Jak działa komórka?
Scenariusz zajęć „Jak działa komórka?”
biologia, III etap edukacyjny
Temat: Jak działa komórka?
Treści kształcenia
Podstawa programowa: Punkt (2.2) [uczeń] przedstawia podstawowe funkcje poszczególnych elementów komórki.
Cele zoperacjonalizowane
Uczeń: | Definiuje pojęcia: komórka, organella komórkowe |
Określa rolę poszczególnych elementów budowy komórki w wypełnianiu jej czynności życiowych | |
Wymienia organelle wchodzące w skład komórki | |
Wymienia różnice w budowie komórki roślinnej i zwierzęcej | |
Zna funkcje organelli komórkowych |
Nabywane umiejętności
Uczeń | Dokumentuje wynik obserwacji w postaci rysunku |
Doskonali umiejętności właściwej organizacji pracy | |
Posługuje się mikroskopem | |
Potrafi porównać komórkę zwierzęcą i roślinną pod względem budowy | |
Potrafi uzasadnić, że komórka stanowi podstawową jednostkę życia | |
Potrafi wykonać preparat | |
Wskazuje na modelu lub schemacie poszczególne organelle komórkowe i je nazywa | |
Zna budowę komórki roślinnej i zwierzęcej |
Kompetencje kluczowe
Kompetencje informatyczne
Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne
Porozumiewanie się w języku ojczystym
Umiejętność uczenia się
Etapy lekcji
Faza przygotowawcza:
W celu wykonania obserwacji zjawiska ruchu cytoplazmy w komórkach moczarki kanadyjskiej, przed wykonaniem preparatu okazy rośliny należy oświetlić z odległości ok. 30 – 40 cm przez okres ok. 1 godziny. Najszybszy ruch cytoplazmy odbywa się w temperaturze 25 - 30°C.
Wstęp:
Zapoznanie uczniów z tematem.
Pogadanka na temat roli komórki jako podstawowej jednostki strukturalnej i funkcjonalnej organizmu.
Przebieg zajęć:
Nauczyciel w rozmowie kierowanej wykazuje integralność komórki, która zdolna jest do samodzielnego przeprowadzania wszystkich podstawowych czynności życiowych.
Uczniowie wraz z nauczycielem opracowują mapę mentalną dotyczącą funkcji życiowych komórki (metabolizm, rozmnażanie, odżywianie, oddychanie, wydalanie, ruch, wzrost, reagowanie na bodźce).
Nauczyciel przedstawia ilustrację interaktywną „Komórki roślinne i zwierzęce”.
W trakcie burzy mózgów uczniowie opracowują propozycję tabeli, w której zestawione zostaną podobieństwa i różnice w budowie komórki roślinnej i zwierzęcej. Uczniowie odtwarzają ilustrację interaktywną na swoich komputerach, korzystają z dostępnych źródeł informacji (podręcznik, Internet).
Uczniowie dokonują obserwacji.
Instrukcja przeprowadzenia obserwacji
Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Jedną z właściwości życiowych komórki jest ruch cytoplazmy. Siłą motoryczną ruchu jest zmiana struktury białek kurczliwych cytoplazmy. Zjawisko ruchu cytoplazmy można zaobserwować w komórkach liścia moczarki kanadyjskiej Elodea canadensis.
Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem doświadczenia jest obserwacja zjawiska ruchu cytoplazmy w komórce moczarki kanadyjskiej.
Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.): Obserwacje są prowadzone podczas zajęć w klasie. Uczniowie mają do dyspozycji: mikroskopy, zestawy do mikroskopowania (igła preparacyjna, szkiełko podstawowe, szkiełko nakrywkowe), moczarkę kanadyjską.
Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie pracują indywidualnie. Przygotowują preparaty z liści moczarki pochodzących ze szczytowej części łodygi. Pod mikroskopem obserwują ruch chloroplastów wraz z cytoplazmą.
Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Na podstawie obserwacji uczniowie sporządzają rysunki kilku komórek z chloroplastami. Na rysunku zaznaczają kierunek ruchu cytoplazmy. Wyciągają wnioski na temat zaobserwowanego zjawiska. Wykazują, że szybkość ruchu cytoplazmy zależy od czynników zewnętrznych np. od temperatury.
Podsumowanie:
Nauczyciel odtwarza film „Wnętrze komórki”. Uczniowie obserwują wewnętrzne życie komórki, która jest układem dynamicznym. W komórce panuje ruch wynikający z aktywności organelli komórkowych pełniących swoje funkcje.
Środki dydaktyczne
Materiały multimedialne: film animowany „Wnętrze komórki”
Materiały multimedialne: ilustracja interaktywna „Komórki roślinne i zwierzęce”
Moczarka kanadyjska
Igły preparacyjne
Szkiełka podstawowe i szkiełka nakrywkowe
Mikroskop
Lampka
Encyklopedia, podręcznik
Komputery połączone z Internetem
Notatnik, ołówek
Metody nauczania
Ćwiczenia laboratoryjne
Dyskusja dydaktyczna - burza mózgów
Obserwacja
Pogadanka
Rozmowa kierowana
Formy pracy
Indywidualna
Zbiorowa
Praca domowa
Wyszukaj informacje o odkrywcy istnienia komórek.
Dodatkowe propozycje wykorzystania
Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania biologii.
Lista załączników multimedialnych
Ilustracja interaktywna „Komórki roślinne i zwierzęce”
Film animowany „Wnętrze komórki”
