Ikar – lekkomyślność czy odwaga?
Ikar – lekkomyślność czy odwaga?
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń zna:
mit o Dedalu i Ikarze,
wiersze – Oda do młodości i Wciąż o Ikarach głoszą.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
zająć stanowisko w dyskusji, znaleźć argumenty potwierdzające tezę, której ma bronić,
wskazać sposoby wykorzystywania mitu o Dedalu i Ikarze w literaturze późniejszych epok,
wyjaśnić pojęcia archetypu i symbolu i wskazać różnicę między tymi pojęciami.
2. Metoda i forma pracy
Sześć Myślowych Kapeluszy de Bono, pogadanka heurystyczna, wykład
3. Środki dydaktyczne
ksero z omawianymi tekstami
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zadaje uczniom pytania:
Czym różni się młody człowiek od starego? Jakie są różnice w wyglądzie? Jakie są różnice w mentalności? Jakie cechy przypisuje się młodości, a jakie starości?
Odpowiedzi uczniów zapisuje w formie tabelki bądź po dwóch stronach tablicy.
b) Faza realizacyjna
Uczniowie czytają głośno mit i starają się odnieść go do tego, co już zostało powiedziane. Czy Dedal i Ikar pasują do „schematu”? Dlaczego? Nauczyciel proponuje, aby zająć się dokładniej postacią Ikara.
Czy jego postępowanie było zwyczajną głupotą czy może aktem odwagi?
Polecenia wg Sześciu Myślowych Kapeluszy de Bono: |
Czerwony kapelusz: Oceń Ikara w kilku słowach lub krótkich zdaniach. Bądź szczery, nie ukrywaj swojego zdania. (uczniowie dostają anonimowe karteczki, potem jeden uczeń sumuje wyniki) |
Biały kapelusz: Przedstaw zwięźle – bez jakichkolwiek emocji i bez próby oceny – fakty z życia Ikara. (referuje uczeń) |
Czarny kapelusz: Ikar nie posłuchał przestrogi Dedala. Zapisz w punktach argumenty potępiające jego postępowanie. (praca w grupach) |
Żółty kapelusz: Zapisz w punktach argumenty przemawiające za postawą Ikara. |
Zielony kapelusz: Czy jest możliwy kompromis między postawą Dedala i Ikara? Czy da się połączyć doświadczenie dojrzałości z energią młodości? Napisz krótki list do Ikara w tej sprawie. |
Niebieski kapelusz: Spójrz na postawiony problem z dystansem i postaraj się podsumować dyskusję. (wybrany uczeń) |
Uczniowie czytają Odę do młodości. Jakie zalety widzi w młodości Mickiewicz? Jak się one mają do intuicji uczniowskich?
Uczniowie czytają Wciąż o Ikarach głoszą. Jaką postawę prezentuje ten tekst?
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel wprowadza pojęcie archetypu (może podać definicję, np. Archetyp – to wspólny wszystkim ludziom wzorzec reagowania i postrzegania świata; odwieczna, niezmienna struktura, która organizuje zachowanie człowieka, wyznacza sposób jej myślenia i odczuwania w typowych, ważnych dla człowieka sytuacjach; niedostępny bezpośredniemu poznaniu, jawi się w świadomości człowieka za pośrednictwem symbolicznych treści i motywów stale powtarzających się – w zmiennej historycznie i kulturowo postaci – w mitach, wierzeniach, sztuce, obyczaju różnych epok i kręgów kulturowych, a także w snach, fantazjach jednostek). Nauczyciel prezentuje postać Ikara jako archetypu lekkomyślnej młodości, Dedala – jako archetypu rozsądku i stateczności, które powinna nieść ze sobą dojrzałość.
5. Bibliografia
Bryll E., Wciąż o Ikarach głoszą [w:] http://www.bryll.pl/.
Mickiewicz A., Oda do młodości [w:]www.pbi.edu.pl.
Mit o Dedalu i Ikarze [w:] J. Parandowski, Mitologia, Iskry, Warszawa 1984.
6. Załączniki
Zadanie domowe
Napisz rozprawkę na temat: Czy ludzkości byli i są potrzebni ludzie tacy, jak Ikar? Swoje stanowisko poprzyj przykładami z historii.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi
Lekcja przewidziana dla I klasy gimnazjum.