Idziemy na wycieczkę
Wiele odkryć w nauce dokonali podróżnicy, którzy poszukiwali nowych lądów oraz badacze obserwujący rośliny i zwierzęta w ich naturalnym środowisku życia. Ty też możesz być takim odkrywcą! Wystarczy, że wybierzesz się na wycieczkę terenową i będziesz bacznie przyglądać się temu, co cię otacza. Zanim jednak wyruszysz, powiemy ci, jak odpowiednio przygotować się do takiej wyprawy.

co należy zabrać ze sobą na wycieczkę,
zasady bezpieczeństwa na wycieczce.
Wybierzesz przykłady przyrządów służących do obserwacji w terenie.
Określisz elementy wyposażenia niezbędne do wyprawy w teren.
Omówisz zasady bezpiecznego poruszania się na drodze.
1. Zobaczyć wszystko
Podczas każdej wycieczki w teren możesz zobaczyć wiele zjawisk, zwierząt i roślin. Przyroda jest pełna niespodzianek, które czekają na odkrycie. Wystarczy tylko umieć je odnaleźć. Wyruszając na wyprawę, warto zaopatrzyć się w kilka pomocnych przyrządów, które ułatwią ci obserwacje przyrodnicze.
Jednym z takich przedmiotów jest lupalupa, zwana inaczej szkłem powiększającym. Z jej pomocą dokładnie obejrzysz na przykład drobne owady czy liście roślin.

Pamiętaj, że prowadząc obserwacje przyrodnicze, nie możesz ingerować w środowisko organizmów ani zakłócać ich naturalnego rytmu życia. Dlatego, aby móc przyjrzeć się oddalonym od ciebie obiektom, zabierz na wycieczkę lornetkęlornetkę. Jest ona szczególnie przydatna podczas obserwacji zwierząt. Nie musisz do nich podchodzić i niepokoić ich.

Jeśli planujesz obserwację obiektów, które są położone bardzo daleko, z pewnością przyda ci się lunetaluneta. Dzięki niej możesz oglądać nie tylko zwierzęta (np. ptaki na dużym jeziorze lub sarny pasące się daleko na polu), ale też Księżyc lub gwiazdy. Luneta ma nawet kilkakrotnie większe powiększenie niż lornetka, nie sprawdzi się więc w terenie, gdzie widoczność jest ograniczona, np. w lesie.

Chcąc wyruszyć na wycieczkę terenową, oprócz przyrządów do obserwacji przyrody, warto przygotować także inne pomoce. Są nimi atlasyatlasy i przewodnikiprzewodniki, w których znajdziesz wiele ciekawych informacji na temat otaczających cię roślin i zwierząt. Jeśli wybierasz się na zwiedzanie takich cennych przyrodniczo obszarów, jak rezerwaty czy parki narodowe, możesz wcześniej dowiedzieć się z książek lub z Internetu, jakie rośliny i zwierzęta możesz tam spotkać. Być może znajdziesz również wskazówki, gdzie szukać stanowisk interesujących cię gatunków.
Warto dokumentować swoje obserwacje. Dlatego przyrodnik zawsze bierze ze sobą notes i długopis. Przydatny może okazać się także aparat fotograficzny, nawet bardzo prosty. Zdjęcia są cennym dowodem prowadzonych badań, a przy tym miłą pamiątką.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P3krkRwEf
Jakie tereny cenne przyrodniczo znajdują się w pobliżu twojego miejsca zamieszkania? Korzystając z internetu, wymień je i opisz poniżej.
2. Bezpieczeństwo na wycieczce
Aby wycieczka w teren była dla ciebie źródłem przyjemności i wielu ciekawych obserwacji, trzeba się do niej właściwie przygotować. Dlatego warto zadbać o odpowiedni ubiór, zwłaszcza buty. Pamiętaj, że zwykłe trampki nie nadają się na wielogodzinne marsze w terenie. Na takie wyprawy najlepiej założyć sznurowane obuwie sięgające powyżej kostki. Pomoże ci to uniknąć kontuzji w razie upadku. Podeszwa powinna być żłobkowana – zapobiega to poślizgowi. Nie zapomnij również o nieprzemakalnej kurtce – dzięki niej nie zmokniesz w razie niespodziewanego deszczu. Zaopatrz się też w okulary przeciwsłoneczne oraz nakrycie głowy chroniące przed słońcem.




Cenne przyrodniczo tereny leżą często z dala od miast czy wsi. Dlatego bardzo ważne jest zaplanowanie dojazdu. Pamiętaj, że autobusy i pociągi poruszają się według rozkładu jazdy. Dobrze jest więc zanotować sobie, o której godzinie odjeżdża nasz środek transportu. Pomoże ci to zaplanować pozostałą część wycieczki. Aby twoja wyprawa nie skończyła się wizytą w szpitalu, musisz stosować się do kilku podstawowych reguł związanych z bezpiecznym poruszaniem się.
Już w drodze na wycieczkę przestrzegaj zasad ruchu drogowego – przechodź przez jezdnię w miejscach do tego wyznaczonych. Jeśli na przejściu jest sygnalizacja świetlna – przechodź tylko na zielonym świetle.
Przed wejściem na jezdnię uważnie się rozejrzyj i przepuść przejeżdżające samochody.
Poruszaj się chodnikiem, a jeśli go nie ma – poboczem po lewej stronie drogi.
Jeśli przebywasz na przykład w rezerwacie, to nie schodź z wyznaczonego szlaku – zejście z niego jest nielegalne i może negatywnie wpłynąć na przyrodę.
Patrz pod nogi! Duże kamienie, głazy czy leżące na szlaku gałęzie mogą stać się przyczyną potknięcia, a nawet poważnego urazu.
Bardzo ważna jest ostrożność podczas obserwowania dzikich zwierząt – rzadko bywają one agresywne bez powodu, jednak broniąc siebie lub swoich młodych, mogą stać się bardzo niebezpieczne. Dotyczy to również tych zwierząt, które wydają się być zupełnie niegroźne!
Groźne mogą być nie tylko zwierzęta, ale i rośliny. Wiele z nich zawiera trujące związki, które mogą być przyczyną chorób, a nawet śmierci. Nigdy nie jedz nieznanych ci roślin, nawet jeśli ich owoce (np. jagody) wyglądają apetycznie. Pamiętaj, że niektóre rośliny mogą być niebezpieczne, nawet jeśli ich nie zjesz, już sam kontakt skóry z nimi może wywołać na przykład podrażnienia, wysypkę lub duszności.

Podsumowanie
Lupa, lornetka i luneta pomogą ci dokonywać obserwacji w terenie.
Informacji o zaobserwowanych gatunkach roślin i zwierząt szukaj w przewodnikach i atlasach.
Pamiętaj o przygotowaniu stroju i ekwipunkuekwipunku odpowiedniego do terenu, po którym będziesz wędrować.
Zachowaj ostrożność podczas poruszania się w terenie.
Praca domowa
Na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego znajduje się Jezioro Łuknajno. W okresie letnio‑jesiennym przebywa tu ok. 2500 łabędzi. Odszukaj na mapie Mazurski Park Krajobrazowy i Jezioro Łuknajno. Wymień jakie trzy jeziora znajdują się w najbliższym sąsiedztwie jeziora Łuknajno? Wskaż jakie elementy wyposażenia i sprzęt do obserwacji zabierzesz na wycieczkę nad Jezioro Łuknajno?
Na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego znajduje się Jezioro Łuknajno. W okresie letnio‑jesiennym przebywa tu ok. 2500 łabędzi. Wskaż jakie elementy wyposażenia i sprzęt do obserwacji zabierzesz na wycieczkę nad Jezioro Łuknajno?
Słownik
publikacja będąca zbiorem map, ilustracji lub zdjęć dotyczących określonego tematu; może być to atlas zawierający mapy Polski, ale też atlas grzybów
przedmioty będące wyposażeniem przygotowanym na wycieczkę
przyrząd optyczny pozwalający na oglądanie obojgiem oczu obiektów znajdujących się z dalszej odległości
przyrząd optyczny służący do obserwacji odległych przedmiotów, np. gwiazd
przyrząd optyczny, który służy do obserwacji małych obiektów (organizmów) blisko położonych
publikacja zawierająca dokładny opis danego obszaru lub umożliwiająca rozpoznawanie roślin i zwierząt po ich charakterystycznych cechach
Zadania
Do czego służą te przyrządy? Dopasuj nazwę do opisu.
lornetka, lupa, luneta
| do obserwacji małych obiektów z bliskiej odległości | |
| doskonała do obserwacji ptaków i ssaków | |
| do obserwacji bardzo oddalonych obiektów |
Co należy zabrać na wycieczkę w teren?
- dobre, sznurowane buty
- nieprzemakalną kurtkę
- sprzęt do obserwacji
- lakier do paznokci
- odtwarzacz mp3 i słuchawki
- napój gazowany
- buty na obcasie
Uzupełnij luki.
parki, atlasy, szlaku, chronione
W rozpoznaniu nowo zaobserwowanych gatunków pomogą nam .................. i przewodniki. Wydają je również .................. narodowe. Pamiętajmy, aby zwiedzając tereny .................. , nigdy nie schodzić z wyznaczonego ..................!