Ja przemawiam, wy słuchacie!
dowiesz się, jak zredagować i wygłosić przemówienie,
określisz środki językowe charakterystyczne dla przemówienia,
zredagujesz mowę okolicznościową.
Przygotowanie mowy okolicznościowej związane jest z podstawową znajomością zasad retoryki, czyli sztuki budowania wypowiedzi (pisemnych lub ustnych) o charakterze perswazyjnym i artystycznym. Celem retoryki jest zyskanie sympatii słuchaczy, zbudowanie z nimi relacji oraz przekonanie ich do jakiejś sprawy. Profesjonalni mówcy wykorzystują różne środki stylistyczne, aby wzmocnić siłę przekazu i nadać wypowiedzi ozdobny oraz wzniosły charakter. Retoryka narodziła się w starożytnej Grecji. Współcześnie stosuje się ją głównie w wypowiedziach publicznych.
Przypomnij sobie jak powinna być zbudowana mowa okolicznościowa. Możesz zapoznać się z informacjami zamieszczonymi w materiale pt. „W szkole mówimy o szkoleW szkole mówimy o szkole”.
Zapoznaj się z filmem „Jak przygotować się do wystąpienia publicznego?”, a następnie wykonaj polecenia.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RlfFt7zOzwSvA
Film przedstawia właściwe sposoby przygotowania się do wystąpienia publicznego.
Wyszukaj w dostępnych źródłach przykładowe wzorcowe przemówienia znanych mówców, których wystąpienia „porywały tłumy” (np.: Winstona ChurchillaWinstona Churchilla, Johna F. Kennedy'egoohna F. Kennedy'ego, Martina Luthera Kinga czy Jana Pawła II), a następnie określ cechy dobrego mówcy. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Rozważ, czy wystarczy „odpowiedni” wygląd i gruntowna znajomość tematu, by wygłosić dobre przemówienie. Wymień inne czynniki decydujące o powodzeniu mówcy. Uzasadnij swoje zdanie.
Podczas wystąpień publicznych mówcy może towarzyszyć stres. Zastanów się i odpowiedz, w jaki sposób radzisz sobie z tremą podczas wypowiedzi na forum czy w sytuacjach, kiedy musisz publicznie zabrać głos. Sformułuj trzy „rady dla przemawiającego”, które pomogą mu przezwyciężyć lęk.
Przeczytaj treść mowy okolicznościowej zredagowanej na podstawie tekstu Marty Tomczyk, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Mowa okolicznościowaSzanowni Państwo, Drodzy Koledzy!
Spotkaliśmy się dzisiaj, by uczestniczyć w uroczystości otwarcia nowej biblioteki. To bardzo ważny dzień w życiu naszej szkoły, możemy go wręcz nazwać świętem czytelnictwa! Książki towarzyszą nam prawie od urodzenia – najpierw czytają nam je rodzice i dziadkowie, a potem robimy to już sami. Z biegiem lat uczymy się wybierać książki, decydujemy, którzy autorzy stają się naszymi ulubionymi...
Biblioteki są prawie tak stare jak ludzkość, a w każdym razie równie stare jak pismo. Dwie najstarsze i największe z nich to Biblioteka AleksandryjskaBiblioteka Aleksandryjska i PergamońskaPergamońska. Choć zostały zniszczone, pamięć o nich pozostała żywa do naszych czasów. Największą biblioteką we współczesnym świecie jest Biblioteka Kongresu USABiblioteka Kongresu USA, a w Polsce Biblioteka JagiellońskaBiblioteka Jagiellońska, mieszcząca ponad 2 miliony książek. Nasza szkolna biblioteka nie jest oczywiście tak duża. Mieści 10 tysięcy tytułów, w tym lektury czy rozmaite zbiory haseł i definicji – encyklopedie oraz słowniki.
Nowoczesna czytelnia, taka jak nasza, posiada stały dostęp do internetu. Można tu uczyć się, odrabiać lekcje, ale także przyjemnie spędzać czas, relaksując się, czytając czasopisma młodzieżowe czy surfującsurfując po sieci.
Wszyscy pamiętamy, jak ciasno i niewygodnie było w naszej starej bibliotece! Od dzisiaj mamy do dyspozycji wspaniałe i obszerne sale, nowe książki i wygodne stoliki. Możemy cieszyć się lekturą i zabawą – uczyć się i odpoczywać.
Szanowni Państwo, Drodzy Koledzy! Nasza nowa biblioteka powstała dzięki wysiłkowi Komitetu Rodzicielskiego i Rady Szkoły. Jesteśmy dumni z posiadania wspaniałych zasobów, które przez wiele lat będą służyły do szerzenia wiedzy. Kto wie – może dzięki temu wychowamy nowe pokolenie noblistów! Zapraszam do odwiedzania biblioteki!
Źródło: Encyklopedia szkolna. Język polski, oprac. Learnetic SA, red. Marta Tomczyk, Kraków 2004, s. 364–365.
Jaki cel mogą mieć poniższe zdania? Zaznacz prawidłowe odpowiedzi.
W poniższy fragment mowy okolicznościowej wpleć środki wyrazu, dzięki którym przemawiający może wpływać na odbiorcę.
„Nasza szkolna biblioteka [...] mieści 10 tysięcy tytułów, w tym lektury czy rozmaite zbiory haseł i definicji – encyklopedie oraz słowniki”.
Wyjaśnij znaczenia wybranego homonimu z ćw. 4., a następnie z każdym ze znaczeń ułóż odrębne zdanie.
Uporządkuj podane wyrazy według zakresu znaczeniowego - od najszerszego do najwęższego.
Uporządkuj podane wyrazy według treści znaczeniowej - od najszerszej do najwęższej.
Wyobraź sobie, że zostałeś wyznaczony do wygłoszenia mowy okolicznościowej z okazji otwarcia nowej biblioteki szkolnej. Przeczytaj zamieszczony powyżej tekst „Mowa okolicznościowa” głośno, wolno i wyraźnie. Zapisz swoje przemyślenia.
Zredaguj przemówienie z okazji otwarcia w twojej szkole laboratorium przyszłości, dzięki któremu uczniowie będą mogli korzystać z drukarek 3D, robotów, dronów i innych nowoczesnych technologii.
Słownik
największa biblioteka świata starożytnego, mieszcząca się niegdyś w Egipcie; jej zbiory spłonęły w wyniku pożaru
polska biblioteka akademicka znajdująca się w Krakowie
biblioteka publiczna znajdująca się w Waszyngtonie
największa po Bibliotece Aleksandryjskiej książnica świata starożytnego, mieszcząca się niegdyś w zachodniej części Azji Mniejszej
[czyt. serfować] tu: korzystać z zasobów sieci internetowej
Notatnik
Bibliografia
Bralczyk J., Drabik L. (red.), (2005), Słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, wydanie elektroniczne [dostęp dn. 09.02.2023].
Tomczyk M. (red.), (2004), Encyklopedia szkolna. Język polski, Kraków: Zielona Sowa.