Obliczenia normy produkcyjnej (technicznej), gdy:

1. wskaźnik strat obliczany jest procentowo w stosunku do zużycia teoretycznego (normy teoretycznej):

${\mathrm{N}}_{\mathrm{p}}={\mathrm{Z}}_{\mathrm{t}}\times (1+\frac{\mathrm{Ws}}{100})=1,8 \mathrm{m}\times (1+\frac{1}{100})=1,98 \mathrm{m}$

Interpretacja wskaźnika:

Do wyprodukowania 1 kg powideł  niezbędne jest co najmniej 1,98 kg śliwek.

2. wskaźnik strat obliczany jest procentowo w stosunku do normy produkcyjnej (normy technicznej):

${\mathrm{N}}_{\mathrm{p}}=\frac{\mathrm{Zr}\times 100}{100-\mathrm{Ws}}=\frac{1,8 \mathrm{kg}\times 100}{100-10}=2 \mathrm{kg}$

Interpretacja wskaźnika:

Do wyprodukowania 1 kg powideł potrzeba jest 2 kg śliwek.

Obliczenia całkowitego zużycia materiałów

3. Całkowite zużycie materiałów:

${\mathrm{Z}}_{\mathrm{u}}={\mathrm{N}}_{\mathrm{p}}\times {\mathrm{P}}_{\mathrm{i}}=2 \mathrm{kg}\times 500 \mathrm{kg}=1000 \mathrm{kg}$

Interpretacja wskaźnika:

Aby wyprodukować 500 kg powideł potrzebne jest 1000 kg śliwek.

Wskaźnik rotacji w razach
Dobór wzoru i obliczenie wskaźnika

${\mathrm{W}\mathrm{R}}_{\mathrm{r}}=\frac{\mathrm{p}\mathrm{r}\mathrm{z}\mathrm{y}\mathrm{c}\mathrm{h}ó\mathrm{d}\mathrm{z}\mathrm{e}\mathrm{s}\mathrm{p}\mathrm{r}\mathrm{z}\mathrm{e}\mathrm{d}\mathrm{a}ż\mathrm{y}}{\mathrm{p}\mathrm{r}\mathrm{z}\mathrm{e}\mathrm{c}\mathrm{i}ę\mathrm{t}\mathrm{n}\mathrm{y}\mathrm{z}\mathrm{a}\mathrm{p}\mathrm{a}\mathrm{s}}=\frac{75000\mathrm{z}ł}{(15000\mathrm{z}ł+10000\mathrm{z}ł)÷2}=6$

Interpretacja

W październiku bieżącego roku dokonała się wymiana  zapasu towarów w 6 cyklach (6 razy).

Ocena

Przedsiębiorstwo w październiku osiągnęło optymalny wskaźnik rotacji w razach, który w założeniach na każdy miesiąc wynosił 5 cykli. Oznacza to, że  towary sprzedawane są szybciej niż zakładano. Przedsiębiorstwo efektywnie wykorzystuje możliwości sprzedaży towarów.

Wskaźnik rotacji w dniach
Dobór wzoru do obliczenia wskaźnika

${\mathrm{WR}}_{\mathrm{d}} =\frac{\mathrm{przeciętny} \mathrm{zapas}\times \mathrm{liczba} \mathrm{dni} \mathrm{w} \mathrm{badanym} \mathrm{okresie}}{\mathrm{przychód} \mathrm{ze} \mathrm{sprzedaży}}=\frac{\left(\right(15000 \mathrm{zł}+10000 \mathrm{zł})÷2)\times 30 \mathrm{dni}}{75000 \mathrm{zł}}=5 \mathrm{dni}$

Interpretacja

W październiku bieżącego roku jeden cykl obrotu towarami trwał 5 dni.

Ocena

Przedsiębiorstwo w założeniach na każdy miesiąc przyjęło, że zapas towarów powinien dokonać wymiany w 5 cyklach. Wynika z tego, że czas jednego obrotu powinien trwać najdłużej 6 dni (30 dni : 5 cykli). Faktycznie w październiku wynosił 5 dni.  Skrócenie czasu trwania jednego cyklu może świadczyć, np.: o wyższym zainteresowaniu towarami, o dobrym marketingu oraz dostosowaniu do potrzeb na rynku.

Obliczenia

1. Średni cykl dostaw (D) - obliczany jest za pomocą średniej arytmetycznej

$\mathrm{D} =\frac{7+8+6+7}{4}=\frac{28}{4}=7 \mathrm{dni}$

2. Odchylenia bezwzględne od średniego cyklu dostaw –

0 + 1 + 1 + 0 = 2 dni

3. Średnie odchylenie (d):

2 dni : 4 = 0,5 dnia

4. Średnie dzienne zużycie materiału A (Qdz)

• ilościowe: 1 500 m : 30 dni = 50 m

• wartościowe: 3 240 zł : 30 dni = 108 zł

5. Zapas minimalny (Zmin) materiału X:

• Czasowy: 0,5 dnia (powinien być na poziomie średniego odchylenia – w magazynie powinny się znajdować zapasy materiału X przynajmniej na 0,5 dnia).

• Ilościowy: 0,5 dnia x 50 m = 25 m (aby zabezpieczyć ciągłość produkcji na przeciętnym poziomie dziennym, tj. na poziomie minimum, w magazynie powinno się znajdować przynajmniej 25 m materiału X. Gdy zapas spadnie poniżej poziomu 25 m powinien być uzupełniony).

• Wartościowy: 0,5 dnia x 108 zł = 54 zł (wartość minimalnego zapasu wynosi 54 zł).

6. Zapas bieżący (Zb) materiału X:

• czasowy: 7 dni (ZIndeks dolny b_b powinien być na  poziomie średniego cyklu dostaw – aby zapewnić, ciągłość produkcji w magazynie powinny się znajdować zapasy materiału X na 7 dni),

• ilościowy: 7 dni x 50 m = 350 m (w celu zapewnienia bezpieczeństwa dla ciągłości produkcji, w magazynie powinno się znajdować 350 m materiału X),

• wartościowy: 7 dni x 108 zł = 756 zł (wartość bieżącego zapasu wynosi 756 zł).

7. Zapas maksymalny (Zmax) materiału X:

• czasowy: 7 dni + 0,5 dnia = 7,5 dnia (powinien być na poziomie średniego cyklu dostaw powiększonego o średnie odchylenie – w magazynie mogą się znajdować zapasy materiału X najdłużej na 7,5 dnia; dłuższe utrzymywanie zapasu może powodować wzrost kosztów),

• ilościowy: 7,5 dnia x 50 m = 375 m lub 25 m + 350 m = 375 m (w magazynie powinno się znajdować co najwyżej 375 m materiału X; jeżeli zapas spada powinien być uzupełniany tylko do wielkości maksymalnej),

• wartościowy: 7,5 dnia x 108 zł = 810 zł (wartość maksymalnego zapasu wynosi 810 zł; wartość ponad maksymalny zapas stanowi zamrożenie środków).

8. Norma zapasu (Nz) (średnia wielkość zapasu, obliczana jako suma zapasu minimalnego i ½ zapasu bieżącego)

• czasowa: 0,5 dnia + (7 dni : 2) = 4 dni (aby zapewnić rytmiczny tok produkcji, w magazynie powinny się znajdować zapasy materiału X na 4 dni),

• ilościowa: 4 dni x 50 m = 200 m lub 25 m + (350 m : 2) = 200 m (wielkość zapasu materiału X zapewniająca prawidłowy tok produkcji),

• wartościowa: 4 dni x 108 zł = 432 zł lub 54 zł + (756 zł : 2) = 432 zł (wartość zapasu materiału A zapewniająca prawidłowy tok produkcji).

1. norma produkcyjna:

${\mathrm{N}}_{\mathrm{p}}=\frac{\mathrm{Zr}\times 100}{100-\mathrm{Ws}}=\frac{4 \mathrm{kg} \times 100}{100-2}=4,08 \mathrm{kg}$

Do wyprodukowania jednego wyrobu gotowego potrzebne jest 4,08 kg materiałów.

2. planowane miesięczne zużycie materiału:

1 000 kg x 4,08 kg = 4 080 kg

3. planowane dzienne zużycie tkaniny:

4 080 kg : 30 dni = 136 kg

4. średni cykl dostaw:

(6 + 7 + 8 + 9) : 4  = 30 dni : 4 = 7,5 dnia

5. odchylenie bezwzględne od średniego cyklu dostaw:

(1,5 + 0,5 + 0,5 + 1,5) : 4 = 4 : 4 = 1 dzień

6. zapas minimalny będący jednocześnie zapasem końcowym:

1 dzień x 136 kg = 136 kg

7. zapas maksymalny będący jednocześnie zapasem początkowym:

1 dzień x 136 kg = 136 kg

8. zapotrzebowanie:

${\mathrm{Z}}_{\mathrm{a}}= {\mathrm{Z}}_{\mathrm{u}}+ {\mathrm{Z}}_{\mathrm{k}}-{\mathrm{Z}}_{\mathrm{p}}=4080 \mathrm{kg}+136 \mathrm{kg}-1156\mathrm{kg}=5372 \mathrm{kg}$

Aby zabezpieczyć w przyszłym miesiącu planowane rozmiary produkcji, przedsiębiorstwo musi złożyć zapotrzebowanie na 5 372 kg materiału.

1. Wskaźnik materiałochłonności w roku ubiegłym

${\mathrm{W}}_{\mathrm{m}}=\frac{60 000 \mathrm{zł}}{380 000 \mathrm{zł}}=0,16$

2. Wskaźnik materiałochłonności w roku bieżącym

${\mathrm{W}}_{\mathrm{m}}=\frac{40 000 \mathrm{zł}}{300 000 \mathrm{zł}}=0,13$

3. Interpretacja:

Wskaźnik materiałochłonności w roku bieżącym obniżył się w stosunku do roku ubiegłego o 0,03. Spadek wskaźnika może świadczyć o wzroście efektywności wykorzystania materiałów lub o zmianie warunków lub technologii wytwarzania produktu.

Obliczenia   
(wskaźniki zaokrąglane są do dwóch miejsc po przecinku)

1. Wskaźnik produkcyjnego wykorzystania  materiału

$\mathrm{W}=\frac{4,9 \mathrm{m}}{5 \mathrm{m}}=0,98 (0,98\%)$

2. Interpretacja:

Wskaźnik produkcyjnego wykorzystania materiałów wynosi 0,98 (98%). Ponieważ  przedsiębiorstwo dopuszcza odchylenie na poziomie 2%, wskaźnik należy uznać za prawidłowy, a wartość wskaźnika poniżej 1 nie musi świadczyć o niższej jakości wytwarzanego produktu.