Interpretacja tytułu powieści Granica Zofii Nałkowskiej

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna:

różne interpretacje tytułu powieści „Granica”

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

wykonać polecenia z arkusza maturalnego
wykorzystać wiedzę o treści całego utworu przy wykonywaniu poleceń dotyczących krótkiego fragmentu powieści
pracować nad interpretacją wspólnie z kolegami
napisać notatkę podsumowującą lekcję
uzasadnić trafność swojej interpretacji tytułu powieści

2. Metoda i forma pracy

Metoda: praca z tekstem

Forma: indywidualna, zbiorowa

3. Środki dydaktyczne

Fragmenty powieści Nałkowskiej skserowane przez prowadzącą

Arkusz egzaminacyjny (patrz: bibliografia)

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Powitanie i czynności organizacyjne. Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę lekcji, udziela koniecznych instrukcji dotyczących rozwiązywania arkusza egzaminacyjnego Nowej Matury.

b) Faza realizacyjna

Uczniowie czytają fragment powieści zaproponowany przez autorów zbioru arkuszy egzaminacyjnych
Uczniowie przypominają, jak pierwotnie miała być zatytułowana powieść Nałkowskiej. Dlaczego miał być taki tytuł?
Zastanawiają się, na jaką interpretację tytułu wskazuje dany fragment (granica społeczna symbolizowana przez kamienicę pani Kolichowskiej).
Uczniowie dyskutują nad innymi pomysłami na interpretację tytułu, odwołują się do całej książki. Dla ułatwienia nauczyciel rozdaje im wybrane przez siebie skserowane fragmenty książki, które mogą im być pomocne przy rozwiązywaniu zadania (np. a) rozmowa Zenona z Elżbietą pod koniec utworu – granica moralna, której człowiek nie może przekroczyć, bo przestaje być sobą; b) rozmowa między Karolem Wąbrowskim a księdzem Czerlonem - granica filozoficzna dotycząca możliwości poznawania świata; c) rozmyślania Zenona – granica psychologiczna sygnalizująca współistnienie dwóch prawd o człowieku – wewnętrznej i zewnętrznej). Uczniowie parami opracowują różne fragmenty.
Uczniowie zajmujący się poszczególnymi fragmentami zgłaszają swoje propozycje interpretacyjne, które zostają omówione w klasie.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie wspólnie z nauczycielem tworzą notatkę podsumowującą lekcję i dyskutują, która z interpretacji jest dla nich najważniejsza i dlaczego. Nauczyciel ocenia najbardziej aktywnych uczniów.

5. Bibliografia

T. Bulska, A. Dzigańskie, B. Kozak, Tematy maturalne. Zadania i arkusze egzaminacyjne, Omega. Kraków 2001.
Z. Nałkowska, Granica, Warszawa, Czytelnik 1971.

Inne pomoce dla uczniów zawierające przykładowe arkusze egzaminacyjne:

Matura 2006, praca zbiorowa, Kraków, GREG 2005.
M. Dmochowska*, Matura z Nową Erą. Język polski. Zestawy maturalne opracowane na wzór arkuszy z informatora,* Nowa Era 2005.
Syllabus z języka polskiego 2002, przygotowany przez OKE w Gdańsku, Jaworznie, Krakowie, Łodzi, Łomży, Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu, Warszawa 2002.

6. Załączniki

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza