E-materiały do kształcenia zawodowego

Układy pneumatyczne

MEC.03. Montaż i obsługa maszyn i urządzeń - Mechanik- Monter maszyn i urządzeń i  Technik mechanik

bg‑turquoise

Instalacje pneumatyczne

ATLAS INTERAKTYWNY

Instalacja pneumatyczna, to zespół połączonych elementów (rur, złączek, przewodów) służących do przesyłania gazu, najczęściej sprężonego powietrza.

1
Tabela 54. Porównanie instalacji pneumatycznych z różnych materiałów

Stalowa

Miedziana

Aluminiowa

Z tworzyw sztucznych

  • najtańszy materiał,

  • ciężki,

  • przenosi ładunki elektrostatyczne,

  • łatwy lecz czasochłonny montaż,

  • materiał wysoce korodujący, który zanieczyszcza sprężone powietrze.

  • bardzo wysoka cena materiału,

  • przenosi ładunki elektrostatyczne,

  • szybki montaż wymagający specjalistycznych zgrzewarek.

  • wysoka cena materiału,

  • bardzo szybki montaż,

  • pełna szczelność instalacji,

  • brak korozji,

  • łatwość rozbudowy

  • bardzo niska cena materiału,

  • nie przenosi ładunków elektrostatycznych,

  • brak korozji,

  • szybki montaż wymagający specjalistycznych zgrzewarek.

Najczęściej na przewody główne stosuje się rury sztywne, przewody elastyczne stosuje się głównie do doprowadzenia powietrza do poszczególnych punktów odbioru. W ten sposób przy dużym zużyciu osiągany jest równomierny przepływ sprężonego powietrza.

Rurociągi powinny być układane z 1-2 procentowym nachyleniem w kierunku przepływu. W najniższych punktach stosuje się oddzielacze ze spustem, w których zbierają się skropliny. Odgałęzienia miejsc odbioru powietrza w poziomych przewodach umieszcza się po stronie wierzchniej głównego przewodu, żeby nie dostała się do nich woda.

R1KNWKJkzNUtb
Przykład instalacji pneumatycznej aluminiowej
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Złącza

Złącza pneumatyczne są to akcesoria stosowane do podłączania przewodów i węży pneumatycznych wykorzystywane w instalacjach pneumatycznych. Dzieli się je na złącza skręcane, wtykowe i szybkozłączki.

Złącza skręcane

Podstawowe cechy złącz skręcanych to:

  • prosta i niezawodna konstrukcja (złączka skręcana praktycznie składa się z dwóch elementów),

  • różne wykonania materiałowe,

  • możliwość stosowania do węży i przewodów przemysłowych zbrojonych,

  • bardzo pewne zamocowanie przewodu w złączce,

  • możliwość dokręcenia nakrętki kluczem, co zapewnia jeszcze większą pewność zamocowania,

  • bardzo dobra szczelność, nawet przy silnym zagięciu przewodu lub próbie jego siłowego wyrwania.

  • możliwość stosowania do podciśnienia oraz cieczy, odporność mechaniczna i na działanie czynników zewnętrznych.

R1a69niGeeTgI
Przykłady złączy skręcanych
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Złącza wtykowe

Podstawowe cechy złączy wtykowych to:

  • niska cena,

  • niezwykle szeroki wybór odmian, wykonań materiałowych, zakresów ciśnień pracy, gwintów przyłączeniowych (w tym stożkowych, NPT, UNF) co przekłada się na możliwość ich stosowania w każdym układzie pneumatycznym,

  • szeroki zakres typów i średnic przewodów pneumatycznych do których się je stosuje,

  • bardzo łatwy, szybki i wielokrotny montaż/demontaż przewodu bez ryzyka jego uszkodzenia,

  • skuteczne uszczelnienie nie powodujące wycieków powietrza.

Szybkozłączki

Szybkozłączki służą do wielokrotnego zestawiania połączeń. Ten typ złączy najczęściej stosuje się do podłączania pneumonarzędzi, np. kluczy, wkrętarek, pistoletów.

Rh7GVB8MSYHX0
Przykłady szybkozłączek
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Tabela 55. Symbole szybkozłączek

Symbol graficzny

Objaśnienie symbolu

R18PcbBLpZcYn

Symbol szybkozłączki w stanie połączonym z zaworami zwrotnymi

RKWWGuBRBBzPs

Symbol szybkozłączki w stanie rozłączonym z zaworami zwrotnymi

R1RmMExMFZiaa

Symbol szybkozłączki w stanie połączonym bez zaworów zwrotnych

R18h2uZc39Gg8

Symbol szybkozłączki w stanie rozłączonym bez zaworów zwrotnych

Tłumiki

Tłumiki hałasu zapobiegają nadmiernym szumom i gwizdom towarzyszącym podczas uchodzenia powietrza do atmosfery z układu pneumatycznego. Są mocowane na drogach wylotowych (odpowietrzeniach) elementów pneumatycznych.

Tabela 56. Symbol tłumika

Symbol graficzny

Objaśnienie symbolu

R96EmTsKiFvfD

Symbol tłumika

Przewody pneumatyczne

Przewody pneumatyczne nazywane także wężami - to elastyczne elementy przeznaczone do przesyłania sprężonego powietrza oraz wykonywania połączeń pomiędzy elementami układów pneumatycznych, zasilających jak również sterujących, przez które przepływa sprężone powietrze pomiędzy zaworami sterującymi, a elementami wykonawczymi. Przewodami pneumatycznymi wykonuje się połączenia we wszystkich rodzajach układów i systemów pneumatycznych.

Stosuje się następujące materiały na przewody:

  • poliuretan (PU, PUN)

  • polietylen PE

  • poliamid PA

  • silikon

  • teflon PTFE

  • guma NBR

  • PVC zbrojony

Najczęściej stosuje się poliuretan PU ze względu na wiele zalet:

  • wysoka elastyczność,

  • mały promień gięcia przewodów,

  • dobra odporność na zgięcia,

  • wysoka odporność mechaniczna oraz chemiczna,

  • odporność na starzenie i wpływy warunków atmosferycznych,

  • przewody PU/PUN dostępne są o średnicach zewnętrznych od 3 do 16mm,

  • zakres temperatur pracy od -10°C do +60°C (w zależności od średnicy),

  • zakres ciśnień pracy zależy od średnicy przewodu i grubości ścianki i wynosi do 16 barów,

  • możliwość stosowania zarówno do złączek wtykowych, zaciskanych jak i skręcanych,

  • możliwość wykonywania przewodów spiralnych,

  • szeroki zakres dostępnych kolorów.

Tabela 57. Symbole przewodów

Symbol graficzny

Objaśnienie symbolu

R1FGrMbrhyEzO

Symbol połączenia przewodów lub kanałów z połączeniem

R1VMu4VdVHME9

Symbol skrzyżowanie przewodów lub kanałów bez połączenia

R1LG1DHK4fC7k

Symbol przewodu giętkiego, elastycznego (zwykle łączący części ruchome)

Powrót do spisu treściD1HeIWIJkPowrót do spisu treści