Scenariusz lekcji – Instrumenty dęte miechowe

Cele lekcji

Wiadomości

Zapoznanie uczniów z pojęciem „instrumenty dęte miechowe”. Wskazanie charakterystycznych cech tej grupy instrumentów oraz źródła wydobycia dźwięków. Przedstawienie reprezentantów instrumentów dętych miechowych i omówienie ich budowy. Zapoznanie uczniów z barwą dud, harmonijki ustnej, akordeonu oraz rozpoznawanie instrumentów po ich barwie. Nauczenie się słów i melodii piosenki pt. Ustna harmonijka.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wyjaśnić pojęcie instrumenty dęte miechowe;

2. wskazać przedstawicieli grupy instrumentów miechowych;

3. omówić źródło wydobycia dźwięku w instrumentach dętych miechowych;

4. omówić budowę dud, harmonijki ustnej i akordeonu;

5. rozróżniać instrumenty miechowe po barwie;

6. zaśpiewać piosenkę Ustna harmonijka.

Metoda i forma pracy

Metoda opisu z elementami pogadanki. Aktywny udział uczniów w lekcji – wspólne zaśpiewanie piosenki pt. Ustna harmonijka.

Środki dydaktyczne

1. Korowajczyk E., Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4‑6, wyd. ROŻAK, Straszyn 2005.

2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

3. Nagranie utworu: muzyka irlandzka z elementami muzyki dud.

4. Karta pracy ucznia.

Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Powitanie, czynności organizacyjno‑porządkowe. Sprawdzenie obecności.

2. Sprawdzenie zadania domowego.

3. Powtórzenie wiadomości z trzech ostatnich lekcji poprzez odpytanie dwóch osób.

4. Podanie tematu lekcji.

(10 min.)

b) Faza realizacyjna

Zapoznanie uczniów metodą opisu z pojęciem „instrumenty dęte miechowe”. Omówienie źródeł wydobycia dźwięku. Wskazanie instrumentów będących przedstawicielami tej grupy. Przedstawienie budowy poszczególnych instrumentów oraz sposób wydobywania z nich dźwięków.

Notatka:

Dudy – popularne do dziś w ludowej muzyce szkockiej, a także w muzyce irlandzkiej. W Polsce – zwane też kozłem, gajdami, kozą lub mylnie kobzą – występują na Podhalu, w Żywieckiem, na Śląsku Cieszyńskim, a przede wszystkim w Wielkopolsce, w której występują dudy wielkopolskie, kozioł biały, kozioł czarny, sierszenki.

Zbudowane są:

– z jednej lub kilku piszczałek melodycznych zaopatrzonych w stroiki trzcinowe (pojedyncze lub podwójne) i otwory boczne;

- z jednej lub kilku piszczałek burdonowych (wydających dźwięk stały, burdon);

- ze zbiornika powietrza z koziej lub owczej skóry

- z rurki do wdmuchiwania powietrza do zbiornika (w rozwiniętym typie dud jest ona zastąpiona mieszkiem).

Wysłuchanie utworu muzyki irlandzkiej i wskazanie przez uczniów charakterystycznych cech głównego instrumentu – dud.

Omówienie kolejnych instrumentów miechowych: harmonijki ustnej i akordeonu. Zapoznanie uczniów z budową instrumentów na podstawie ilustracji.

Notatka:

Harmonijka ustna – ma kształt płaskiej, podłużnej skrzyneczki z przegródkami. Dźwięk wydobywa się podczas ruchu powietrza w szczelinach, przy których znajdują się metalowe blaszki zwane stroikami (potocznie języczki), które wprawione w drgania wydają dźwięki zależne od ich długości. Używana najczęściej w muzyce jazzowej.

Akordeon – Początkowo działał przy użyciu miechów nożnych, które z czasem zostały zastąpione przez miech ręczny. Instrument ten z prawej strony ma klawiaturę klawiszową (lub guziki w przypadku akordeonu guzikowego), a z lewej guziki (dźwięki basowe i akordy). Dźwięk powstaje pod wpływem prądu powietrza uzyskiwanego przez rozciąganie i ściskanie miecha instrumentu.

Zapoznanie uczniów z tekstem i melodią piosenki pt. Ustna harmonijka (tekst i melodia znajdują się w podręczniku).

(25 min.)

c) Faza podsumowująca

Wspólne zaśpiewanie przy akompaniamencie nauczyciela piosenki pt. Ustna harmonijka.

(10 min.)

5. 1. Ekiert J., Bliżej Muzyki. Encyklopedia, wyd., Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.

   2. Korowajczyk E., Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4‑6, wyd. ROŻAK, Straszyn 2005.

Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji „Instrumenty dęte miechowe”.

Zadanie domowe