Jak można było pomóc Jankowi Muzykantowi?
Scenariusz lekcji - Jak można było pomóc Jankowi Muzykantowi?
Uczeń zapamięta treść noweli H. Sienkiewicza „Janko Muzykant”.
Uczeń zna słownictwo związane z warunkami życia na wsi w XIX wieku i z nazwami mieszkańców wsi.
Uczeń zna życie uzdolnionego ubogiego dziecka żyjącego w XIX wieku.
Uczeń rozumie problemy zawarte w tej noweli.
Uczeń potrafi wyciągać wnioski.
Uczeń pisze poprawnie trudne wyrazy poznane na lekcji.
Metoda i forma pracy
Ćwiczenia dramowe: pantomima, wywiad; uczniowie i nauczyciel w roli.
Środki dydaktyczne
Karty pracy, obrazy Józefa Chełmońskiego ( do scenografii), etykiety z wyrazami, wyrażeniami i zwrotami dotyczącymi warunków życia na wsi w XIX wieku.
Przebieg lekcji
1. Lekcja rozpoczyna się od ćwiczenia wyciszającego, skupiającego uwagę. Uczniowie siedząc na dywaniku w kręgu, zamykają oczy i przypominają sobie postacie występujące w noweli H. Sienkiewicza „Janko Muzykant”. Następnie piszą nazwy tych bohaterów na dużej karcie i ćwiczą wymowę. Każdy uczeń wybiera z karty jeden wyraz i pokazuje w etiudzie pantomimicznej. Pozostali uczniowie odgadują znaczenie wyrazów.
Uczniowie odczytują zgromadzone na etykietach wyrazy, wyrażenia i zwroty dotyczące warunków życia na wsi w XIX wieku (bieda, nędza, ciemnota, zabobon, nierówność między ludźmi, przednówek) i wskazują, które z nich są dla nich niezrozumiałe.
Nauczyciel tłumaczy wybrane przez dzieci pojęcia.
Uczniowie przepisują temat lekcji i zgromadzone słownictwo do zeszytu.
2. Działania dramowe: wywiad.
Nauczyciel prosi o to, aby uczniowie wyobrazili sobie następującą sytuację: do wsi, w której mieszka Janko Muzykant przyjeżdża dziennikarz i przeprowadza wywiad z osobami, które znają małego muzyka. Gdy uczniowie są gotowi nauczyciel pyta: z kim dziennikarz mógłby rozmawiać?
Uczniowie proponują, aby dziennikarz przeprowadził wywiad z mieszkańcami wsi i z państwem z dworu. W związku z tym nauczyciel dzieli klasę na 3 grupy:
mieszkańców wsi (karbowy, stójka, wójt, parobek),
dziennikarzy,
właścicieli dworu.
Dziennikarze starają się zgromadzić jak najwięcej informacji na temat warunków życia rodziny małego muzykanta i przeprowadzają wywiady z osobami będącymi w rolach mieszkańców wsi i właścicieli dworu. Nad całością ćwiczeń czuwa nauczyciel, który występuje jednocześnie w roli dziennikarza. Po zakończonym ćwiczeniu każdy dziennikarz przedstawia klasie własne wnioski (nędza, brud, ciężka praca, bicie dzieci, brak pieniędzy w domu, bieda, brak ziemi). Pomocą dla uczniów jest zgromadzone uprzednio słownictwo.
Następnie nauczyciel pyta uczniów: czy można było pomóc Jankowi Muzykantowi?
Dzieci podają własne propozycje pomocy chłopcu, biorąc pod uwagę ustalenia dziennikarzy:
właściciele dworu powracają z Włoch i otaczają opieką utalentowanego chłopca,
we wsi przebywa znany muzyk i słysząc grę Janka na lichych skrzypkach, zachwyca się chłopcem, otacza go opieką i finansuje szkołę muzyczną.
Nauczyciel pyta dzieci: która forma pomocy chłopcu byłaby bardziej prawdopodobna?
Następuje dyskusja.
Wspólnie z uczniami dochodzi do wniosku, że losem utalentowanego chłopca mogliby zająć się państwo z dworu. Jednakże ludzie, którzy zachwycają się utalentowanymi ludźmi spotkanymi we Włoszech, nie dostrzegają talentu wiejskiego chłopca. Zapisanie tych ustaleń na tablicy i w zeszytach.
Bibliografia
Henryk Sienkiewicz, Janko Muzykant
Jakimi ilustracjami można uzupełnić nasz egzemplarz książki H. Sienkiewicza „Janko Muzykant”? Narysuj taki obrazek.