Ignacy Krasicki jako najwybitniejszy przedstawiciel polskiego oświecenia. Twórczość pisarza na tle epoki

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna idee epoki oświecenia,

• zna biografię Ignacego Krasickiego,

• zna ogólną charakterystykę twórczości autora Monachomachii,

• wie, czym było czasopismo „Monitor”,

• wie, jak wyglądała polityka, społeczeństwo i kultura czasów stanisławowskich.

b) Umiejętności

Uczeń:

• konfrontuje charakter twórczości Ignacego Krasickiego z wymogami stawianymi literaturze przez idee oświeceniowe,

• wyszukuje przykłady sytuacji i zdań z użyciem sformułowania: oświecić kogoś,

• analizuje dzieło literackie – omawia wymowę utworu, uzasadnia ją poprzez przytaczanie właściwie dobranych cytatów.

2. Metoda i forma pracy

W formie pytań: nauczyciel sprawdza widomości uczniów dotyczących epoki oświecenia.

W formie referatu: wybrany uczeń przedstawia biografię Ignacego Krasickiego.

W formie opowiadania: nauczyciel zarysowuje realia i atmosferę czasów stanisławowskich.

3. Środki dydaktyczne

1. Portret Ignacego Krasickiego.

2. Skopiowana satyra Do króla.

3. Słownik języka polskiego.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Wprowadzenie w świat epoki Monteskiusza i Rousseau. Nauczyciel zadaje pytanie, jak mamy rozumieć zwrot: oświecić kogoś? Uczniowie podają swoje propozycje, ilustrują je przykładami, a następnie konfrontują swoje wypowiedzi z objaśnieniem ze słownika języka polskiego. Uczniowie odpowiadają oni na pytania związane z najważniejszymi ideami epoki oświecenia. Wymieniają filozofów, pisarzy i ich dzieła oraz wszelkie wydarzenia kreujące
i rozwijające myśl oświeceniową.

b) Faza realizacyjna

Jeden z uczniów w formie referatu przedstawia sylwetkę Ignacego Krasickiego. W swoim wystąpieniu koncentruje uwagę na życiorysie autora Monachomachii. W odniesieniu do działalności literackiej pisarza wymienia jego utwory i podaje daty publikacji. Pozostali uczniowie słuchają wypowiedzi kolegi, zapisują istotne informacje oraz oglądają portret biskupa.

Nauczyciel zarysowuje sytuację wewnętrzną Polski w 2. połowie XVIII wieku. Mówi
o politycznym kryzysie prowadzącym do utraty niepodległości. Opowiada o rozkwicie myśli oświeceniowej w epoce stanisławowskiej. Pyta uczniów o znane im konkretne działania
i wydarzenia świadczące o próbach naprawy Rzeczpospolitej. Przybliża twórczość Ignacego Krasickiego w kontekście realizacji idei oświeceniowych oraz sytuacji społeczno‑politycznej Polski. Nauczyciel mówi o wszechstronnym i bogatym dorobku literackim arcybiskupa. Wymienia i podkreśla znaczenie przede wszystkim tych inicjatyw (m.in. „Monitor”) oraz dzieł (m.in. satyry), które w swojej treści i wymowie miały prowadzić do naprawy państwa
i oświecenia jego obywateli.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie zapoznają się z utworem będącym ilustracją wyżej wspomnianych tendencji obecnych w twórczości I. Krasickiego. Głośno czytają fragment satyry Do króla.

5. Bibliografia

1. Człowiek oświecenia, pod red. M. Vovelle’a, przekł. M. Gurgul, Świat Książki, Warszawa 2001.

2. Goliński Z., Krasicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.

3. Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. J. Krzyżanowskiego
   i C. Hernasa, PWN, Warszawa 1985.

4. Snopek J., Oświecenie. Szkic do portretu epoki, Wydawnictwo Naukowe PWN,
   Warszawa 1999.

5. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Ossolineum, Wrocław 2000.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Przeczytaj i przygotuj analizę satyry Żona modna.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Lekcja stawia sobie za cel przybliżenie postaci Ignacego Krasickiego na tle wydarzeń
z ostatnich lat niepodległej Rzeczpospolitej. Scenariusz zakłada przedstawienie twórczości autora Wojny chocimskiej w kontekście myśli i dążeń epoki oświecenia oraz usiłowań zmierzających do naprawy ginącego państwa.