Nauczysz się
tworzyć formy gramatyczne czasowników w czasie Indicātīvus praesentīs āctīvī;
wskazywać w tekście łacińskim czasowniki w czasie Indicātīvus praesentīs āctīvī i je tłumaczyć;
wykonywać zadania związane ze zrozumieniem tekstu w języku łacińskim;
nazywać niektóre elementy willi w starożytnym Rzymie i odróżnić palimpsest od manuskryptu.
Ville w starożytnym Rzymie R18smaIpsCFIP 1 lustracja interaktywna przedstawia kompleks budynków otoczonych ogrodem - jest to budowla starożytna o nazwie Villa dei Mysteri, pochodząca sprzed 79 r. n.e.z Pompejów.Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Titus et Valeria novam vīllam habent. Pūblius et Claudia properant, nam vīllam spectāre cupiunt. Iam ante ōstium stant, iānitōrem et canem vident. 2. Tytus i Waleria mają nową willę. Publiusz i Klaudia spieszą, ponieważ chcą zobaczyć willę. Już stoją przed bramą, widzą odźwiernego i psa.
lustracja interaktywna przedstawia kompleks budynków otoczonych ogrodem - jest to budowla starożytna o nazwie Villa dei Mysteri, pochodząca sprzed 79 r. n.e.z Pompejów.Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Titus et Valeria novam vīllam habent. Pūblius et Claudia properant, nam vīllam spectāre cupiunt. Iam ante ōstium stant, iānitōrem et canem vident. 2. Tytus i Waleria mają nową willę. Publiusz i Klaudia spieszą, ponieważ chcą zobaczyć willę. Już stoją przed bramą, widzą odźwiernego i psa.
Villa dei Mysteri, przed 79 r. n.e., Pompeje, wikimedia.org, CC BY-SA 4.0
R7tV9a6Ankeq5 1 Ilustracja interaktywna przedstawia rzymski fresk zatytułowany „Gracze w kości”, pochodzący z Osteria della Via di Mercurio, sprzed 79 r. n.e. z Pompejów. Przedstawiono cztery postacie w pomarańczowo-żółtych szatach. Dwóch mężczyzn gra w kości. Na środku stoi drewniany stół. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Valeria puerum et puellam videt et clāmat. „Tite, properā! Pūblius et Claudia ad nōs veniunt.” Titus venit et dīcit: „Salvēte!” 2. Waleria widzi chłopca i dziewczynę i krzyczy. „Tytusie, pospiesz się. Publiusz i Klaudia do nas przychodzą”. Tytus przychodzi i mówi: „Witajcie!”.
Ilustracja interaktywna przedstawia rzymski fresk zatytułowany „Gracze w kości”, pochodzący z Osteria della Via di Mercurio, sprzed 79 r. n.e. z Pompejów. Przedstawiono cztery postacie w pomarańczowo-żółtych szatach. Dwóch mężczyzn gra w kości. Na środku stoi drewniany stół. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Valeria puerum et puellam videt et clāmat. „Tite, properā! Pūblius et Claudia ad nōs veniunt.” Titus venit et dīcit: „Salvēte!” 2. Waleria widzi chłopca i dziewczynę i krzyczy. „Tytusie, pospiesz się. Publiusz i Klaudia do nas przychodzą”. Tytus przychodzi i mówi: „Witajcie!”.
„Gracze w kości”, rzymski fresk z Osteria della Via di Mercurio, przed 79 r. n.e., Pompeje, wikimedia.org, domena publiczna
RbCQmKgIQwCPp 1 Ilustracja interaktywna przedstawia rekonstrukcję ogrodu w domu Wettiuszów, pochodzącym sprzed 79 r. n.e. z Pompejów. Jest to dziedziniec wewnętrzny starożytnej dworskiej willi. Na zdjęciu zostały ujęte kolumny, ogródek z zielonymi krzewami oraz fontanny. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. „Et tū salvē” - respondet Pūblius. „Salvē, Valeria!” addit. Tum puer et puella intrant. Pūblius ātrium et peristȳlum laudat. At Claudiam hortus magis dēlectat. 2. „I ty witaj” - odpowiada Publiusz. „Witaj, Walerio!” dodaje. Wtedy chłopiec i dziewczyna wchodzą. Publiusz chwali atrium i peristylum. A Klaudię bardziej cieszy ogród.
Ilustracja interaktywna przedstawia rekonstrukcję ogrodu w domu Wettiuszów, pochodzącym sprzed 79 r. n.e. z Pompejów. Jest to dziedziniec wewnętrzny starożytnej dworskiej willi. Na zdjęciu zostały ujęte kolumny, ogródek z zielonymi krzewami oraz fontanny. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. „Et tū salvē” - respondet Pūblius. „Salvē, Valeria!” addit. Tum puer et puella intrant. Pūblius ātrium et peristȳlum laudat. At Claudiam hortus magis dēlectat. 2. „I ty witaj” - odpowiada Publiusz. „Witaj, Walerio!” dodaje. Wtedy chłopiec i dziewczyna wchodzą. Publiusz chwali atrium i peristylum. A Klaudię bardziej cieszy ogród.
Rekonstrukcja ogrodu w domu Wettiuszów, przed 79 r. n.e., Pompeje, wikimedia.org, CC BY 2.5
R1FYMw7ivYHS6 1 Ilustracja interaktywna przedstawia rzymski fresk „Drzewo figowe”, pochodzący z Casa del frutteto, sprzed 79 r. n.e. W centralnej części umieszczono wysokie drzewo figowca, wokół pnia którego wije się wąż. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. „Pūblī֨” - clāmat – „vidēs arborem altam? Certē frūctum bonum praebet.” 2. „Publiuszu” - krzyczy – „widzisz wysokie drzewo?” Z pewnością rodzi dobry owoc.”
Ilustracja interaktywna przedstawia rzymski fresk „Drzewo figowe”, pochodzący z Casa del frutteto, sprzed 79 r. n.e. W centralnej części umieszczono wysokie drzewo figowca, wokół pnia którego wije się wąż. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. „Pūblī֨” - clāmat – „vidēs arborem altam? Certē frūctum bonum praebet.” 2. „Publiuszu” - krzyczy – „widzisz wysokie drzewo?” Z pewnością rodzi dobry owoc.”
„Drzewo figowe”, rzymski fresk z Casa del frutteto, przed 79 r. n.e., Pompeje, wikimedia.org, domena publiczna
RieHHqfC58NhY 1 Ilustracja przedstawia fragment malowidła ściennego z wieloma postaciami w dynamicznych pozach, rozmawiających ze sobą, prawdopodobnie uczestniczących w zabawie; ten rzymski fresk nosi tytuł „Bankiet”, pochodzi sprzed 79 r. n.e. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Titus gaudet et dīcit: „Gaudeō, quod domum nostram laudātis”. „Et nōbīs grātum est” - respondet Claudia - „ad vōs venīre, vōbīscum manēre, vīllam vestram laudāre.” 2. Tytus cieszy się i mówi: „Cieszę się, że nasz dom chwalicie.” „I dla nas jest miłe.” - odpowiada Klaudia - „do was przychodzić, z wami pozostawać, chwalić waszą willę.”
Ilustracja przedstawia fragment malowidła ściennego z wieloma postaciami w dynamicznych pozach, rozmawiających ze sobą, prawdopodobnie uczestniczących w zabawie; ten rzymski fresk nosi tytuł „Bankiet”, pochodzi sprzed 79 r. n.e. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Titus gaudet et dīcit: „Gaudeō, quod domum nostram laudātis”. „Et nōbīs grātum est” - respondet Claudia - „ad vōs venīre, vōbīscum manēre, vīllam vestram laudāre.” 2. Tytus cieszy się i mówi: „Cieszę się, że nasz dom chwalicie.” „I dla nas jest miłe.” - odpowiada Klaudia - „do was przychodzić, z wami pozostawać, chwalić waszą willę.”
„Bankiet”, rzymski fresk przed 79 r. n.e., Pompeje, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło i tłumaczenie: Źródło i tłumaczenie: Źródło i tłumaczenie:
Źródło i tłumaczenie: Ignacy Lewandowski, Jan Wikarjak, Elementa sermōnis Latīnī , Warszawa 1983 r., s. 17.
R1aqrQjmopI8Q Ćwiczenie 1
Przetłumacz następujące wyrażenia:
ante ōstium
Pūblius ātrium laudat.
Claudiam hortus magis dēlectat.
vidēs arborem altam?
frūctum bonum praebet.
Przetłumacz następujące wyrażenia:
ante ōstium
Pūblius ātrium laudat.
Claudiam hortus magis dēlectat.
vidēs arborem altam?
frūctum bonum praebet.
RzlXxq0iqCoYI Ćwiczenie 2
Uporządkuj fragmenty tekstu tak, by utworzyły spójną całość. Elementy do uszeregowania: 1. Titus venit et dīcit: "Salvēte!", 2. Pūblius ātrium et peristȳlum laudat, 3. "Tite, properā! Pūblius ī Claudia ad nōs veniunt., 4. Pūblius et Claudia properant, nam vīllam spectāre cupiunt. Iam ante ōstium stant, iānitōrem et canem vident., 5. Tum puer et puella intrant, 6. Titus et Valeria novam vīllam habent.
Uporządkuj fragmenty tekstu tak, by utworzyły spójną całość. Elementy do uszeregowania: 1. Titus venit et dīcit: "Salvēte!", 2. Pūblius ātrium et peristȳlum laudat, 3. "Tite, properā! Pūblius ī Claudia ad nōs veniunt., 4. Pūblius et Claudia properant, nam vīllam spectāre cupiunt. Iam ante ōstium stant, iānitōrem et canem vident., 5. Tum puer et puella intrant, 6. Titus et Valeria novam vīllam habent.
Uporządkuj fragmenty tekstu tak, by utworzyły spójną całość.
Tum puer et puella intrant
Pūblius ātrium et peristȳlum laudat
Titus venit et dīcit: "Salvēte!"
Titus et Valeria novam vīllam habent.
"Tite, properā! Pūblius ī Claudia ad nōs veniunt.
Pūblius et Claudia properant, nam vīllam spectāre cupiunt. Iam ante ōstium stant, iānitōrem et canem vident.
Indicātīvus praesentīs āctīvī - tryb oznajmujący czasu teraźniejszego strony czynnej koniugacji I - IV R1GZRro3Ib4tP 1
Ilustracja przedstawia fragment palimpsestu Cicero „De republica” z przełomu IV/V w., obecnie w Bibliotece Watykańskiej. Jest to rękopis spisany na używanym już wcześniej materiale piśmiennym, z którego usunięto poprzedni tekst, prawdopodobnie w celu zmniejszenia kosztów tworzenia nowego materiału.
Cicero, „De republica”, fragment (palimpsest), 1879, IV/V w., Biblioteka Watykańska,, Ms. Vat. Lat. 5757, fol. 277, wikimedia.org, domena publiczna
Formy podstawowe czasownika:
amō → 1 sg → indicātīvus praesentīs āctīvī
amāre → īnfīnītīvus praesentis āctīvī
Zakończenia tematów czasowników czterech koniugacji:
Indicātīvus praesentīs āctīvī
RHJZLfHCb1Who Ćwiczenie 3
cōnspiciō to jaka forma podstawowa czasownika? Możliwe odpowiedzi: 1. 1 sg indicātīvus praesentīs āctīvī, 2. 1 sg Indicātīvus perfectī āctīvī, 3. īnfīnītīvus praesentis āctīvī
cōnspiciō to jaka forma podstawowa czasownika? Możliwe odpowiedzi: 1. 1 sg indicātīvus praesentīs āctīvī, 2. 1 sg Indicātīvus perfectī āctīvī, 3. īnfīnītīvus praesentis āctīvīcōnspiciō, cōnspicere, cōnspexī, cōnspectum Pogrubiona forma podstawowa czasownika to:">
cōnspiciō , cōnspicere, cōnspexī, cōnspectum Pogrubiona forma podstawowa czasownika to:
1 sg indicātīvus praesentīs āctīvī
1 sg Indicātīvus perfectī āctīvī
īnfīnītīvus praesentis āctīvī
RFKl1luTVBtSI Ćwiczenie 4
Dopasuj formy podstawowe czasowników z odpowiadającym im numerem koniugacji: I Możliwe odpowiedzi: 1. vocō, vocāre, 2. pūniō, pūnīre, 3. putō, putāre, 4. hauriō, haurīre, 5. dūcō, dūcere, 6. mūniō, mūnīre, 7. lūdō, lūdere, 8. parō, parāre, 9. habeō, habēre II Możliwe odpowiedzi: 1. vocō, vocāre, 2. pūniō, pūnīre, 3. putō, putāre, 4. hauriō, haurīre, 5. dūcō, dūcere, 6. mūniō, mūnīre, 7. lūdō, lūdere, 8. parō, parāre, 9. habeō, habēre III Możliwe odpowiedzi: 1. vocō, vocāre, 2. pūniō, pūnīre, 3. putō, putāre, 4. hauriō, haurīre, 5. dūcō, dūcere, 6. mūniō, mūnīre, 7. lūdō, lūdere, 8. parō, parāre, 9. habeō, habēre IV Możliwe odpowiedzi: 1. vocō, vocāre, 2. pūniō, pūnīre, 3. putō, putāre, 4. hauriō, haurīre, 5. dūcō, dūcere, 6. mūniō, mūnīre, 7. lūdō, lūdere, 8. parō, parāre, 9. habeō, habēre
Dopasuj formy podstawowe czasowników z odpowiadającym im numerem koniugacji: I Możliwe odpowiedzi: 1. vocō, vocāre, 2. pūniō, pūnīre, 3. putō, putāre, 4. hauriō, haurīre, 5. dūcō, dūcere, 6. mūniō, mūnīre, 7. lūdō, lūdere, 8. parō, parāre, 9. habeō, habēre II Możliwe odpowiedzi: 1. vocō, vocāre, 2. pūniō, pūnīre, 3. putō, putāre, 4. hauriō, haurīre, 5. dūcō, dūcere, 6. mūniō, mūnīre, 7. lūdō, lūdere, 8. parō, parāre, 9. habeō, habēre III Możliwe odpowiedzi: 1. vocō, vocāre, 2. pūniō, pūnīre, 3. putō, putāre, 4. hauriō, haurīre, 5. dūcō, dūcere, 6. mūniō, mūnīre, 7. lūdō, lūdere, 8. parō, parāre, 9. habeō, habēre IV Możliwe odpowiedzi: 1. vocō, vocāre, 2. pūniō, pūnīre, 3. putō, putāre, 4. hauriō, haurīre, 5. dūcō, dūcere, 6. mūniō, mūnīre, 7. lūdō, lūdere, 8. parō, parāre, 9. habeō, habēre
Dopasuj formy podstawowe czasowników z odpowiadającym im numerem koniugacji:
lūdō, lūdere, pūniō, pūnīre, mūniō, mūnīre, dūcō, dūcere, vocō, vocāre, parō, parāre, hauriō, haurīre, putō, putāre, habeō, habēre
R1cjpKKxqn2U6 Ćwiczenie 5
Odmień następujące wyrazy z formy singularis na pluralis: ludo, ludis, ludit.
Odmień następujące wyrazy z formy singularis na pluralis: ludo, ludis, ludit.
Uzupełnij odmiany czasowników właściwymi formami:
Singularis
Pluralis
1
2
luditis
3
ludit
RM1zenZm0NsGm Ćwiczenie 6
Odmień następujące wyrazy z formy singularis na pluralis: habeo, habes, habet.
Odmień następujące wyrazy z formy singularis na pluralis: habeo, habes, habet.
Uzupełnij odmiany czasowników właściwymi formami:
Singularis
Pluralis
1
habeo
2
3
habent
R4fJdOsEePCVv Ćwiczenie 7
Odmień następujące wyrazy z formy singularis na pluralis: punio, punis, punit.
Odmień następujące wyrazy z formy singularis na pluralis: punio, punis, punit.
Uzupełnij odmiany czasowników właściwymi formami:
Singularis
Pluralis
1
punimus
2
punis
3
Imperātīvus praesentīs āctīvī R16EJjODQ5vq5 1 Ilustracja przedstawia mozaikę z napisem „Cave canem” z przed 79 r. n.e. Jest to groźny pies, trzymany na łańcuchu, który ma czarną sierść. Pod nim umieszczony jest napis CAVICANEM.
Mozaika z napisem „Cave canem”, przed 79 r. n.e., „Dom Dramaturga” w Pompejach, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu wikimedia.org, domena publiczna
ROdGDPXQOmMjN Ćwiczenie 8
Uzupełnij tekst właściwymi czasownikami w czasie teraźniejszym: Titus et Valeria novam vīllam Tu uzupełnij (habeō, habēre). Pūblius et Claudia Tu uzupełnij (properō, properāre), nam vīllam Tu uzupełnij (spectō, spectāre) cupiunt. Iam ante ōstium Tu uzupełnij (stō, stāre), iānitōrem et canem vident. Valeria puerum et puellam Tu uzupełnij(videō, vidēre) et clāmat. "Tite, Tu uzupełnij(properō, properāre)! Pūblius ī Claudia ad nōs Tu uzupełnij(veniō, venīre)."Titus venit et Tu uzupełnij(dīcō, dīcere): „Salvēte!" Et tū Tu uzupełnij(salveō, salvēre) - respondet Pūblius. „Salvē, Valeria!" Tu uzupełnij(addō, addere). Tum puer et puella intrant. Pūblius ātrium et peristȳlum Tu uzupełnij(laudō, laudāre). At Claudiam hortus magis dēlectat. „Pūblī" - clāmat - „vidēs arborem altam?" Certē frūctum bonum Tu uzupełnij(praebeō, praebēre)." Titus Tu uzupełnij(gaudeō, gaudēre) et dīcit: „Gaudeō, quod domum nostram laudātis". „Et nōbīs grātum est" - respondet Claudia - „++ad vōs Tu uzupełnij(veniō, venīre), vōbīscum manēre, vīllam vestram Tu uzupełnij(laudō, laudāre)."
Uzupełnij tekst właściwymi czasownikami w czasie teraźniejszym: Titus et Valeria novam vīllam Tu uzupełnij (habeō, habēre). Pūblius et Claudia Tu uzupełnij (properō, properāre), nam vīllam Tu uzupełnij (spectō, spectāre) cupiunt. Iam ante ōstium Tu uzupełnij (stō, stāre), iānitōrem et canem vident. Valeria puerum et puellam Tu uzupełnij(videō, vidēre) et clāmat. "Tite, Tu uzupełnij(properō, properāre)! Pūblius ī Claudia ad nōs Tu uzupełnij(veniō, venīre)."Titus venit et Tu uzupełnij(dīcō, dīcere): „Salvēte!" Et tū Tu uzupełnij(salveō, salvēre) - respondet Pūblius. „Salvē, Valeria!" Tu uzupełnij(addō, addere). Tum puer et puella intrant. Pūblius ātrium et peristȳlum Tu uzupełnij(laudō, laudāre). At Claudiam hortus magis dēlectat. „Pūblī" - clāmat - „vidēs arborem altam?" Certē frūctum bonum Tu uzupełnij(praebeō, praebēre)." Titus Tu uzupełnij(gaudeō, gaudēre) et dīcit: „Gaudeō, quod domum nostram laudātis". „Et nōbīs grātum est" - respondet Claudia - „++ad vōs Tu uzupełnij(veniō, venīre), vōbīscum manēre, vīllam vestram Tu uzupełnij(laudō, laudāre)."
Uzupełnij tekst właściwymi czasownikami w czasie teraźniejszym:
Titus et Valeria novam vīllam ............ (habeō, habēre). Pūblius et Claudia .................. (properō, properāre), nam vīllam ................ (spectō, spectāre) cupiunt. Iam ante ōstium ............ (stō, stāre), iānitōrem et canem vident. Valeria puerum et puellam ............(videō, vidēre) et clāmat. "Tite, ..............(properō, properāre)! Pūblius ī Claudia ad nōs ..............(veniō, venīre)."Titus venit et ............(dīcō, dīcere): „Salvēte!" Et tū ............(salveō, salvēre) - respondet Pūblius. „Salvē, Valeria!" ............(addō, addere). Tum puer et puella intrant. Pūblius ātrium et peristȳlum ............(laudō, laudāre). At Claudiam hortus magis dēlectat. „Pūblī" - clāmat - „vidēs arborem altam?" Certē frūctum bonum ..............(praebeō, praebēre)." Titus ............(gaudeō, gaudēre) et dīcit: „Gaudeō, quod domum nostram laudātis". „Et nōbīs grātum est" - respondet Claudia - „++ad vōs ............(veniō, venīre), vōbīscum manēre, vīllam vestram ..............(laudō, laudāre)."
RxIjKlCCXwkrl Ćwiczenie 9
Które cechy NIE są charakterystyczne dla palimpsestu: Możliwe odpowiedzi: 1. rękopis pergaminowy, z którego usunięto dawne pismo, 2. rękopis pergaminowy zapisany ponownie nowym tekstem, 3. tekst (ręczny lub maszynowy) przygotowany do druku
Które cechy NIE są charakterystyczne dla palimpsestu: Możliwe odpowiedzi: 1. rękopis pergaminowy, z którego usunięto dawne pismo, 2. rękopis pergaminowy zapisany ponownie nowym tekstem, 3. tekst (ręczny lub maszynowy) przygotowany do druku
Które cechy NIE są charakterystyczne dla palimpsestu:
rękopis pergaminowy, z którego usunięto dawne pismo
rękopis pergaminowy zapisany ponownie nowym tekstem
tekst (ręczny lub maszynowy) przygotowany do druku
Słowniki Atrium Atrium
łac. (nazwa niekiedy wywodzona od ater czarny, dla oznaczenia sczerniałej od dymu izby, gdzie płonie ognisko). W zamożnych domach rzymskich główna część domu, znajdująca się bezpośrednio za westybulem wejściowym. Dokoła atrium rozmieszczone były izby mieszkalne. Pierwotnie w atrium koncentrowało się życie rodzinne wokół ogniska i ołtarza domowego. Na ścianach atrium, w niszach, mieściły się maski przodków, imagines maiorum, znajdowało się tam również Lararium, czyli kapliczka poświęcona Larom, opiekuńczym bóstwom domowym. W późniejszym, bardziej rozbudowanym domu rzymskim, atrium stało się miejscem przyjmowania interesantów i klientów przez głowę rodziny. Atrium było to pomieszczenie prostokątne, przykryte dachem; w środku dachu znajdował się czworokątny otwór, compluvium, przez który woda deszczowa ściekała do impluvium, basenu znajdującego się pod nim.
Palimpsest Palimpsest
(gr. palimpsestos, od palin znowu, ponownie i pseo dotykam, drapię) rękopis pergaminowy, z którego usunięto (wydrapano nożem lub pumeksem albo zmyto mlekiem) dawne pismo, zapisany ponownie nowym tekstem, stąd nazwa codex rescriptus. Zdrapywania dawnego tekstu dokonywano (ze względu na wysoką cenę materiałów do pisania) już w starożytności. W średniowieczu używano powszechnie rękopisów z tekstami autorów klasycznych do zapisywania tekstów liturgicznych. Pozostałe w pergaminie resztki atramentu odpowiednio ujawnione (za pomocą chemikaliów lub fotografii w promieniach ultrafioletowych albo podczerwonych) pozwalają odczytać tekst pierwotny. Tak np. z palimpsestów, które pochodzą z V‑VIII w., udało się odczytać najdawniejsze teksty autorów klasycznych, głównie łacińskich, jak np. De republica Cycerona.
Peristylum Peristylum
w domu greckim (zwłaszcza w okresie hellenistycznym) i rzymskim, prostokątny dziedziniec wewnętrzny, otoczony krytym portykiem, niekiedy z małym ogródkiem (np. na Delos, w Pompejach).
R4aPWDnjkTIMp 1 Słownik łacińsko-polski.
Słownik łacińsko-polski.
Źródło: online skills, licencja: CC0.
m35838968559d04ff_0000000000167 Galeria dzieł sztuki
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
R1GZRro3Ib4tP 1
Ilustracja przedstawia fragment palimpsestu Cicero „De republica” z przełomu IV/V w., obecnie w Bibliotece Watykańskiej. Jest to rękopis spisany na używanym już wcześniej materiale piśmiennym, z którego usunięto poprzedni tekst, prawdopodobnie w celu zmniejszenia kosztów tworzenia nowego materiału.
Cicero, „De republica”, fragment (palimpsest), 1879, IV/V w., Biblioteka Watykańska,, Ms. Vat. Lat. 5757, fol. 277, wikimedia.org, domena publiczna
R16EJjODQ5vq5 1 Ilustracja przedstawia mozaikę z napisem „Cave canem” z przed 79 r. n.e. Jest to groźny pies, trzymany na łańcuchu, który ma czarną sierść. Pod nim umieszczony jest napis CAVICANEM.
Mozaika z napisem „Cave canem”, przed 79 r. n.e., „Dom Dramaturga” w Pompejach, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu wikimedia.org, domena publiczna
RvQ641rKCV98t 1 Ilustracja przedstawia cztery postaci w pomarańczowo-żółtych szatach. Dwóch mężczyzn gra w kości. Na środku stoi drewniany stół.
„Gracze w kości”, rzymski fresk z Osteria della Via di Mercurio, przed 79 r. n.e., Pompeje, wikimedia.org, domena publiczna
RzsLQOQbqDjqO 1 Ilustracja przedstawia wysokie drzewo figowca, wokół pnia wije się wąż.
„Drzewo figowe”, rzymski fresk z Casa del frutteto, przed 79 r. n.e., Pompeje, wikimedia.org, domena publiczna
RRfI3dE7hWv5Q 1
Ilustracja przedstawia fragment malowidła ściennego z wieloma postaciami w dynamicznych pozach, prawdopodobnie uczestniczących w zabawie; ten rzymski fresk nosi tytuł „Bankiet”, pochodzi sprzed 79 r. n.e.z Pompejów, obecnie w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Neapolu.
„Bankiet”, rzymski fresk przed 79 r. n.e., Pompeje, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu, wikimedia.org, domena publiczna
m35838968559d04ff_0000000000173 Bibliografia Mała Encyklopedia Kultury Antycznej , Warszawa 1990.
Oryginalna azetka; Encyklopedia PWN , Warszawa 2016.
J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego , Warszawa 1978.
O. Jurewicz, L. Winniczuk, J. Żuławska, Język łaciński. Podręcznik dla lektoratów szkół wyższych. , Warszawa 2012.
I. Lewandowski, J. Wikarjak, Elementa sermōnis Latīnī , Warszawa 1983.