Instrumenty klawiszowe – fortepian.

Zapoznanie uczniów z budową i historią fortepianu. Wskazanie różnych szkół i mechanizmów fortepianu. Omówienie pierwszych instrumentów i ich budowniczych. Przedstawienie techniki i stylu gry na fortepianie oraz omówienie na podstawie wybranych utworów fortepianowych brzmienia instrumentu. Wskazanie znanych postaci sceny pianistycznej oraz przedstawienie rodzajów konkursów pianistycznych.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Omówić budowę fortepianu.

2. Wyjaśnić różnicę w budowie fortepianu i pianina.

2. Przedstawić historię powstawania fortepianu.

3. Omówić dwie szkoły fortepianowe.

4. Wskazać budowniczych fortepianu oraz najważniejsze szkoły budowniczych fortepianów w Polsce.

5. Omówić techniki gry na fortepianie.

6. Omówić brzmienia fortepianu.

7. Wskazać znane postaci sceny pianistycznej.

8. Wskazać konkursy pianistyczne organizowane w Polsce i za granicą.

Metoda i forma pracy

Metoda pogadanki z elementami opisu. Aktywna metoda pracy – percepcja muzyczna.

3. Środki dydaktyczne

1. Podręcznik: Wacław Panek, Świat muzyki.

2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

3. Nagrania utworów:

1. Fryderyk Chopin - Preludium e – moll op.28.

2. Fryderyk Chopin – Koncert fortepianowy e – moll, cz. II Larghetto.

3. Wolfgang Amadeusz Mozart – Menuet.

4. Karta pracy ucznia.

5. Ilustracje przedstawiające budowę fortepianu lub fortepianu znajdującego się w klasie lub auli szkolnej.

4. 1. 3. Sprawdzenie obecności.

      4. Powtórzenia wiadomości poprzez odpytanie dwóch osób z trzech ostatnich lekcji.

      5. Wspólne zaśpiewanie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.

      6. Zapisanie tematu lekcji.

( 10 min.)

2. 1. Wysłuchanie utworu Fryderyka Chopina Preludium e - moll. Metodą pogadanki wskazanie solowego instrumentu w wysłuchanym utworze.

   2. Omówienie budowy fortepianu ze wskazaniem szkół gry na fortepianie. Omówienie środków artykulacji oraz sposobów wydobywania dźwięku z fortepianu.

• Notatka:

Fortepian – instrument klawiszowy. Włoska nazwa to pianoforte, co oznacza dosłownie „cicho‑głośno”. W instrumencie tym dźwięk wydobywa się poprzez naciśnięcie klawisza, który pobudza młoteczek uderzający w struny. Fortepian został wynaleziony po 1700 roku, a od 1800 roku prawie zupełnie wyparł z użytku klawesyn.

Budowa fortepianu:

- metalowa rama,

- pudło rezonansowe,

- 88 klawiszy (białe i czarne),

- krzyżowy układ strun,

- pedały: przedłużający i tłumiący dźwięk,

- młoteczki,

Pianino – mniejsza odmiana fortepianu, w której płyta rezonansowa i rama ustawione są pionowo.

3. Metodą opisu wskazanie najważniejszych i najlepszych budowniczych, firm budujących fortepiany w Polsce i na świecie.

• Notatka:

Najlepsze firmy budujące fortepiany i pianina:

- Stainway

- Yamaha

- Calisia

- Legnica

4. Omówienie metodą pogadanki z elementami opisu konkursów pianistycznych, organizowanych na skalę światową oraz przedstawienie najważniejszych postaci sceny pianistycznej.

• Notatka:

Najbardziej prestiżowym konkursem pianistycznym na światową skalę jest organizowany w Warszawie konkurs im. Fryderyka Chopina. Sławy pianistyczne takie jak: Krzysztof Zimermann, Rafał Blechacz otrzymali w tym konkursie najwyższe nagrody.

5. Wysłuchanie i percepcja II części Koncertu e –moll Fryderyka Chopina. Wskazanie funkcji fortepianu w utworze. Omówienie udziału orkiestry i fortepianu w dziele.

( 30 min.)

Faza podsumowująca

Wysłuchanie i percepcja Manueta Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz wskazanie metodą pogadanki charakterystycznych cech brzmieniowych fortepianu.

( 5 min.)

5. 4. Wacław Panek: Świat muzyki.

   5. Janusz Ekiert: Bliżej muzyki. Encyklopedia.

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji: Instrumenty muzyczne – fortepian.

Zadanie domowe

Na podstawie podręcznika lub innego źródła wypisz dwa tytuły utworów fortepianowych i ich kompozytorów.