Scenariusz lekcji – Instrumenty strunowe szarpane

Cele lekcji

Wiadomości

Zapoznanie uczniów z pojęciem „instrumenty strunowe”. Przedstawienie kategorii podziału instrumentów strunowych na szarpane, uderzane i smyczkowe. Wskazanie podstawowych cech budowy instrumentów szarpanych i elementów wspólnych tej grupy instrumentów. Omówienie poszczególnych instrumentów, źródeł wydobycia dźwięku i charakterystycznego brzmienia. Wysłuchanie i percepcja utworów przedstawiających brzmienie poszczególnych reprezentantów grupy instrumentów strunowych szarpanych.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wyjaśnić pojęcie instrumenty strunowe;

2. wyjaśnić kategorię podziału instrumentów strunowych na szarpane, uderzane i smyczkowe;

3. wskazać źródła wydobywania dźwięku w instrumentach strunowych;

4. wskazać grupę instrumentów strunowych szarpanych;

5. omówić budowę instrumentów strunowych szarpanych;

6. odróżnić ze względu na barwę instrumenty strunowe szarpane.

Metoda i forma pracy

Aktywna metoda pracy – praca w grupach. Metoda opisu i pogadanka. Percepcja muzyczna.

3. 1. Korowajczyk E., Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4‑6, wyd. ROŻAK, Straszyn 2005.

   2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

   3. Nagrania fragmentów utworów:

- Jorge Morel – Bossa in Re.

- Claude Debussy – Światło księżyca.

4. Plansze z rysunkami instrumentów: gitara, harfa, lutnia, mandolina, banjo.

5. Karta pracy ucznia.

4. 1. 6. Sprawdzenie obecności.

      7. Sprawdzenie zadania domowego.

      8. Wspólne zaśpiewanie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.

      9. Podanie tematu do zeszytu.

Metodą opisu wprowadzenie uczniów w temat lekcji i zapoznanie uczniów z pojęciem „instrumenty strunowe”. Przedstawienie krótkiej historii instrumentów strunowych i podziału instrumentów na: strunowe szarpane, smyczkowe oraz uderzane.

Notatka:

Instrumenty strunowe – Posiadają pudło rezonansowe i struny. W zależności od sposobu grania, instrumenty dzielimy na: strunowe szarpane, uderzane i pocierane. Źródłem dźwięku w instrumentach strunowych jest drgająca struna pod wpływem szarpania, pocierania smyczkiem lub uderzania. Im dłuższa struna tym niższy wydaje dźwięk.

Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Każdej z grup wyznacza jeden instrument szarpany wraz z rysunkiem na planszy (gitara, harfa, lutnia, mandolina, banjo). Uczniowie mają za zadanie przedstawić budowę i charakterystyczne cechy otrzymanego instrumentu.

Po dziesieciominutowych przygotowaniach uczniowie prezentują swoje instrumenty.

Wysłuchanie i percepcja utworów Jorgea Morela – Bossa in Re i Claude’a Debussy’ego – Światło księżyca.

Faza podsumowująca

Po przedstawieniu przez wszystkie grupy swoich instrumentów, zapisanie notatki do zeszytu.

• Notatka:

Gitara – instrument strunowy szarpany, posiada 6 strun. Struny zarywane są palcami lub płytką zwaną plektronem. Pochodzi z czasów średniowiecza, szczególną popularność osiągnęła w XVIII i XIX w.

Harfa – instrument strunowy szarpany, znany od czasów starożytnych. We współczesnej formie posiada kształt trójkąta: jeden bok stanowi rozszerzające się ku dołowi pudło rezonansowe, które harfista opiera o ramię, górną część – wygięta faliście rama. Między pudłem a ramą rozpiętych jest 46 strun i 7 pedałów, za pomocą których podwyższa się dźwięk.

Lutnia – instrument strunowy szarpany, znany w starożytnej Mezopotamii, Egipcie, Persji oraz w krajach arabskich. W Europie rozpowszechniony we wczesnym średniowieczu przez poetów‑muzyków. Posiada mocno wypukłe pudło rezonansowe o przekroju gruszkowatym, szyjkę z progami zakończoną wygiętą do tyłu główką z kołkami do naciągu strun. Struny w liczbie 6‑16 szarpie się palcami lub plektronem.

Mandolina – przypomina małą lutnię. Posiada 8 strun, szyjkę z metalowymi progami zakończoną odchyloną do tyłu deską kołkową oraz wypukłe pudło rezonansowe.

Banjo – korpus rezonansowy stanowi niewielki bęben metalowy z błoną – płytą rezonansową. Instrument budowany jest w odmianach mających 5‑9 strun.

Bibliografia

1. Ekiert J., Bliżej Muzyki. Encyklopedia, Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.

2. Korowajczyk E., Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4‑6, wyd. ROŻAK, Straszyn 2005.

Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Instrumenty strunowe szarpane.

b) Zadanie domowe