przywódcą popularów - Gajuszem Juliuszem Cezarem. Na mocy tego porozumienia, wszystkie decyzje w Rzymie miały zapadać za ich zgodą. Porozumienie to nazwano I triumwiratem.
Pytam uczniów, czy wiedzą, od jakich łacińskich słów może pochodzić nazwa? Odpowiedź - tres- trzej, vir - mąż, mężczyzna. Cezar otrzymał namiestnictwo w Galii Zaalpejskiej i Przedalpejskiej, Krassus namiestnictwo w Syrii, Pompejusz zaś w Hiszpanii.
Następnie pokazuję uczniom fotografie, wypisuję na tablicy dane personalne poszczególnych postaci. Proponuję zabawę w odgadywanie imienia osoby, która znajduje się na fotografii (z uzasadnieniem swojego wyboru, np. Sulla to ten Pan na zdjęciu numer 1, ponieważ wydaje mi się, że wygląda na takiego, który mógłby wprowadzić proskrypcje; ten błysk w oku (...)).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Sullahead.jpg
2.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Pompejusz.JPG
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Gajusz_Juliusz_Cezar
Gajusz Juliusz Cezar;
Gnejusz Pompejusz;
Publiusz Korneliusz Sulla.
Odpowiedzi: 1 c)
2 b)
3 a)
Faza podsumowująca
Zadanie pracy domowej: Jako pracę domową zadaję jednemu z uczniów przygotować wiadomości na temat Cezara, zaś innemu uczniowi - na temat Pompejusza.