Interpunkcja zdania złożonego
Interpunkcja zdania złożonego
1. Cele
Wiadomości
- rozszerzenie znajomości reguł interpunkcyjnych,
Umiejętności
- kształcenie umiejętności bezbłędnego posługiwania się odmianą pisaną języka ojczystego,
- kształcenie sprawności myślenia.
Uczeń potrafi:
- poprawnie zapisać poznane wyrazy,
- sprawnie korzystać ze słownika ortograficznego,
- stosować teoretyczne zasady interpunkcyjne w praktyce,
- określić rodzaj zdania.
2. Metoda i forma pracy
Metody pracy:
- pogadanka heurystyczna
- metoda zajęć praktycznych.
Formy pracy:
- indywidualna,
- zbiorowa.
3. Środki dydaktyczne
Słowniki ortograficzne, ćwiczenia,
4. Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza
1. Zapisanie tematu na tablicy.
2. Uczniowie przypominają znane im reguły interpunkcyjne.
Nauczyciel przypomina definicję interpunkcji.
Interpunkcja – stawianie w piśmie znaków przestankowych. *
*Definicja została zaczerpnięta ze Słownika języka polskiego PWN.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prezentuje uczniom informacje dotyczące interpunkcji zdania złożonego. W trakcie prezentacji odpowiada na wszystkie pytania i wątpliwość. Następnie wspólnie redagują treść notatki i zapisują ją w zeszytach.
W prezentacji nauczyciel poza wykładem może wspierać się tablicami poglądowymi czy też prezentacjami multimedialnymi.
Wiadomości teoretyczne na temat interpunkcji zdania złożonego.
- W zdaniach składowych zdania złożonego obowiązują takie same zasady stawiania przecinków jak w zdaniach pojedynczych, np. w zdaniu: Duży, ciężarowy samochód jechał coraz wolniej i wkrótce stanął.
- W zdaniach złożonych współrzędnie oddziela się przecinkiem zdania współrzędne:
a) niepołączone spójnikami, np.: Lodowata woda chłoszcze, razi skórę rąk.
b) połączone spójnikami: a, ale, lecz, jednak, zaś, natomiast, więc, zatem, toteż; wyrażeniami: to jest, to znaczy, np.: Mam dzisiaj trochę czasu, toteż wybiorę się do muzeum.
- w zdaniach złożonych współrzędnie nie oddziela się na ogół przecinkiem zdań współrzędnych połączonych spójnikami: i, oraz, bądź, czy, lub, albo, ani, ni, np.: Rozwiążę teraz zadania z matematyki albo napiszę wypracowanie.
Jeśli wymienione spójniki łączą kilka zdań współrzędnych, to przed każdym powtarzającym się spójnikiem stawia się przecinek, np.: I wilk syty, i owca cała.
- W zdaniach złożonych podrzędnie zawsze oddzielamy przecinkami zdanie nadrzędne od podrzędnego, bez względu na miejsce i sposób ich łączenia, np.: W domkach, które wykonała nasza klasa, zamieszkało najwięcej ptaków.
- W zdaniach złożonych podrzędnie nie oddziela się przecinkami spójników i połączonych z nimi w całość innych wyrazów, np.: Uczył się całymi dniami, dlatego że chciał mieć najlepsze stopnie w klasie.
Przejście ze sfery teoretycznych rozważań nad interpunkcją zdania pojedynczego do części ćwiczeniowej zawartej w karcie pracy ucznia.
Faza podsumowująca
1. Przeprowadzenie krótkiego testu lub dyktanda sprawdzającego poziom przyswojenia wiedzy przez uczniów.
2. Podsumowanie jeszcze raz zebranych wiadomości na temat interpunkcji zdania złożonego.
3. Zadanie pracy domowej.
5. Bibliografia
Gawdzik Witold, Ortografia na wesoło i na serio, Warszawa 2003, Wydawnictwo Oświata,
Polański Edward, Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1995, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
Nowy słownik ortograficzny z zasadami pisowni i interpunkcji, pod red. Edwarda Polańskiego, Warszawa 2000, PWN,
Wójcik Janina, Nauka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1990, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
Łucza A. Marudzek A., Język polski – między nami, zeszyt ćwiczeń dla klasy VI szkoły podstawowej, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2003
6. Załączniki
Zadanie domowe
1. Powtórzę i zapamiętam reguły zwiazane z interpunkcją zdania złozonego.
2. Wykonam zadania 3 ze strony 199 oraz 6 ze strony 201 zawarte w zeszycie ćwiczeń.
7. Czas trwania lekcji
45 minut