Jak należy pracować w laboratorium?
Szkło laboratoryjne
Jednym z ważniejszych sposobów poznawania chemii jest przeprowadzanie doświadczeń. Do ich wykonania niezbędne są szkło laboratoryjne, czasem naczynia porcelanowe lub metalowe oraz sprzęt laboratoryjny. Znajomość zasad stosowania tych urządzeń pozwala na bezpieczne eksperymentowanie.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RxGiLKEX5f7fr
W filmie zaprezentowano zastosowania szkła laboratoryjnego, lektor opowiada do czego służą, między innymi: probówka, zlewka, lejek, krystalizator, cylinder miarowy, chłodnica, wkraplacz, szalka Petriego, pipety miarowe.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1QsOPLWsHRpG
Film przedstawia szkło laboratoryjne oraz aparaturę chemiczną używane w laboratorium, takie jak cylinder miarowy czy kolba okrągłodenna. Zostają przedstawione różne rodzaje szkła laboratoryjnego: szkło sodowe, szkło potasowe, szkło jenajskie, szkło kwarcowe, a także ich najważniejsze cechy. Komentarz lektora został zilustrowany odpowiednimi zdjęciami, wraz ze zbliżeniami kamery na poszczególne rodzaje stosowanego szkła.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1NrzNm80HDp1
W filmie prezentowany jest zbiór grafik ukazujących wygląd sprzętu laboratoryjnego: czasza grzejna, metalowe szczypce, metalowa łapa, łyżka, parownica, tygiel, eksykator, trójnóg metalowy. Film zawiera dodatkowo komentarz lektora o zastosowaniu poszczególnych rodzajów sprzętu.
Dopasuj szkło i naczynia laboratoryjne do funkcji, jakie pełnią.
Procedury laboratoryjne
Nigdy nie używaj cylindrów i kolb miarowych do ogrzewania substancji chemicznych lub ich mieszanin. Może to spowodować ich rozkalibrowanie, a nawet pęknięcie. Naczynia te nie są wykonane ze szkła odpornego na wysoką temperaturę (żaroodpornego).
Zapachy a zmysł węchu
To, co powszechnie nazywamy zapachem, stanowi w istocie wrażenie zapachowe, czyli zdolność substancji do pobudzania narządu węchu. W zależności od doświadczenia i indywidualnych właściwości człowieka, jego opis może być jednowyrazowy lub przybrać formę specjalistycznego opracowania (np. dla przemysłu perfumeryjnego).
Właściwym organem zmysłu węchu jest nabłonek węchowy, który znajduje się w górnej części jamy nosa i stanowi obszar ok. w każdym otworze nosowym. Komórki węchowe kontaktują się z powietrzem przez system wypustek zaopatrzonych w rzęski, gdzie znajdują się receptory, podczas gdy drugi koniec komórki, dzięki swojej wydłużonej części (akson długości – cm), ma dostęp do mózgu. Co ciekawe, zmysł węchu słabnie wraz z wiekiem, ale same komórki są odnawiane przez całe życie organizmu.
Zmysł słuchu
Słuch pogarsza się z wiekiem. Dzięki prostemu testowi możesz sprawdzić, jakie częstotliwości słyszysz, a jakich nie. Zależy to od komórek w uchu wewnętrznym, które, jeśli ulegną uszkodzeniu, już nigdy się nie zregenerują.
Wyszukaj w Internecie symulator testujący słuch, emitujący dźwięki o różnej częstotliwości (ang. How Old Are Your Ears? Hearing Test), a następnie sprawdź swój słuch. Pamiętaj, że profesjonalny test można wykonać wyłącznie w gabinecie laryngologicznym.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R17295bdPTU7U
W filmie przedstawiono poprawne sposoby przelewania cieczy w laboratorium chemicznym, z towarzyszącymi komentarzami lektora o zasadzie bezpieczeństwa podczas pracy w laboratorium. W filmie zaprezentowano poprawne czynności i niezbędny sprzęt laboratoryjny podczas przelewania cieczy za pomocą pipety z gumową nakładką, lejka, bagietki i wkraplacza.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1HuaHiFjEIkr
W filmie przedstawiono zasady używania palnika spirytusowego w laboratorium chemicznym, z towarzyszącymi komentarzami lektora o zasadzie bezpieczeństwa podczas pracy w laboratorium.
Jakie zasady pracy obowiązują w laboratorium?
Przebywając w pracowni chemicznej, należy przestrzegać regulaminu i postępować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).
Do pracowni wchodzimy na polecenie i w obecności nauczyciela.
Do pracowni chemicznej nie wnosimy żadnych materiałów bez pozwolenia nauczyciela.
Doświadczenia wykonujemy ściśle według opisów z podręcznika lub podanych przez nauczyciela.
Przed wykonaniem doświadczenia chemicznego należy nałożyć okulary, fartuch ochronny i zastosować inne środki ochrony osobistej (rękawice ochronne).
Podczas pracy z substancjami, oznaczonymi piktogramami ostrzegawczymi, stosujemy szczególne środki ostrożności.
Utrzymujemy porządek na stanowisku pracy. Na ławkach i stołach laboratoryjnych mogą się znajdować wyłącznie przedmioty niezbędne do pracy. Plecaki i torby nie mogą stanowić zagrożenia.
Wszystkie substancje, których używamy do przeprowadzania doświadczeń, traktujemy jako potencjalnie niebezpieczne, tzn. nie dotykamy ich, nie sprawdzamy ich smaku i zapachu (w wyjątkowych sytuacjach badamy te właściwości na wyraźne na polecenie i pod nadzorem nauczyciela).
Substancje wąchamy ostrożnie, z płucami wypełnionymi powietrzem, delikatnie nawiewając ich pary ruchem ręki w stronę nosa.
Podczas ogrzewania substancji w probówce zwracamy szczególną uwagę, aby jej wylot skierowany był w stronę, gdzie nie przebywają żadne osoby.
Jeżeli musimy zostawić szkło laboratoryjne z odczynnikami do następnej lekcji, to powinno zostać zabezpieczone pod dygestorium oraz szczegółowo opisane (wraz z imieniem i nazwiskiem osoby kontaktowej).
Z pracowni chemicznej nie wynosimy żadnych materiałów bez pozwolenia nauczyciela.
Sprzątamy stanowiska po zakończonej pracy i myjemy bardzo dokładnie szkło laboratoryjne, tak aby osoba, która będzie pracowała na naszym stanowisku, była bezpieczna.
Po zakończonych doświadczeniach wszystkie odpady wylewamy lub wyrzucamy do przeznaczonych do tego miejsc, np. stłuczki szklane, zlewki organiczne z fluorowcami, zlewki organiczne bez fluorowców, zlewki nieorganiczne, zlewki metali ciężkich. W razie wątpliwości pytamy nauczyciela. Do zlewu nie wolno wrzucać żadnych substancji stałych (papierów, szkła, metali, substancji chemicznych itp.).
Po wykonaniu doświadczeń myjemy starannie ręce.
Wszystkie wypadki, takie jak np. skaleczenia, oparzenia lub rozlanie się substancji, zgłaszamy nauczycielowi.
Jak postępować w przypadku zagrożeń?
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1av0RnLvtPNZ
Film w sposób informacyjny przedstawia postępowanie w przypadku wypadków takich jak: skaleczenie, oparzenie termiczne, zatrucie. W filmie został ukazany schemat z symbolicznymi grafikami przedstawiającymi postępowanie w razie wypadku wraz z opisem czytanym przez lektora.
Podsumujmy najważniejsze informacje
Twoje bezpieczeństwo, a także bezpieczeństwo innych osób w laboratorium zależy od tego, czy znasz odpowiednie procedury laboratoryjne i ich przestrzegasz.
Pracując w laboratorium zachowaj szczególną ostrożność.
W laboratorium zawsze może zdarzyć się wypadek, dlatego koniecznie opanuj procedury postępowania w razie jego wystąpienia.
Zapamiętaj numer 112. Zadzwoń na ten numer w razie wypadku.
Słownik
wysokie, wąskie naczynie ze skalą, używane do pomiaru objętości cieczy
naczynie w kształcie stożka z wąską szyjką i płaskim dnem
naczynie o zaokrąglonym kształcie: płaskodenne (o długiej szyjce, służące do przechowywania odczynników) lub okrągłodenne (o krótkiej szyjce, służące do ogrzewania cieczy)
pomieszczenie, w którym wykonuje się eksperymenty badawcze
naczynie w kształcie stożka z rozszerzonym wlotem i zakończone wąską rurką, służące do wlewania cieczy do kolb, butelek itp.
stosuje się ją do trzymania probówki, w której wykonuje się reakcję chemiczną; wykonana z drewna
rodzaj palnika gazowego, który jest wypełniony gazem ziemnym (głównie metanem) lub mieszaniną propan‑butan
palnik stosowany w laboratoriach szkolnych, wypełniony denaturatem lub spirytusem
rurka szklana lub wykonana z tworzywa sztucznego, służąca do przenoszenia i dokładnego odmierzania określonej objętości cieczy
służy do kontrolowanego podgrzewania zawartości kolb okrągłodennych
małe cylindryczne naczynie laboratoryjne, najczęściej szklane, służące do przeprowadzania prostych reakcji chemicznych
metalowy pręt na ciężkiej podstawie, służący do mocowania części aparatury
stosuje się je do przenoszenia niewielkich ilości żrących substancji, do umieszczania na szalkach wagi substancji, do wydobywania proszków z kolb, umieszczania szklanej aparatury w łaźniach myjących, spalania niektórych metali
naczynie ognioodporne, używane do ogrzewania ciał stałych w wysokich temperaturach
urządzenie do pomiaru masy ciał stałych i cieczy w naczyniach
cylindryczne naczynie używane do przechowywania i ogrzewania cieczy