Jak napisać ciekawą baśń? Ćwiczenia redakcyjne i stylistyczne

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• wie, jak zbudowana jest baśń,

• wie, na czym polega różnica między światem realnym a fantastycznym,

• wie, jak łączyć motywy.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi samodzielnie wymyślić baśń,

• umie połączyć logicznie motywy i wątki baśniowe,

• samodzielnie opracowuje plan wydarzeń baśni,

• prawidłowo rozmieszcza tekst pod względem graficznym, stosuje akapity.

c) Postawy

Uczeń:

• odróżnia dobro od zła i potrafi dokonać prawidłowej oceny bohaterów i sytuacji,

• przyjmuje właściwą postawę wobec zła.

2. Metoda i forma pracy

• Praca w grupach,

• praca z kartą pracy.

3. Środki dydaktyczne

• Słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik ortograficzny,

• karty pracy.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły czteroosobowe i rozdaje im karty pracy (załącznik 1).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel omawia z uczniami zadania przygotowane na zajęcia i uświadamia im cel lekcji, którym jest samodzielne przygotowanie baśni.

2. Nauczyciel posługując się Elementarzem literackim, wyjaśnia znaczenie takich terminów jak: motyw, wątek, bohater, akcja.

3. Następnie omawia kartę pracy z fragmentami baśni, którą uczniowie będą musieli uzupełnić według własnego pomysłu. Karta zawiera stałe składniki baśni i graficzny układ treści charakterystyczny dla tego gatunku.

4. Oprócz karty pracy uczniowie dysponują również materiałami pomocniczymi. Są to kartoniki, na których znajdują się motywy, wątki, imiona bohaterów występujących w baśniach. Każdy uczeń otrzymuje komplet takich kartoników (załącznik 2). Dzieci wypełniają kartę pracy, rozbudowując baśń.

5. Uczniowie pracują w zespołach, wypełniając kartę pracy, rozbudowują baśń o bohaterów i motywy zaproponowane przez nauczyciela oraz wymyślone samodzielnie. Ponadto w każdej grupie powinien znaleźć się słownik wyrazów bliskoznacznych i słownik ortograficzny, dzięki którym będą mogli wypełnić jeszcze jedną kartę (załącznik 3).

Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują dokonania zespołu. Nauczyciel omawia pomysł i ocenia sposób pracy uczniów na lekcji.

c) Faza podsumowująca

Na zakończenie zajęć nauczyciel wspólnie z uczniami ustala cechy charakterystyczne baśni.

Wnioski powinny zostać zapisane w zeszycie.

Nauczyciel podkreśla, że baśń jest utworem, mającym określone cechy:

• czas i miejsce wydarzeń są nieokreślone,

• świat realny łączy się i przenika ze światem fantastycznym,

• występują postacie fantastyczne,

• dobro zwycięża ze złem,

• utwór zawiera jakieś przesłanie, motto, sentencję, poucza czytelników.

Następnie uczący omawia pracę domową.

5. Bibliografia

1. Cienkowski W., Praktyczny słownik wyrazów bliskoznacznych, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1993.

2.

Leszczyński G., Elementarz literacki, Prószyński i S‑ka, Warszawa 2001.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1.

W karcie należy wpisać własną wersję baśni

załącznik 2.

MOTYWY I WĄTKI POJAWIAJĄCE SIĘ W BAŚNIACH

MAGICZNE PRZEDMIOTY

POSTACIE WYSTĘPUJĄCE W BAŚNIACH

załącznik 3.

Korzystając ze słownika wyrazów bliskoznacznych, dopisz wyrazy bliskoznaczne.

był –

żył –

przebywał –

znalazł się –

władał –

rzekł –

powiedział –

sprawił –

b) Notatki dla nauczyciela

był – istniał, trwał, egzystował, przebywał, tkwił

żył – funkcjonował, przeżywać, egzystować, tętnić życiem

przebywał – spędzał, pozostawał, zostawał, podziewał się

znalazł się – odnalazł się, zbliżyć się, nadszedł, pojawił się

władał – panował, sprawował władzę, rządzić, kierować, zarządzać

rzekł – przemówił, powiedział, odezwał się

powiedział – zakomunikował, wyraził, oświadczył, wyraził

sprawił – spowodował, urządził

c) Zadanie domowe

Przygotuj ilustrację do baśni wymyślonej na lekcji.

Dla chętnych: Przygotuj własną baśń, w której pojawią się motywy i wątki baśniowe połączone ze sobą w ciekawy i logiczny sposób.

7.

Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 4.