Ważne daty
201 p.n.e. – koniec drugiej wojny punickiej;
200‑197 p.n.e. – wojna Rzymu z Filipem V MacedońskimFilipem V Macedońskim;
197 p.n.e. – bitwa pod Kynoskefalaj (Psie Głowy) w Tesalii, klęska Filipa V;
196 p.n.e. – FlamininusFlamininus ogłasza wolność miast greckich;
192‑188 p.n.e. – wojna z Antiochem III (wojna syryjska);
189 p.n.e. – bitwa pod Magnezją;
183 p.n.e. – śmierć HannibalaHannibala;
183 p.n.e. – śmierć Scypiona Afrykańskiego, zwycięzcy spod Zamy.
Scenariusz lekcji dla nauczyciela.
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń:
1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego:
i) formy czasowników nieregularnych:
– esse i wybrane composita (possum,prosum, adsum, absum),
– volo, nolo,
– eo i wybrane composita (abeo, redeo, obeo),
– fero i wybrane composita (affero, aufero, differo),
– tollo,
– fio,
– verba defectiva: odi, memini, coepi,
– verba deponentia i semideponentia.
rozpoznawać formy czasownika eo, ire, ii, itum;
tworzyć formy czasownika eo, ire, ii, itum;
tłumaczyć czasownik eo, ire, ii, itum;
przedstawiać historię stosunków grecko‑rzymskich w czasach wielkich podbojów.
Omnium Graeciae civitatum libertas
Źródło i tłumaczenieŹródło i tłumaczenie
Czasownik eo, ire, ii, itum – iść (temat praesentis)
Infinitivus praesentis activi | |||
1 sg. | eoeo | 1 pl. | imusimus |
2 sg. | isis | 2 pl. | itisitis |
3 sg. | itit | 3 pl. | eunteunt |
Indicativus imperfecti activi | |||
1 sg. | ibamibam | 1 pl. | ibamusibamus |
2 sg. | ibasibas | 2 pl. | ibantibant |
3 sg. | ibatibat | 3 pl. | ibantibant |
Indicativus futuri I activi | |||
1 sg. | iboibo | 1 pl. | ibimusibimus |
2 sg. | ibisibis | 2 pl. | ibitisibitis |
3 sg. | ibitibit | 3 pl. | ibuntibunt |
Czasownik eo, ire, ii, itum – iść (temat perfecti)
Indicativus perfecti activi | |||
1 sg. | iiii | 1 pl. | iimusiimus |
2 sg. | istiisti | 2 pl. | istisistis |
3 sg. | iitiit | 3 pl. | ierunt/iereierunt/iere |
Indicativus plusquamperfecti activi | |||
1 sg. | ieramieram | 1 pl. | ieramusieramus |
2 sg. | ierasieras | 2 pl. | ieratisieratis |
3 sg. | ieratierat | 3 pl. | ierantierant |
Indicativus futuri II activi | |||
1 sg. | ieroiero | 1 pl. | ierimusierimus |
2 sg. | ierisieris | 2 pl. | ieritisieritis |
3 sg. | ieritierit | 3 pl. | ierintierint |
Infinitivus perfecti activi: isse |
Omnium Graeciae civitatum libertas
Graecia sub imperio Philippi, MacedonumMacedonum regis erat. PhilippusPhilippus autem ad Atheniensium fines cum exercitu ierat et praedam faciebat neque in Macedoniam redibat. Athenienses Romam legatos miserunt, qui Romae in curiacuria auxilium a Patribus petiverunt. Itaque T. Quinctius FlamininusT. Quinctius Flamininus, vir nobilis et doctus, ut primum consulatum iniit, Roma exiit, navibus mare Adriaticum transiit et difficili via per montes in Macedoniam iit. Cum hostes vicerat, pacem duris condicionibus Philippo dedit.
Post Flamininus Corinthum venit, nam ludorum Isthmiorumludorum Isthmiorum tempus erat. Ibi praeco in stadiumstadium iniit et iucunda verba fecit: Senatus populusque RomanusSenatus populusque Romanus et T. Quinctius Flamininus imperator omnibus Graeciae civitatibus libertatem dant. Deinde Flamininus in BithyniamBithyniam transiit, quod ibi HannibalHannibal novum bellum adversus Romanos parare coeperat. Ubi autem Poenus Flaminini nomen audivit, venenum cepit et morte voluntaria periit. Senatus Flaminino triduum triumphum dedit.
TłumaczenieTłumaczenie
Źródło:
J. Gason, A. Lambert, Invitation au Latin, Paryż 1995
Dokonaj przekładu na język polski tekstu Omnium Graeciae civitatum libertas.
Odpoczywający bokser
Za pomocą słownika łacińsko-polskiego ustal, od jakich złożeń czasownika ire pochodzą poniższe rzeczowniki. Zapisz w tabeli ich cztery formy podstawowe oraz znaczenie.
aditus | wejście | |||||
exitus | wyjście | |||||
reditus | powrót | |||||
transitus | przejście |
Słowniki
górzysta i urodzajna kraina w Azji Mn., nad M. Czarnym
król Macedonii w latach 221 – 179 p.n.e.
Titus Quinctius Flamininus (229–174 p.n.e.), rzymski wódz i polityk
217 – ok. 183 p.n.e., wielki wódz kartagiński i wybitny strateg; syna Hamilkara Barkasa. W 218 r. p.n.e. Hannibal ruszył na Rzym, rozpoczynając drugą wojnę punicką
uroczystości o charakterze sakralnym, sportowym i artystycznym organizowane od 581 p.n.e. co 2 lata ku czci Posejdona na Istmie Korynckim
polis na Istmie; w VII–VI w. p.n.e. ośrodek handlu śródziemnomorskiego, zniszczone przez Rzymian w 146 r. p.n.e.
w Rzymie miejsce obrad senatu
kraina na Płw. Bałkańskim. Macedonia osiągnęła największą potęgę w IV w. p.n.e.
budowla grecka przeznaczona na zawody lekkoatletyczne
najwyższe wyóżnienie wodza rzymskiego. Był to uroczysty pochód w celu złożenia ofiary. Jowiszowi na Kapitolu
Słownik łacińsko‑polski
Galeria dzieł sztuki
Bibliografia
Adam Ziółkowski, Starożytność, Warszawa 2009.
Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka, Historia starożytnych Greków, t. 3, Okres hellenistyczny, Warszawa 1992.
Janusz A. Ostrowski, Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa–Kraków 1999.
J. Gason, A. Lambert, Invitation au Latin, Paryż 1995.
Maria Jaczynowska (red.), D. Musiał, M. Stępień, Historia starożytna, Warszawa 2004.
Michael Crawford, Rzym w okresie republiki, Warszawa 2000.