R1W893moFtiag
Zdjęcie przedstawia dwóch nastolatków bawiących się w lesie. W tle drzewa, chłopcy są ukazani z profilu, pierwszy z  prawej ma kręcone włosy, nosi koszulę koloru khaki i żółte spodenki, ma zawieszoną lornetkę na szyi i ręką coś pokazuje przed sobą. Za nim po lewej stronie stoi drugi chłopiec w szarej czapce z daszkiem na głowie, ciemnozielonej koszuli i w jasnobeżowych spodenkach. Drugi chłopiec strzela z procy.

Jak napisać charakterystykę postaci?

Zabawa
Źródło: pexels, domena publiczna.
Twoje cele
  • utrwalisz wiadomości na temat charakterystyki postaci,

  • zgromadzisz słownictwo potrzebne do napisania charakterystyki postaci,

  • przeredagujesz tekst w taki sposób, aby uniknąć powtórzeń,

  • wzbogacisz słownictwo, rozpoznając synonimy, antonimy i interpretując związki frazeologiczne,

  • wskażesz pozytywne i negatywne cechy charakteru postaci,

  • przeanalizujesz postępowanie głównego bohatera powieści „Chłopcy z Placu Broni”,

  • sporządzisz charakterystykę Nemeczka, bohatera utworu „Chłopcy z Placu Broni”.

Polecenie 1

Przypomnij sobie bohatera filmowego lub książkowego, który w ostatnim czasie zrobił na tobie wrażenie. Napisz w kilku zdaniach, kim jest, jak wygląda i dlaczego tak ci zapadł w pamięć.

RZqZFiJihgikt
Miejsce na odpowiedź ucznia.

Zapoznaj się z animacją i wykonaj polecenia.

RGYfERHe9grId
Animacja instruuje, jak napisać charakterystykę postaci. Podana jest budowa charakterystyki postaci oraz przykładowa charakterystyka postaci.
Polecenie 2

Przedstaw w trzech zdaniach osobę, którą bardzo dobrze znasz i często widujesz. Napisz krótko, kim jest i czym się zajmuje.

R1WTqya4kHwqq
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Polecenie 3

Opisz krótko wygląd koleżanki lub kolegi z klasy lub zajęć pozalekcyjnych. Weź pod uwagę sylwetkę, kolor i długość włosów, kolor oczu, wzrost, sposób poruszania się.

R1BmtK000FQBB
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Polecenie 4

Podaj trzy, cztery określenia najtrafniej oddające charakter twojej najserdeczniejszej przyjaciółki, przyjaciela,  dobrej znajomej lub znajomego.

R1P8apvC6uF3K
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 1

Dopasuj podane określenia do poszczególnych części ciała.

RV4QnUIauVaUT
Zadanie interaktywne polegające na dopasowaniu wyrazów do grup.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2

Przyjrzyj się postaci namalowanej przez Olgę Boznańską. Do rzeczowników dopasuj wyrazy określające wygląd chłopca.

R1aKGZbhbCYd4
Olga Boznańska Portret chłopca w gimnazjalnym mundurku
Źródło: Olga Boznańska, Portret chłopca w gimnazjalnym mundurku, olej na płótnie, Muzeum Narodowe w Warszawie, domena publiczna.
RpuYAwEHU2XDh
Zadanie interaktywne polegające na dopasowaniu wyrazów do luk.
Cechy
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2

Wypisz cechy twojego wyglądu, które najbardziej w sobie lubisz.

RAYgJYzJuub3t
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 3

Przyjrzyj się namalowanym postaciom i wypisz cechy wyglądu, które są najbardziej widoczne.

RQEzsBz7kA9KG
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 3

Wyobraź sobie, że znany malarz lub malarka maluje twój portret. Podaj, w jakiej pozie i w jakim otoczeniu chcesz  zostać sportretowany/sportretowana.

RDiBw9wkFZ0uQ
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 4

W podanym poniżej tekście występują powtórzenia wyrazów. Zastąp je, używając poniższych zwrotów.

  • cechuje go...

  • charakteryzuje go...,

  • odznacza się...,

  • wyróżnia się...,

  • dał się poznać jako...,

Marek jest energicznym dzieckiem. Jest bardzo żywy i ruchliwy, jest ciągle w ruchu. Jest wesołym i bardzo rozmownym dzieckiem. Jest bardzo spostrzegawczy i bystry. Marek jest bardzo uzdolniony matematycznie.

R1KWyBh0C4ZWL
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 5

Przeczytaj zdania. Dobierz cechy pasujące do opisanych postaci.

RroGPxfacPsiM
Zadanie interaktywne polegające na dopasowaniu określeń do zdań.
Cechy
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 6

Połącz przymiotniki określające cechy charakteru i usposobienia w pary antonimów.

RH7nHLAJu3Rg2
Zadanie interaktywne polegające na na dopasowaniu w pary wyrazów.
Charakter
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 7

Zwroty określające cechy człowieka połącz z pasującymi do nich przymiotnikami.

ReRyhoFd5x9q9
Zadanie interaktywne polegające na łączeniu w pary wyrazów i ich opisów.
Frazeologizmy
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 8

Przyjrzyj się czynnościom ludzi na fotografiach. Wypisz cechy, jakimi muszą się odznaczać.

R1ZccLxT5eoyV
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 8

Napisz, jakimi cechami musi się odznaczać laborantka, a jakimi strażak.

Rr8xjxwMAPbJd
Miejsce na odpowiedź ucznia.
RYjLDf5dSKjKn
Ćwiczenie 9
Zadanie interaktywne polegające na zaznaczaniu odpowiednich wyrazów.
Wartościowanie
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 5

Napisz krótką ocenę ulubionego lub nielubianego bohatera książkowego. Wykorzystaj podane zwroty:

  • zasługuje na podziw i uznanie/potępienie, ponieważ...

  • budzi uznanie i szacunek/niechęć i odrazę, gdyż...

  • to postać pozytywna/negatywna, ponieważ...

  • nie jest/jest wzorem do naśladowania, ponieważ...

Rdw1STYNIR0GJ
Miejsce na odpowiedź ucznia.
ferenc

„Chłopcy z Placu Broni” to bardzo popularna, wydana w 1907 r. powieść węgierskiego pisarza Ferenca MolnáraferencFerenca Molnára. Akcja dzieje się w Budapeszcie na początku XX wieku. Przedstawia historię dwóch zwaśnionych ze sobą grup chłopców. Czytelnik śledzi zmagania grupy zajmującej tytułowy Plac Broni oraz ich nieprzyjaciół z Ogrodu Botanicznego. To powieść o przyjaźni, bohaterstwie, lojalności i poświęceniu.

feri acz

Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj ćwiczenia.

Ferenc Molnár Chłopcy z Placu Broni

Na samym czele z dzikim wrzaskiem pędził Feri Aczferi aczFeri Acz, a w jego głosie brzmiała nadzieja na zwycięstwo:

– Za mną! Za mną!

W tym samym momencie jednak zatrzymał się tak nagle, jakby mu pod nogi rzucono kłodę. Zza budki wyskoczyła ku niemu drobna dziecięca postać. Wódz czerwonych koszul stanął jak wryty, a za nim zatrzymała się, wpadając na siebie i popychając się wzajem, cała jego walcząca armia. Przed FeriAczem stał mały, niższy od niego o głowę chłopiec. Ten wątły, jasnowłosy dzieciak podniósł do góry ręce i dziecinnym głosem zawołał:

– Stój!

Armia chłopców z Placu Broni, również zaskoczona tym nieoczekiwanym zwrotem, ochłonęła błyskawicznie i jednym gromkim głosem krzyknęła:

– Nemeczek!

W tej samej chwili wymizerowanywymizerowanywymizerowany chorobą chłopczyk chwycił Feriego Acza wpół i z jakąś nadludzką siłą spotęgowaną gorączką, powalił go według wszelkich reguł zapaśniczej walki na obie łopatki. Po czym sam padł na ziemię nieprzytomny. W tejże chwili armię czerwonych koszul ogarnął wielki zamęt. Gdy upadł ich wódz, wpadli w popłoch i los ich został w ten sposób przypieczętowany. Chłopcy z Placu Broni przytomnie wykorzystali to chwilowe załamanie wroga. Chwycili się za ramiona, utworzyli łańcuch i zaczęli wypierać z placu zaskoczoną armię napastnika. […]

Jano ostrożnie podniósł Nemeczka z ziemi i ułożył go na nasypie szańcaszaniecszańca. Potem zwilżyli mu powieki, skronie, twarz. Po kilku minutach Nemeczek otworzył oczy. Rozejrzał się z bladym uśmiechem. Chłopcy milczeli.

– Co się stało? – zapytał cichutko.

Wszyscy byli tak bardzo poruszeni, że nikomu nawet do głowy nie przyszło, żeby odpowiedzieć. Z przejęciem patrzyli na Nemeczka.

– Co się stało? – powtórzył i usiadł na nasypie.

Boka podszedł do Nemeczka.

– Jak się czujesz? – zapytał.

– Już lepiej.

– Nic cię nie boli?

– Nie.

Nemeczek uśmiechnął się znowu i zapytał:

– Zwyciężyliśmy?

Teraz już wszyscy odpowiedzieli chórem:

– Zwyciężyliśmy! […]

– Zwyciężyliśmy – powtórzył Boka – ale pod sam koniec bitwy marnie z nami było. I tylko tobie zawdzięczamy, że ostatecznie zwyciężyliśmy. Gdybyś nie pojawił się tak nagle wśród nas, gdybyś nie zaskoczył Feriego Acza, wówczas oni wypuściliby jeńców z budy i nie wiem, co by się dalej stało.

Jasnowłosy chłopiec odezwał się jakby rozdrażniony:

– Nieprawda – powiedział – mówicie tak, żeby zrobić mi przyjemność, bo ja jestem chory.

I potarł ręką czoło. Krew napłynęła mu do twarzy, policzki zaczerwieniły się. Widać było, że chłopca trawi gorączka.

– A teraz – powiedział Boka – natychmiast zaniesiemy cię do domu. Zrobiłeś straszne głupstwo, że tu przyszedłeś. Nie wiem, jak rodzice mogli cię wypuścić z domu.

– Wcale mnie nie wypuścili. Sam wyszedłem […].

– Jak to?

– Ojciec poszedł do kogoś z ubraniem do przymiarkiprzymiarkaprzymiarki, mama była u sąsiadów, bo chciała zagrzać dla mnie na kuchni zupę kminkową; nie zamknęła drzwi i powiedziała, żebym krzyknął, kiedy będę czegoś potrzebował. Kiedy zostałem sam, usiadłem w łóżku i nadsłuchiwałem. Było cicho, ale jakbym coś słyszał. Szumiało mi w uszach. Słyszałem tętent koni, dźwięki trąbki, okrzyki. I usłyszałem głos Kolnaya, jakby mnie wołał: „Chodź, Nemeczku, mamy kłopoty!”. A potem ty, Boka, krzyknąłeś: „Nie przychodź, Nemeczku, nie przydasz się nam do niczego, bo jesteś chory, przychodziłeś do nas, kiedy graliśmy w kulki, kiedy bawiliśmy się, ale teraz, kiedy walczymy, nie możesz przyjść i my przegrywamy bitwę”. Tak powiedziałeś, Boka. l ja słyszałem, jak to mówiłeś. I dlatego szybko wyskoczyłem z łóżka, ale zaraz upadłem, bo już tak długo leżę w łóżku, że całkiem straciłem siły. Ale podniosłem się z podłogi i wyjąłem swoje ubranie z szafy... i buty wyjąłem... i prędko się ubrałem. […]

Ale ja nie jestem żadnym bohaterem, bo wcale nie wiedziałem, że to, co robię, będzie miało takie duże znaczenie. Przyszedłem tutaj tylko po to, żeby walczyć razem z wszystkimi, ale kiedy zobaczyłem Feriego Acza, pomyślałem, że to właśnie przez niego nie mogę być razem z wami, że to on kazał mnie wykąpać w zimnej wodzie, o co miałem do niego straszny żal, więc powiedziałem sobie: „No, Erno, teraz albo nigdy” – zamknąłem oczy i... i... rzuciłem się na niego...

Mały mówił z takim przejęciem, że aż zabrakło mu tchu. Zmęczył się i zaniósł kaszlem.

– Nie mów więcej – powiedział Boka – opowiesz nam o tym innym razem. Teraz zaniesiemy cię do domu. […]

01 Źródło: Ferenc Molnár, Chłopcy z Placu Broni, tłum. Tadeusz Olszański, Warszawa 2012, s. 128–130.
Ćwiczenie 10

Przedstaw krótko Nemeczka. Przeczytaj uważnie fragment tekstu powieści „Chłopcy z Placu Broni”, wyszukaj informacje, które pomogą skonstruować przedstawienie postaci.

RFoGf87WnTZlj
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 11

Zaznacz cechy wyglądu  Nemeczka.

R1GNKjtj6m7SE
Zadanie interaktywne polegające na wskazaniu prawidłowych odpowiedzi.
Wygląd
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 12

Wyjaśnij, na czym polegał wyjątkowy czyn Nemeczka.

R14n7vVcMdcfa
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 13

Przeczytaj uważnie cytaty i na ich podstawie dopasuj przymiotniki określające cechy Nemeczka.

R193q276UPs8l
Zadanie interaktywne polegające na dopasowaniu określeń do cytatów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 14

Zastanów się i odpowiedz, dlaczego, mimo choroby, Nemeczek dołączył do przyjaciół i wziął udział w walce o Plac Broni? Wypisz cechy chłopca i uzasadnij odpowiedź.

R5RMpNg5IWtUu
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 15

Uzupełnij zdanie odpowiednimi wyrazami spośród poniżej podanych.

R1Y9eUwiNJO7s
Zadanie interaktywne polegające na dopasowywaniu właściwych określeń .
Charakter
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 16

Dopasuj synonimy i antonimy do wyrazu „solidarny”.

R1cN9XvaQKXZO
Zadanie interaktywne polegające na dopasowywaniu wyrazów do odpowiednich grup.
Synonimy, antonimy
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 17

Dopasuj podane określenia do wyrażeń „człowiek z charakterem” i „człowiek bez charakteru”. W razie potrzeby skorzystaj ze słownika języka polskiego.

R13d4xZ1n4aBz
Zadanie interaktywne polegające na dopasowaniu wyrazów do odpowiednich grup.
Charakter
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 6

Napisz charakterystykę Nemeczka. Pamiętaj o tym, że charakterystyka zawiera: przedstawienie postaci, opis wyglądu zewnętrznego, opis charakteru, ocenę postaci.

R13VEZ10hyGm5
Miejsce na odpowiedź ucznia.

Słownik

przymiarka
przymiarka

przymierzanie nieuszytego jeszcze ubrania w celu dokonania poprawek

szaniec
szaniec

ziemne umocnienie polowe, składające się z wału i rowu, stanowiące osłonę w czasie walk

wymizerowany
wymizerowany

wyglądający mizernie, czyli chorowicie

Notatki ucznia

RhawzeFK8zhz2
Miejsce na notatki ucznia.

Bibliografia

Makowiecki A., (2000), Słownik postaci literackich, Warszawa: PIW.

Sierotwiński S., (1986), Słownik terminów literackich, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Suchecki J., (2001), Ostatnia śmierć Nemeczka,  „Res Publica Nowa” nr 3.