Jak odróżnić lirykę?

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna: cechy rodzajowe liryki.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi: odnajdywać cechy rodzajowe w konkretnych utworach lirycznych.

2. Metoda i forma pracy

Elementy wykładu, praca w grupach.

3. Środki dydaktyczne

Broniewski W., Anka.
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Podręczny słownik terminów literackich, Wydawnictwo Open, Warszawa 1994.
Gałczyński K.I., Rozmowa liryczna.
Iłłakowiczówna K., Ocalenie.
Iłłakowiczówna K., Wojna Białej i Czerwonej Róży.
Szymborska W., Monolog Kasandry.

4. Przebieg lekcji

1.Uświadomienie celów lekcji.

Podzielenie klasy na 5 grup.
Każda z grup otrzymuje tabelę zbierających informację o rodzaju literackim Załącznik 1 i Podręczny słownik terminów literackich oraz fragmenty tekstów (bądź całe utwory) do opracowania. Załącznik 2
Praca w grupach — udowodnienie, że tekst należy do rodzaju literackiego, odnalezienie cech rodzajowych.
Prezentacja wyników pracy grup.
Dyskusja podsumowująca o doświadczeniach literackich uczniów.

5. Bibliografia

Broniewski W., Anka.
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Podręczny słownik terminów literackich, Wydawnictwo Open, Warszawa 1994.
Gałczyński K.I., Rozmowa liryczna.
Iłłakowiczówna K., Ocalenie.
Iłłakowiczówna K., Wojna Białej i Czerwonej Róży.
Język polski w tabelach, red. Mizerski W., Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2000.
Szymborska W., Monolog Kasandry.

6. Załączniki

a) Załącznik 1

Porównywane zagadnienie		Liryka
Składnik dominujący		monolog podmiotu lirycznego
Podmiot literacki	nazwa		podmiot liryczny
	rola		dominująca w utworze
	postawa		* jest główną postacią, która przekazuje własne przeżycia, doznania, mniemania * wszystko, co się pojawia w jego wypowiedzi, zostaje sprowadzone do subiektywnej skali jego odczuwania, subiektywnego sposobu wyobrażenia * mówi językiem odbiegającym od tego, który obowiązuje w innych typach wypowiedzi
	wypowiedź		zazwyczaj w 1. os. l.poj.
Konstrukcje stylistyczne	sytuacja		sytuacja wyznania (podmiot liryczny w sposób pośredni lub bezpośredni zwierza się ze swego intymnego stosunku do różnych zjawisk)
	funkcja		dominuje funkcja ekspresywna i estetyczna
Świat przedstawiony	samodzielność		* nie stanowi wartości samodzielnej * zależy od charakteru i kształtu przeżyć podmiotu lirycznego * stanowi tylko pretekst do wyrażenia tych przeżyć
	rola fabuły, akcji		drugorzędna lub nieistotna (przeważają zestawiane ze sobą samodzielne obrazy)
	czas		jeden porządek czasowy: czas lirycznego wyznania, realizowany najczęściej jako teraźniejszy (nawet czas przeszły lub przyszły zostaje sprowadzony do teraźniejszości ze względu na aktualną sytuację, w jakiej znajduje się podmiot liryczny)
Podstawowa forma przekazu		monolog podmiotu lirycznego przekazujący przeżycia wewnętrzne, doznania, emocje, przekonania jednostki; * pomocniczo może występować opowiadanie, opis, dialog
Rola sztuki słowa		dominująca
Kontakt odbiorcy z dziełem		bezpośredni lub pośredni (np. wysłuchanie deklamacji)
Wybrane gatunki		hymn, oda, sonet, elegia, haiku

b) Załacznik 2

Ocalenie, Iłłakowiczówna K.

Anka, Broniewski W.

Monolog Kasandry, Szymborska W.

Rozmowa liryczna, Gałczyński K.I.

Wojna Białej i Czerwonej Róży, Iłłakowiczówna K.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Lekcja powiązana tematycznie i treściowo z dwoma innymi dotyczącymi pozostałych rodzajów literackich.

RQtTNgJQI80aj

Pobierz załącznik

Plik PDF o rozmiarze 124.19 KB w języku polskim

ROt5xsETWCWT2

Pobierz załącznik

Plik DOC o rozmiarze 25.00 KB w języku polskim