312 r. p.n.e. – rozpoczęcie budowy Via AppiaVia AppiaVia Appia przez Appiusza Klaudiusza Cekusa
225 r. p.n.e. – ukończenie – w BrundizjumBrundisiumBrundizjum – ostatniego odcinka Via Appia
27 p.n.e.-68 n.e. – okres panowania dynastii julijsko‑klaudyjskiej
40‑104 n.e. – lata życia MarcjalisaMarcjalisMarcjalisa
69 r. n.e. – rok czterech cesarzy
69‑96 n.e. – okres panowania dynastii flawijskiej
1784‑85 – Jacques‑Louis David maluje Przysięgę Horacjuszy
1
Scenariusz dla nauczyciela
RWwJvwuGENOVQ1
Scenariusz zajęć do pobrania
Scenariusz zajęć do pobrania
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń: 1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego: d) formy fleksyjne i zasady użycia zaimków: is, quis, qui, hic, ille oraz zaimków osobowych i dzierżawczych.
Nauczysz się
rozpoznawać formy zaimków osobowych;
tworzyć formy zaimków osobowych i tłumaczyć je;
interpretować kilka popularnych sentencji łacińskich.
Pronomina personalia
R1DXs9wMEwn871
Ilustracja przedstawia dom z budynkami gospodarczymi. Zabudowania znajdują się na uporządkowanym terenie, wśród zieleni. Na horyzoncie widnieją szczyty gór.
Krajobraz Rzymu extra muros – poza murami w okolicy Via Appia, online-skills, CC BY 3.0
Uzupełnij zdanie odpowiednią formą czasownika videre. Marce, quid tu in tabulā … Możliwe odpowiedzi: 1. video 2. vides, 3. videmus
Uzupełnij zdanie odpowiednią formą czasownika videre. Marce, quid tu in tabulā … Możliwe odpowiedzi: 1. video 2. vides, 3. videmus
Uzupełnij zdanie odpowiednią formą czasownika videre.
videtis, videmus, video, vides
1. Marce, quid tu in tabulā ..............?
2. Ego in tabulā Italiam antiquam ...............
R1KKqGYWradmh
Ćwiczenie 2
Uzupełnij zdanie odpowiednią formą czasownika videre. 1. Amici, quid vos in tabulā … Możliwe odpowiedzi: 1. video 2. videtis, 3. videmus
Uzupełnij zdanie odpowiednią formą czasownika videre. 1. Amici, quid vos in tabulā … Możliwe odpowiedzi: 1. video 2. videtis, 3. videmus
Uzupełnij zdanie odpowiednią formą czasownika videre.
1. Amici, quid vos in tabulā ..............?
2. Nos in tabulā Siciliam et Sardiniam ...............
RTQRHJCOuPXVU
Ćwiczenie 3
Rzeczownik podany w nawiasie zastąp wybranym zamkiem: Inter (patres) multi sunt viri, qui in acie apud Zamam pugnaverunt. Możliwe odpowiedzi 1. tu 2. vos, 3. mihi
Rzeczownik podany w nawiasie zastąp wybranym zamkiem: Inter (patres) multi sunt viri, qui in acie apud Zamam pugnaverunt. Możliwe odpowiedzi 1. tu 2. vos, 3. mihi
Zastąp zaznaczone słowa odpowiednią formą rzeczownika, który stoi w nawiasie.
nos, Vos, mihi
1. Inter (Patres) ............ multi sunt viri, qui in acie apud Zamam pugnaverunt.
2. (Hostes) ............ procul ab Italia movimus et vicimus.
3. Pecunia (hostibus) ............ non iam est.
md4c13b33ac3b9f23_0000000000010
ja
md4c13b33ac3b9f23_0000000000011
ty
md4c13b33ac3b9f23_0000000000012
mnie
md4c13b33ac3b9f23_0000000000013
ciebie
md4c13b33ac3b9f23_0000000000014
mnie, mi
md4c13b33ac3b9f23_0000000000015
tobie
md4c13b33ac3b9f23_0000000000016
mną
md4c13b33ac3b9f23_0000000000017
tobą
md4c13b33ac3b9f23_0000000000018
ze mną
md4c13b33ac3b9f23_0000000000019
z tobą
md4c13b33ac3b9f23_0000000000020
my
md4c13b33ac3b9f23_0000000000021
wy
md4c13b33ac3b9f23_0000000000022
nas
md4c13b33ac3b9f23_0000000000023
was
md4c13b33ac3b9f23_0000000000024
z nas
md4c13b33ac3b9f23_0000000000025
z was
md4c13b33ac3b9f23_0000000000026
nam
md4c13b33ac3b9f23_0000000000027
wam
md4c13b33ac3b9f23_0000000000028
nas
md4c13b33ac3b9f23_0000000000029
was
md4c13b33ac3b9f23_0000000000030
nami
md4c13b33ac3b9f23_0000000000031
wami
md4c13b33ac3b9f23_0000000000032
z nami
md4c13b33ac3b9f23_0000000000033
z wami
Via Appia
to najstarsza z rzymskich drógmd4c13b33ac3b9f23_0000000000035rzymskich dróg. Z pozostałości dawnych grobowców możemy w trakcie spaceru zwiedzić Grobowiec Scypionów lub Mauzoleum Cecylii Metellimd4c13b33ac3b9f23_0000000000038Mauzoleum Cecylii Metelli.
Polecenie 1
Dokonaj przekładu tekstu łacińskiego na język polski.
Caius puer Cnaeo, amico suo, s(alutem) d(icit) Si tu et tui valetis, bene est; ego et mei valemus. Quamquam iam domi sumus, saepe tamen mare Tyrrhenum, AntiumAntiumAntium eiusque oram maritimam, ubi quattuor feriarum menses egimus, in memoriam nostram redigimus. Grati vobis pro vestra nostri cura sumus semperque erimus. In urbem Romam non mari et flumine, sed via AppiaVia Appiavia Appia venimus. Inter viam multas et varias carae nobis terrae nostrae regiones vidimus. Appia nostra pulchris monumentis ornata est! In monumentis multos titulos, qui virorum virtute clarorum nomina memoriae tradunt, legimus. Civitati nostrae multae et latae, pulchrae viae sunt, sed certe APPIA REGINA VIARUM est. Te tuosque exspectamus. Vale!
Obejrzyj dzieła sztuki inspirowaneh topografią i dziejami Drogi Appijskiej.
RaoRmGLRT0rRW
Czarnobiała grafika interaktywna przedstawia rekonstrukcję starożytnej Via Appia. Przez środek miasta biegnie prosta brukowana ulica. Po obu jej stronach znajdują się liczne budowle. Dodatkowa informacja: 1. Budowę Via Appia rozpoczął w 312 r. p.n.e. Appiusz Klaudiusz Cekus.
Czarnobiała grafika interaktywna przedstawia rekonstrukcję starożytnej Via Appia. Przez środek miasta biegnie prosta brukowana ulica. Po obu jej stronach znajdują się liczne budowle. Dodatkowa informacja: 1. Budowę Via Appia rozpoczął w 312 r. p.n.e. Appiusz Klaudiusz Cekus.
1
1. Budowę Via Appia rozpoczął w 312 r. p.n.e. Appiusz Klaudiusz Cekus.
Rekonstrukcja Via Appia, online-skills, CC BY 3.0
R1D1ml9OhLOFa
Ilustracja interaktywna przedstawia XIX-wieczne dzieło Johna Lintona Chapmana pt. „Via Appia”. Środkiem ruin, jakie pozostały po starożytnych zabudowaniach, biegnie wąska brukowana ulica. Dodatkowa informacja: 1. Via Appia łączyła Rzym oraz Kapuę, a w dalszej kolejności – Rzym i Brundizjum.
Ilustracja interaktywna przedstawia XIX-wieczne dzieło Johna Lintona Chapmana pt. „Via Appia”. Środkiem ruin, jakie pozostały po starożytnych zabudowaniach, biegnie wąska brukowana ulica. Dodatkowa informacja: 1. Via Appia łączyła Rzym oraz Kapuę, a w dalszej kolejności – Rzym i Brundizjum.
1
1. Via Appia łączyła Rzym oraz Kapuę, a w dalszej kolejności – Rzym i Brundizjum.
John Linton Chapman, „Via Appia”, 1867, online-skills, CC BY 3.0
RWQ6CLY6wAAIS
Czarnobiała ilustracja interaktywna przedstawia XVIII – wieczną rekonstrukcję jednej z ulic starożytnego Rzymu. Po obu stronach drogi widnieje chaotyczny ciąg zabudowań. Przed budynkami ustawione są pomniki i popiersia, rosną drzewa. Po brukowanej ulicy pieszo i w powozach przemieszczają się ludzie. Dodatkowa informacja: 1. Wędrując wzdłuż Via Appia na południe od Rzymu, już za Murami Aureliańskimi mijamy rekonstrukcję rzymskiego milliarium (słup milowy).
Czarnobiała ilustracja interaktywna przedstawia XVIII – wieczną rekonstrukcję jednej z ulic starożytnego Rzymu. Po obu stronach drogi widnieje chaotyczny ciąg zabudowań. Przed budynkami ustawione są pomniki i popiersia, rosną drzewa. Po brukowanej ulicy pieszo i w powozach przemieszczają się ludzie. Dodatkowa informacja: 1. Wędrując wzdłuż Via Appia na południe od Rzymu, już za Murami Aureliańskimi mijamy rekonstrukcję rzymskiego milliarium (słup milowy).
1
1. Wędrując wzdłuż Via Appia na południe od Rzymu, już za Murami Aureliańskimi mijamy rekonstrukcję rzymskiego milliarium (słup milowy).
Giovanni Battista Piranesi, „Le antichità Romane”, 1756, wikimedia.com, domena publiczna
RXYu0Hs3zii2l1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Jacquesa Louisa Davida, pt. „Przysięga Horacjuszy”. Na obrazie ukazani są trzej uzbrojeni mężczyźni. Wyciągają oni ręce w kierunku mieczy, które trzyma stojący przed nimi człowiek. Ma on niebieską tunikę i czerwony płaszcz. Z prawej strony obrazu znajdują się siedzące na ławce trzy kobiety z dziećmi. Tło obrazu stanowią arkady budynku, przed którym Horacjusze składają przysięgę. Dodatkowa informacja: 1. : Historia braci Horacjuszy splata się z historią Drogi Appijskiej. Po zakończeniu pojedynku z Kurjacjuszami, który rozstrzygnął na korzyść Rzymu wojnę z miastem Alba Longa, obok drogi usypano kopce – jeden nad ciałami trzech Kurjacjuszy, drugi nad ciałami dwóch Horacjuszy.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Jacquesa Louisa Davida, pt. „Przysięga Horacjuszy”. Na obrazie ukazani są trzej uzbrojeni mężczyźni. Wyciągają oni ręce w kierunku mieczy, które trzyma stojący przed nimi człowiek. Ma on niebieską tunikę i czerwony płaszcz. Z prawej strony obrazu znajdują się siedzące na ławce trzy kobiety z dziećmi. Tło obrazu stanowią arkady budynku, przed którym Horacjusze składają przysięgę. Dodatkowa informacja: 1. : Historia braci Horacjuszy splata się z historią Drogi Appijskiej. Po zakończeniu pojedynku z Kurjacjuszami, który rozstrzygnął na korzyść Rzymu wojnę z miastem Alba Longa, obok drogi usypano kopce – jeden nad ciałami trzech Kurjacjuszy, drugi nad ciałami dwóch Horacjuszy.
Ilustracja interaktywna przedstawia aktualny stan Drogi Apijskiej. Jest to wąska brukowana ulica, gęsto obsadzona drzewami. Po obu jej stronach widnieją ruiny starożytnych zabudowań. Dodatkowa informacja: 1. Dłuższy spacer Via Appia pozwoli dotrzeć tam, gdzie stał 5. słup milowy – wznoszą się tam grobowce Horacjuszy i Kuriacjuszy, których historię popularyzował w XIX w. francuski malarz Jacques Louis David.
Ilustracja interaktywna przedstawia aktualny stan Drogi Apijskiej. Jest to wąska brukowana ulica, gęsto obsadzona drzewami. Po obu jej stronach widnieją ruiny starożytnych zabudowań. Dodatkowa informacja: 1. Dłuższy spacer Via Appia pozwoli dotrzeć tam, gdzie stał 5. słup milowy – wznoszą się tam grobowce Horacjuszy i Kuriacjuszy, których historię popularyzował w XIX w. francuski malarz Jacques Louis David.
1
1. Dłuższy spacer Via Appia pozwoli dotrzeć tam, gdzie stał 5. słup milowy – wznoszą się tam grobowce Horacjuszy i Kuriacjuszy, których historię popularyzował w XIX w. francuski malarz Jacques Louis David.
Via Appia w pobliżu Rzymu, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
md4c13b33ac3b9f23_0000000000035
RHqZ0cVjGR7hm1
Ilustracja przedstawiająca mapę rzymskich dróg w Italii.
Sieć dróg w Italii, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
md4c13b33ac3b9f23_0000000000036
RPlmUWOAcCPYj1
Ilustracja przedstawiająca replikę rzymskiego słupa milowego przy Via Appia. Ilustracja przedstawia kamienny słup w ścianie, pokryty napisami w języku łacińskim.
Replika rzymskiego słupa milowego przy Via Appia, wikimedia.org, domena publiczna
md4c13b33ac3b9f23_0000000000037
R12yGF8VCKYjY1
Ilustracja przedstawiająca Mury Aureliańśkie w Rzymie. Ilustacja przedstawia mury obronne i bramę, zwieńczone dwiema basztami.
Mury Aureliańskie w Rzymie (tu wchodzimy na szlak Via Appia), wikimedia.org, domena publiczna
md4c13b33ac3b9f23_0000000000038
R18Op5fVDkMsg1
Ilustracja przedstawiająca mauzoleum Cecylii Metelli przy Via Appia. Ilustracja przedstawia budynek w kształcie koła.
Mauzoleum Cecylii Metelli przy Via Appia, wikimedia.com, CC BY-SA 3.0
RBSBJoaI1SywP1
Ilustracja przedstawiająca legendarny grobowiec Kuracjuszy przy Via Appia. Ilustracja przedstawia okrągłą wieżyczkę stojącą na pagórku.
Legendarny grobowiec Kuriacjuszy przy Via Appia, wikimedia.com, domena publiczna
md4c13b33ac3b9f23_0000000000039
T. Titus, Lingua Latina; tekst pochodzi ze strony:
Gajusz śle pozdrowienia swemu przyjacielowi Gneuszowi. Jeśli Ty i Twoi bliscy jesteście zdrowi, to dobrze. Ja i moi cieszymy się dobrym zdrowiem. Choć jesteśmy już w domu, jednak często wspominamy Morze Tyrreńskie, Ancjum i jego wybrzeże, gdzie spędziliśmy cztery miesiące wakacji. Jesteśmy i zawsze będziemy Wam wdzięczni za Waszą troskę o nas. Przybyliśmy do Rzymu nie morzem i rzeką, ale Drogą Apijską. Po drodze zobaczyliśmy wiele różnych okolic naszej drogiej ziemi. Naszą Appię ozdabiają piękne pomniki, na których przeczytaliśmy wiele napisów upamiętniających imiona mężów sławnych z męstwa. W naszym państwie jest wiele, szerokich, pięknych dróg, ale Appia z pewnością jest ich królową. Czekamy na Ciebie i Twoich bliskich. Bądź zdrów!
[Przekład: autor opracowania]
Prezentacja kolumny cesarza Trajana
RFHVG3glDVnwa1
Prezentacja przedstawia rekonstrukcję kolumny cesarza Trajana, stojącej w Rzymie na Forum Trajana. Kolumna jest ustawiona na wysokim piedestale. Na szczycie ma kopułę, na której znajduje się posąg św. Piotra. Trzon kolumny ozdobiony jest reliefami ukazującymi historię podboju Dacji przez cesarza. Dodatkowe informacje: 1. Ilustracja przedstawia kolumnę stojącą wśród zabudowań Rzymu. W tle widoczny jest słynny pomnik wystawiony ku czci Wiktora Emmanuela II. Po prawej stronie ilustracji podane są informacje: Kolumna Trajana powstała w 113 r. n.e. jako pomnik pełni wielorakie funkcje – symboliczną, polityczną, historyczną, a nawet sakralną. W jej cokole umieszczono bowiem prochy Trajana, który rządził w Rzymie od 98 do 117 r. n.e. Jest ona rodzajem mauzoleum cesarza. Ciało Trajana poddano po śmierci kremacji, mimo że następowała wtedy w Cesarstwie wyraźna zmiana rytuału pogrzebowego. Kremacja ustępowała inhumacji – wkładaniu ciała do ziemi lub do sarkofagu. W starożytnym Rzymie zgodnie z obowiązującym prawem cmentarze znajdowały się extra muros – za murami. W przestrzeni miasta odnajdujemy jednak grobowce cesarskie, np. mauzoleum rodziny Oktawiana Augusta na Polu Marsowym lub to szczególnego rodzaju mauzoleum cesarza Trajana. Grobowiec ten jest jednak przede wszystkim cesarskim pomnikiem architektonicznym. W Rzymie zachowała się oprócz niego także Kolumna Marka Aureliusza. Obie są właściwie wysokimi wieżami, w środku których umieszczono spiralne schody. Mają wysokość ok. 30 m i ponad 3 m średnicy. Na szczycie Kolumny Trajana stał posąg cesarza, zastąpiony później rzeźbą św. Piotra. Powierzchnię kolumny pokrywa relief długości ok. 200 m mający układ spiralny. Opowiada on wojny Trajana z plemieniem Daków z terenów dzisiejszej Rumunii. W starożytności fryz był pokryty polichromią, kolumna była zatem cała kolorowa. Rzymianie mogli oglądać detale fryzu z okien i tarasów bibliotek, które stały po jednej i drugiej stronie pomnika. Takie usytuowanie kolumny nie było przypadkowe, bo każdemu, kto ją oglądał, przypominało się od razu rozwijanie zwoju podczas czytania. Ponieważ szczyt kolumny zdobił orzeł, mogła ona wyglądać także jak monumentalny sztandar wojskowy. Autora tego dzieła, ponieważ pozostaje anonimowy, nazwano Mistrzem wypraw Trajana. 2. Ilustracja przedstawia szczyt kolumny z posągiem w. Piotra.
Prezentacja przedstawia rekonstrukcję kolumny cesarza Trajana, stojącej w Rzymie na Forum Trajana. Kolumna jest ustawiona na wysokim piedestale. Na szczycie ma kopułę, na której znajduje się posąg św. Piotra. Trzon kolumny ozdobiony jest reliefami ukazującymi historię podboju Dacji przez cesarza. Dodatkowe informacje: 1. Ilustracja przedstawia kolumnę stojącą wśród zabudowań Rzymu. W tle widoczny jest słynny pomnik wystawiony ku czci Wiktora Emmanuela II. Po prawej stronie ilustracji podane są informacje: Kolumna Trajana powstała w 113 r. n.e. jako pomnik pełni wielorakie funkcje – symboliczną, polityczną, historyczną, a nawet sakralną. W jej cokole umieszczono bowiem prochy Trajana, który rządził w Rzymie od 98 do 117 r. n.e. Jest ona rodzajem mauzoleum cesarza. Ciało Trajana poddano po śmierci kremacji, mimo że następowała wtedy w Cesarstwie wyraźna zmiana rytuału pogrzebowego. Kremacja ustępowała inhumacji – wkładaniu ciała do ziemi lub do sarkofagu. W starożytnym Rzymie zgodnie z obowiązującym prawem cmentarze znajdowały się extra muros – za murami. W przestrzeni miasta odnajdujemy jednak grobowce cesarskie, np. mauzoleum rodziny Oktawiana Augusta na Polu Marsowym lub to szczególnego rodzaju mauzoleum cesarza Trajana. Grobowiec ten jest jednak przede wszystkim cesarskim pomnikiem architektonicznym. W Rzymie zachowała się oprócz niego także Kolumna Marka Aureliusza. Obie są właściwie wysokimi wieżami, w środku których umieszczono spiralne schody. Mają wysokość ok. 30 m i ponad 3 m średnicy. Na szczycie Kolumny Trajana stał posąg cesarza, zastąpiony później rzeźbą św. Piotra. Powierzchnię kolumny pokrywa relief długości ok. 200 m mający układ spiralny. Opowiada on wojny Trajana z plemieniem Daków z terenów dzisiejszej Rumunii. W starożytności fryz był pokryty polichromią, kolumna była zatem cała kolorowa. Rzymianie mogli oglądać detale fryzu z okien i tarasów bibliotek, które stały po jednej i drugiej stronie pomnika. Takie usytuowanie kolumny nie było przypadkowe, bo każdemu, kto ją oglądał, przypominało się od razu rozwijanie zwoju podczas czytania. Ponieważ szczyt kolumny zdobił orzeł, mogła ona wyglądać także jak monumentalny sztandar wojskowy. Autora tego dzieła, ponieważ pozostaje anonimowy, nazwano Mistrzem wypraw Trajana. 2. Ilustracja przedstawia szczyt kolumny z posągiem w. Piotra.
Źródło: online skills, licencja: CC0.
Zadania
R10eUn5JnzuGA
Ćwiczenie 4
Rzeczownik podany w nawiasie zastąp wybranym zamkiem: Pecunia (hostibus) non iam est. Możliwe odpowiedzi 1. Tu 2. Vos 3. Mihi
Rzeczownik podany w nawiasie zastąp wybranym zamkiem: Pecunia (hostibus) non iam est. Możliwe odpowiedzi 1. Tu 2. Vos 3. Mihi
Wyszukaj tekście „Gajusz śle pozdrowienia swemu przyjacielowi Gneuszowi” formy zaimków osobowych i przenieś je w odpowiednie miejsce w tabeli.
ego, tu, te, nobis, vobis
.................
.................
.................
R1c2m6LcN6L7Y
Ćwiczenie 5
Połącz łacińske powiedzenie z jego polskim odpowiednikiem. Ego sum via et veritas, et vita. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiem, że nic nie wiem., 2. Bądź pozdrowiony, Cezarze, oddają ci cześć idący na śmierć., 3. Jestem drogą, prawdą i życiem., 4. Co mnie żywi, zabija mnie.Scio me nihil scire. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiem, że nic nie wiem., 2. Bądź pozdrowiony, Cezarze, oddają ci cześć idący na śmierć., 3. Jestem drogą, prawdą i życiem., 4. Co mnie żywi, zabija mnie.Quod me nutrit, me destruit. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiem, że nic nie wiem., 2. Bądź pozdrowiony, Cezarze, oddają ci cześć idący na śmierć., 3. Jestem drogą, prawdą i życiem., 4. Co mnie żywi, zabija mnie.Ave, Caesar, morituri te salutant. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiem, że nic nie wiem., 2. Bądź pozdrowiony, Cezarze, oddają ci cześć idący na śmierć., 3. Jestem drogą, prawdą i życiem., 4. Co mnie żywi, zabija mnie.
Połącz łacińske powiedzenie z jego polskim odpowiednikiem. Ego sum via et veritas, et vita. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiem, że nic nie wiem., 2. Bądź pozdrowiony, Cezarze, oddają ci cześć idący na śmierć., 3. Jestem drogą, prawdą i życiem., 4. Co mnie żywi, zabija mnie.Scio me nihil scire. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiem, że nic nie wiem., 2. Bądź pozdrowiony, Cezarze, oddają ci cześć idący na śmierć., 3. Jestem drogą, prawdą i życiem., 4. Co mnie żywi, zabija mnie.Quod me nutrit, me destruit. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiem, że nic nie wiem., 2. Bądź pozdrowiony, Cezarze, oddają ci cześć idący na śmierć., 3. Jestem drogą, prawdą i życiem., 4. Co mnie żywi, zabija mnie.Ave, Caesar, morituri te salutant. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiem, że nic nie wiem., 2. Bądź pozdrowiony, Cezarze, oddają ci cześć idący na śmierć., 3. Jestem drogą, prawdą i życiem., 4. Co mnie żywi, zabija mnie.
Połącz łacińske powiedzenie z jego polskim odpowiednikiem.
<i>Jestem drogą, prawdą i życiem.</i>, <i>Bądź pozdrowiony, Cezarze, oddają ci cześć idący na śmierć.</i>, <i>Wiem, że nic nie wiem.</i>, <i>Co mnie żywi, zabija mnie.</i>
Dokonaj przekładu dwóch epigramówEpigramepigramów poety MarcjalisaMarcjalisMarcjalisa – Do Sabidiusza i Do Pontiliana. Zwróć uwagę na użycie w tekście zaimków osobowych.
Marcjalis I.32 Non amo te, Sabidi, nec possum dicere quare: Hoc tantum possum dicere, non amo te.
Podaj przypadek oraz liczbę zaimków występujących w przytoczonych zdaniach. 1. Non amo te, Sabidi, nec possum dicere quare. 2. Hoc tantum possum dicere, non amo te. 3. Cur non mitto meos tibi, Pontiliane, libellos? Ne mihi tu mittas, Pontiliane, tuos.
Podaj przypadek oraz liczbę zaimków występujących w przytoczonych zdaniach. 1. Non amo te, Sabidi, nec possum dicere quare. 2. Hoc tantum possum dicere, non amo te. 3. Cur non mitto meos tibi, Pontiliane, libellos? Ne mihi tu mittas, Pontiliane, tuos.
Wpisz odpowienią nazwę przypadku obok zaimka, który znajduje się w nawiasie.
Non amo te (......................), Sabidi, nec possum dicere quare:
Hoc tantum possum dicere, non amo te (......................).
Cur non mitto meos tibi (..............), Pontiliane, libellos?
Ne mihi (..............) tu (......................) mittas, Pontiliane, tuos.
md4c13b33ac3b9f23_0000000000041
Marcjalis, Epigramy: wybór, tł. i wstęp: Stanisław Kołodziejczyk, Warszawa 1998
Marcjalis 7.3 Cur non mitto meos tibi, Pontiliane, libellos? Ne mihi tu mittas, Pontiliane, tuos.
Marcjalis, Epigramy: wybór, tł. i wstęp: Stanisław Kołodziejczyk, Warszawa 1998
md4c13b33ac3b9f23_0000000000043
Marcjalis I.32 Nie lubię cię, Sabidiuszu, i nie mogę powiedzieć czemu. To tylko powiem, że cię nie lubię. Marcjalis 7.3 Czemu, Pontilianie, nie posyłam ci, moich książeczek? Byś ty nie posyłał mi swoich.
Słowniki
Słownik pojęć
Antium
Antium
Ancjum, miasto i post w Lacjum nad M. Tyrreńskim. Ancjum to miejsce narodzin cesarzy Kaliguli i Nerona. Odnaleziono tu kopię Apollina Belwederskiego.
Bilbilis
Bilbilis
miasto w Hiszpanii, ojczyzna Marcjalisa.
Brundisium
Brundisium
miasto i port na wschodnim wybrzeżu Italii, skąd podróżowano na Wschód – do Grecji, Azji i Egiptu.
Epigram
Epigram
krótki utwór poetycki, przeważnie dwuwiersz, pisany dystychem elegijnym. Początkowo to rodzaj napisu informacyjnego, potem powstaje epigram nagrobkowy, w końcu okolicznościowy. W Rzymie epigramy pisał także KatullusKatullusKatullus.
Katullus
Katullus
Caius Valerius Catullus z Sirmiony na północy Italii (ur. ok. 87–82, zmarł ok. 54–32 r. p.n.e.), rzymski poeta, autor ponad 100 utworów, z których wiele opiewa miłość poety do pięknej Klodii, którą poeta nazywa Lesbią
Klienci
Klienci
wolni, ubodzy obywatele Rzymu, zależni od swoich patronów. W okresie republiki każda arystokratyczna rodzina posiadała swoich klientów, których kolejne pokolenia były z nią związane zobowiązaniem posłuszeństwa i wierności. Klient był niemal członkiem rodziny. Poza tym był on zawsze do dyspozycji patrona, codziennie go odwiedzał, głosował na niego itd. Patron opiekował się klientem, np. w sądzie. W okresie cesarstwa status klienta obniżył się.
Kuriacjujsze
Kuriacjujsze
albański ród patrycjuszowski rzekomo przyjęty do senatu rzymskiego za panowania Tullusa Hostiliusza. Trójka rodzeństwa z tego rodu stoczyło podobno walkę z Horacjuszami i wszyscy w niej zginęli.
Marcjalis
Marcjalis
Marcus Valerius Martialis z BilbilisBilbilisBilbilis w Hiszpanii (ok. 40–104). Od 64 r. mieszkał w Rzymie, przyjaźnił się z czołowymi przedstawicielami świata literatury i kultury (np. Kwintylianem, Pliniuszem Młodszym, Juwenalisem), a po latach zamieszkał ponownie w Hiszpanii. Do szczytu rozwoju doprowadził gatunek, który uprawiał: epigramat. Zachowało się 15 ksiąg epigramów Marcjalisa, które składają się na ciekawy i barwny obraz epoki, dworu cesarskiego, obyczajów, stosunków społecznych, życia różnych warstw społecznych. Poeta obdarzony był zmysłem obserwacji i dowcipem.
Via Appia
Via Appia
najstarsza z rzymskich dróg. Zbudował ją w 312 r. p.n.e. Appiusz Klaudiusz Cekus. Łączyła Rzym oraz Kapuę, a w dalszej kolejności – Rzym i Brundizjum.
Słownik łacińsko‑polski
RvI2JdaSOOiJJ1
Słownik łacińsko-polski
Słownik łacińsko-polski
Źródło: online skills, licencja: CC0.
md4c13b33ac3b9f23_0000000000314
Galeria dzieł sztuki
R6HmSlSogMmSE1
Ilustracja przedstawia XIX-wieczne dzieło Johna Lintona Chapmana pt. „Via Appia”. Środkiem ruin, jakie pozostały po starożytnych zabudowaniach, biegnie wąska brukowana ulica.
John Linton Chapman, „Via Appia”, 1867, online-skills, CC BY 3.0
RSWuLOq5GzMIy1
Czarnobiała ilustracja przedstawia XVIII – wieczną rekonstrukcję jednej z ulic starożytnego Rzymu. Po obu stronach drogi widnieje chaotyczny ciąg zabudowań. Przed budynkami ustawione są pomniki i popiersia, rosną drzewa. Po brukowanej ulicy pieszo i w powozach przemieszczają się ludzie.
Giovanni Battista Piranesi, „Le antichità Romane”, 1756, wikimedia.com, domena publiczna
RLHmVuoc0j3xM1
Ilustracja przedstawia obraz Jacquesa Louisa Davida, pt. „Przysięga Horacjuszy”. Na obrazie ukazani są trzej uzbrojeni mężczyźni. Wyciągają oni ręce w kierunku mieczy, które trzyma stojący przed nimi człowiek. Ma on niebieską tunikę i czerwony płaszcz. Z prawej strony obrazu znajdują się siedzące na ławce trzy kobiety z dziećmi. Tło obrazu stanowią arkady budynku, przed którym Horacjusze składają przysięgę.