Jak człowiek wpływa na ekosystemy?
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
Osoba prowadząca - mgr Maria Osękowska
Nazwa i nr programu: „Program nauczania biologii w gimnazjum”, DKW‑4014 146/99
Temat zajęć - Jak człowiek wpływa na ekosystemy?
Klasa III gimnazjum
Liczba godzin - 1
Cel ogólny zajęć – Kształtowanie aktywnej postawy w działaniach na rzecz ochrony środowiska.
Cele szczegółowe zajęć w postaci zoperacjonalizowanej:
Uczeń:
- wymienia przykłady działań człowieka w różnych ekosystemach;
- interpretuje relacje zachodzące między stanem środowiska a gęstością zaludnienia Ziemi;
- ocenia wpływ człowieka na funkcjonowanie ekosystemu;
- uzasadnia konieczność dostosowania technologii do praw i wymagań środowiska;
- planuje swoje działania, mając na uwadze nie tylko siebie, lecz także środowisko, które jest jego domem;
- wyjaśnia, czym grozi wyczerpanie nieodnawialnych zasobów przyrody oraz zatrucie zasobów odnawialnych.
W czasie lekcji będą kształtowane następujące umiejętności ponadprzedmiotowe (ponadzawodowe):
Umiejętność pracy w grupie, rozwiązywanie problemów w sposób twórczy, planowanie, organizowanie i ocenianie procesu uczenia się.
Pojęcia do wyjaśnienia w toku lekcji:
recykling, równowaga ekologiczna ekosystemu.
Metody i techniki pracy – „dywanik pomysłów”.
Należy wcześniej przygotować salę do pracy w 4 grupach. Nauczyciel dzieli klasę (losowo) na 4 grupy. Wybiera lidera w każdej grupie. Wyjaśnia, na czym polega nauczanie metodą „dywanik pomysłów”, rozdaje materiały potrzebne do pracy, rozdaje grupom dywaniki, a następnie przygotowuje miejsce do powieszenia tablic.
Do przeprowadzenia zajęć będą potrzebne następujące środki dydaktyczne:
„Dywaniki pomysłów”, kartki samoprzylepne, karteczki z punktami w 3 kolorach.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
Czynności organizacyjne.
Dzielimy uczestników na grupy, rozdajemy materiały potrzebne do pracy, ustalamy zasady pracy.Rozpoznanie problemu.
Jak człowiek wpływa na ekosystemy?
Zadaniem uczniów jest zapisanie na paskach papieru kilku przykładów zarówno pozytywnego, jak i negatywnego wpływu człowieka na środowisko, czyli na wodę, powietrze, glebę i zasoby przyrody. Opracowane przykłady naklejane są na dywaniki, a następnie prezentowane. Po zakończeniu prezentacji czyścimy dywaniki.
Faza właściwa
Rozwiązanie problemu.
Co należy zrobić, aby ograniczyć negatywny wpływ człowieka na środowisko?Grupy wypracowują za pomocą dyskusji rozwiązanie problemu, wypisując propozycje działań na kartkach. Lider grupy pilnuje, aby nie było powtórzeń, a wybrany uczeń przypina kartki do dywanika. Lider odczytuje wpisy, ale ich nie usuwa.
Deklaracja intencji.
Co mogę zrobić, aby ograniczyć degradację środowiska?
Każdy uczeń odpowiada na to pytanie (na zasadzie „pierwsza myśl najlepsza”), następnie przedstawia swoje pomysły, dokładając je do dywanika z poprzednimi propozycjami.
Faza kończąca
Ewaluacja
Dywaniki zostają wyeksponowane w klasie.
Po prezentacji dywaników, każdy uczestnik otrzymuje 3 samoprzylepne karteczki, które są różnego koloru i różnej punktacji:
Żółty -3 p.
Zielony – 2 p.
Różowy – 1 p.
W sumie każdy uczestnik ma do dyspozycji 6 punktów, które przydziela propozycjom umieszczonym na dywanikach. Po zsumowaniu punktów, określamy, który pomysł uzyskał najwyższą punktację i komentujemy jego przydatność.
Podsumowanie
Nauczyciel dokonując podsumowania, komentuje wyniki pracy wszystkich grup oraz ocenia najaktywniejszych uczniów.
Uzupełniające źródła informacji dla ucznia: „Przyroda polska” i „Eko‑świat” – numery zgromadzone w pracowni biologicznej.
Uzupełniające źródła informacji dla nauczyciela: E. KĘDRACKA–FELDMAN, „Aktywizować? Ależ to całkiem proste: wybrane metody i techniki aktywizacji uczniów”, wyd. CODN, Warszawa 1999;
Czasopismo „AURA”, wyd. Sigma‑Not, Warszawa;
Czasopismo „EKOLOGIA DZIŚ”, wyd. Polskie Towarzystwo Ekologiczne, Gdańsk.
Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach:
Wyrażenie opinii w postaci dokończenia zdań typu: na dzisiejszej lekcji (…), lub taka metoda pracy (…), gdybym mógł decydować o metodach pracy podczas lekcji, to (...).
Bibliografia:
I. Bieniek, J. Pawlakowicz, Historia i społeczeństwo. Poradnik dla nauczyciela, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2002
E. Brudnik i in., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000
„Edukacja: jest w niej ukryty skarb” - Raport Międzynarodowej Komisji ds. Edukacji dla XXI wieku
E. Goźlińska, Dyskusja dydaktyczna, [w:] Reforma kształcenia zawodowego. Pakiet dla nadzoru pedagogicznego, dyrektorów szkół i nauczyciel, Wydawnictwa CODN, Warszawa 1997
M. Jas i in., Przygoda z nauczaniem – uczeniem się. Przewodnik metodyczny dla nauczycieli języka polskiego kl.4., cz 2, MAC Edukacja, Kielce 2004
M. Krogulec–Sobowiec, Lekcje powtórzeniowe inaczej. ABC doradcy przedmiotów zawodowych. Zeszyt nr 57, CODN, Warszawa 1997
T. Proctor, Zarządzanie twórcze, wyd. Gebethner & Ska, Warszawa 1998
Materiały powstałe w ramach projektu ŚCDN Szkoła Metod Aktywizujących SMAk