Jak jest zbudowana komedia Aleksandra Fredry?

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zapoznaje się z kompozycją komedii,

• poznaje rodzaj literacki, jakim jest dramat, jego cechy i gatunki.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• wskazać elementy budowy komedii,

• wymienić cechy rodzajowe dramatu.

2. Metoda i forma pracy

Wykład, dyskusja, praca analityczna z tekstem Zemsta, nauczanie sytuacyjne, praca ze słownikiem.

3. Środki dydaktyczne

Egzemplarze Zemsty Aleksandra Fredry.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Sprawdzenie listy obecności.

2. Zapisanie tematu lekcji.

3. Podanie uczniom celu zajęć: omówienie Zemsty jako gatunku dramatu oraz poznanie kompozycji komedii.

b) Faza realizacyjna

1. Analiza poszczególnych elementów utworu: narrator, akcja, bohaterowie, budowa tekstu.

W Zemście:

• brak narratora i podmiotu lirycznego,

• świat przedstawiony jest obiektywnie,

• akcja jest najważniejsza – brak komentarzy,

• postacie charakteryzują się same poprzez swoje działania,

• utwór zbudowany jest z aktów, scen, dialogów i jest podzielony na role.

Wyżej wymienione cechy dotyczą rodzaju literackiego, jakim jest dramat. Dramat jest utworem literackim przeznaczonym do wystawienia na scenie.

2. Pytania nauczyciela:

• Czy znacie gatunki dramatyczne? (Odpowiedź: Dramat posiada trzy podstawowe gatunki: tragedia, komedia i dramat właściwy).

• Jakim gatunkiem dramatycznym jest Zemsta? (Odpowiedź: Utwór Fredry jest komedią).

3. Wykład nauczyciela dotyczący cech gatunkowych komedii. Jej wyznacznikami są:

• kontrast charakterów, który jest zasadą kompozycyjną,

• przedstawiane są typy ludzkie, a nie indywidualności tzn., iż postacie występujące w utworze są typowymi przedstawicielami swojego pokolenia, środowiska.

4. Jak zbudowana jest komedia? - praca ze Słownikiem terminów literackich:

Ekspozycja - wstęp, scena wprowadzająca w akcję.

Punkt kulminacyjny - szczytowy, główny, najważniejszy w całej akcji; często po nim następują zwroty akcji.

Kompozycja komedii:

IV

•

V

III

•

I II

I Ekspozycja (wstęp)

Cześnik snuje plany matrymonialne.

II Zawiązanie akcji

Papkin wystepuje w roli swata.

III Rozwinięcie akcji

Narastanie konfliktu.

IV Punkt kulminacyjny

Cześnik wyzywa Rejenta na pojedynek.

V Rozwiązanie akcji

Sąsiedzi się godzą, a młodzi biorą ślub.

c) Faza podsumowująca

Dyskusja podsumowująca:

Podsumowanie lekcji, utrwalenie poznanych pojęć, podanie zadania domowego.

5. Bibliografia

1. Fredro A., Zemsta, Greg, Kraków 2003.

2. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1988.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Zastanów się, dlaczego śmiejemy się, czytając lub oglądając Zemstę.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Jest to czwarta lekcja z cyklu pięciu zajęć poświęconych analizie Zemsty Aleksandra Fredry – przeznaczona dla klasy pierwszej gimnazjum.