ok. 1431‑1506 – lata życia Andrea Mantegny, włoskiego malarza i rytownika
1642‑1709 – lata życia Andrea Pozzo, włoskiego malarza i architekta barokowego
1898‑1972 – lata życia Mauritsa życia Mauritsa Cornelisa Eschera, holenderskiego malarza i grafika
1906‑1997 – lata życia Victora Vasarely'ego, węgierskiego artysty, prekursora i przedstawiciela op‑artu
1964 – pojawienie się „op‑art” jako nazwa kierunku nadana przez amerykańskich krytyków sztuki
1931 – urodziła się Bridget Riley, angielska malarka, przedstawicielka op‑art
1943 – urodził się Octavio Ocampo, meksykański malarz
1
Scenariusz dla nauczyciela
R1XRPGnSBfeGI1
Scenariusz zajęć do pobrania
Scenariusz zajęć do pobrania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
4) charakteryzuje i rozróżnia sposoby uzyskania iluzji przestrzeni w kompozycjach płaskich; rozpoznaje rodzaje perspektyw (w tym m.in.: rzędowa, kulisowa, aksonometryczna, barwna, powietrzna, zbieżna); rozpoznaje i świadomie stosuje światłocień, jako sposób uzyskania iluzji przestrzeni; podejmuje działania kreatywne z wyobraźni i z natury, skoncentrowane wokół problematyki iluzji przestrzeni;
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:
1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;
2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);
3) modeluje bryły i reliefy, konstruuje samodzielnie małe rzeźbiarskie formy przestrzenne i bryły architektoniczne, a większe projekty realizuje we współpracy z innymi; tworzy aranżacje przestrzenne z gotowych elementów stosując układy kompozycyjne właściwe dla uzyskania zamierzonego wyrazu.
Nauczysz się
definiować pojęcie złudzenia optycznego, oraz wymieniać jego rodzaje;
określać jak artyści wykorzystywali złudzenia optyczne w swojej twórczości.
Złudzenie deformujące
Złudzenie optyczneZłudzenie optyczneZłudzenie optyczne jest obrazem, który powstaje w naszym mózgu w wyniku przypisywania oglądanym przedmiotom właściwości, których one nie mają. Wyróżniamy kilka rodzajów złudzeń optycznych.
Pierwszą grupę stanowią złudzenia deformujące kształt, wielkość i długość oglądanych przedmiotów.
RKjcIgpg5C37p1
Ilustracja przedstawia tzw. złudzenie ściany kawiarni. Na zdjęciu widać małe kwadraty w kolorze białym i czarnym. Są ułożone w rzędzie na przemian. Takich rzędów mamy kilkanaście oddzielonych cienkimi szarymi liniami. Każdy rząd jest lekko przesunięty względem siebie. Szare linie wydają się być ukośne. Jest to złudzenie optyczne. Szare linie, wbrew temu, co nam się wydaje, są równoległe. Taki wzór ułożono na ścianie pewnej angielskiej kawiarni, stąd jest to tzw. złudzenie ściany kawiarni. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia tzw. złudzenie ściany kawiarni. Na zdjęciu widać małe kwadraty w kolorze białym i czarnym. Są ułożone w rzędzie na przemian. Takich rzędów mamy kilkanaście oddzielonych cienkimi szarymi liniami. Każdy rząd jest lekko przesunięty względem siebie. Szare linie wydają się być ukośne. Jest to złudzenie optyczne. Szare linie, wbrew temu, co nam się wydaje, są równoległe. Taki wzór ułożono na ścianie pewnej angielskiej kawiarni, stąd jest to tzw. złudzenie ściany kawiarni. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Złudzenie ściany kawiarni, online-skills, CC BY 3.0
RuT4TVZ86eEAB1
Ilustracja przedstawia złudzenie Mullera-Lyera. Na zdjęciu widoczne są dwie długie kreski ustawione w pionie pod lekkim ukosem. Między nimi znajdują się dwie poziome kreski. Górna pozioma kreska wydaje się dłuższa niż ta leżąca niżej. Dzieje się tak, dlatego, iż rysunek przypomina tor kolejowy zniekształcony przez perspektywę. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia złudzenie Mullera-Lyera. Na zdjęciu widoczne są dwie długie kreski ustawione w pionie pod lekkim ukosem. Między nimi znajdują się dwie poziome kreski. Górna pozioma kreska wydaje się dłuższa niż ta leżąca niżej. Dzieje się tak, dlatego, iż rysunek przypomina tor kolejowy zniekształcony przez perspektywę. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Złudzenie Ponza, online-skills, CC BY 3.0
R1En9SuCFNFhC1
Ilustracja przedstawia złudzenie Mullera-Lyera. Na zdjęciu widać dwie linie tej samej długości zakończone strzałkami "do wewnątrz" i "do zewnątrz" linii. Ulegamy silnemu złudzeniu, że linia ze strzałkami "do zewnątrz" jest dłuższa. W rzeczywistości są równe. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia złudzenie Mullera-Lyera. Na zdjęciu widać dwie linie tej samej długości zakończone strzałkami "do wewnątrz" i "do zewnątrz" linii. Ulegamy silnemu złudzeniu, że linia ze strzałkami "do zewnątrz" jest dłuższa. W rzeczywistości są równe. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Złudzenie Mullera-Lyera, blogspot.com, CC BY 3.0
RgiY3H9uc1suB1
Ilustracja przedstawia złudzenie Ebbinghaus. Dwa pomarańczowe koła tej samej wielkości znajdują się obok siebie, przy czym jedno z nich otoczone jest większymi od siebie szarymi kołami, a drugie mniejszymi szarymi kołami. W tym złudzeniu figura otoczona swoimi mniejszymi odpowiednikami wydaje się większa niż wtedy, gdy otaczają ją te same figury, ale większe od niej. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia złudzenie Ebbinghaus. Dwa pomarańczowe koła tej samej wielkości znajdują się obok siebie, przy czym jedno z nich otoczone jest większymi od siebie szarymi kołami, a drugie mniejszymi szarymi kołami. W tym złudzeniu figura otoczona swoimi mniejszymi odpowiednikami wydaje się większa niż wtedy, gdy otaczają ją te same figury, ale większe od niej. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia spiralę Frasera. To złudzenie optyczne tworzy segmenty przypominające kształt spirali. Tło stanowią szare, białe i czarne romby. Choć wydaje się, że linie tworzą spiralę, w rzeczywistości są okręgami. By się o tym przekonać, wystarczy poprowadzić palec wzdłuż jednego z nich. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia spiralę Frasera. To złudzenie optyczne tworzy segmenty przypominające kształt spirali. Tło stanowią szare, białe i czarne romby. Choć wydaje się, że linie tworzą spiralę, w rzeczywistości są okręgami. By się o tym przekonać, wystarczy poprowadzić palec wzdłuż jednego z nich. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Spirala Frasera, psy.ritsumei.ac.jp, CC BY 3.0
RRLzs3Z8rcQtC1
Ilustracja przedstawia siatkę Hermana. Są to czarne kwadraty, które są oddzielone od siebie białą grubą linią. Na przecięciu białych linii można dostrzec szare plamy, których w rzeczywistości nie ma. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia siatkę Hermana. Są to czarne kwadraty, które są oddzielone od siebie białą grubą linią. Na przecięciu białych linii można dostrzec szare plamy, których w rzeczywistości nie ma. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Siatka Hermana, wikimedia.org, domena publiczna
Do tego rodzaju złudzeń optycznych należy również irradiacjaIrradiacjairradiacja. Jasne lub błyszczące przedmioty, oglądane na ciemnym tle, wydają się większe.
R2b2H4XYh89kE1
Ilustracja przedstawia zjawisko irradacji. Na zdjęciu są dwa kwadraty jeden obok drugiego. Jeden kwadrat jest czarny z wpisanym w środek drugim kwadratem. Obok jest umieszczony kwadrat biały z wpisanym czarnym kwadratem w środek. Jasne lub błyszczące przedmioty oglądane na ciemnym tle wydają się większe. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia zjawisko irradacji. Na zdjęciu są dwa kwadraty jeden obok drugiego. Jeden kwadrat jest czarny z wpisanym w środek drugim kwadratem. Obok jest umieszczony kwadrat biały z wpisanym czarnym kwadratem w środek. Jasne lub błyszczące przedmioty oglądane na ciemnym tle wydają się większe. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Irradiacja, wikimedia.org, CC BY 3.0
Złudzenia jasności i barwy.
Kolejnym rodzajem złudzeń optycznych są złudzenia jasności i barwy.
R1Y9ONbA614hi1
Ilustracja przedstawia zjawisko kontrastu równoczesnego. Na ilustracji widać szary prostokąt, który ma wypełnienie gradientowe. W środku jest mniejszy prostokąt (1/8 szerokości większego prostokąta) w kolorze szarym. Patrząc na niego wydaje się, że nie jest on jednolity ale również ma wypełnienie gradientowe. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje. W rzeczywistości pasek na całej długości ma ten sam odcień.
Ilustracja przedstawia zjawisko kontrastu równoczesnego. Na ilustracji widać szary prostokąt, który ma wypełnienie gradientowe. W środku jest mniejszy prostokąt (1/8 szerokości większego prostokąta) w kolorze szarym. Patrząc na niego wydaje się, że nie jest on jednolity ale również ma wypełnienie gradientowe. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje. W rzeczywistości pasek na całej długości ma ten sam odcień.
Kontrast równoczesny, wikimedia.org, CC BY 3.0
RjeaojUbjb1DD1
Ilustracja przedstawia zjawisko kontrastu zastępczego. Na zdjęciu widać trzy prostokąty jeden obok drugiego. Są w różnych kolorach. Zaczynając od lewej strony są to: różowy, czarny i turkusowy. Wpatrując się przez kilkanaście sekund w ten obraz i po odwróceniu wzroku na białą powierzchnię ściany, zobaczycie zamazany kształt w barwach dopełniających (czyli w tym przypadku flagę Włoch). Jest to przykład kontrastu następczego (powidoku). Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia zjawisko kontrastu zastępczego. Na zdjęciu widać trzy prostokąty jeden obok drugiego. Są w różnych kolorach. Zaczynając od lewej strony są to: różowy, czarny i turkusowy. Wpatrując się przez kilkanaście sekund w ten obraz i po odwróceniu wzroku na białą powierzchnię ściany, zobaczycie zamazany kształt w barwach dopełniających (czyli w tym przypadku flagę Włoch). Jest to przykład kontrastu następczego (powidoku). Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia od prawej i od lewej strony część głowy kobiety tj. odbicie lustrzane. Głowy są białe i pokryte plamami o różnych kolorach. Głowy są zwrócone do siebie i prawie stykają się nosami. Pozostała część ma szare tło. Są to figury dwuznaczne czyli takie, które mogą być postrzegane w dwojaki sposób – raz jako jeden, a po chwili jako inny obiekt. Jednocześnie nie można widzieć dwóch wariantów obserwowanej figury. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia od prawej i od lewej strony część głowy kobiety tj. odbicie lustrzane. Głowy są białe i pokryte plamami o różnych kolorach. Głowy są zwrócone do siebie i prawie stykają się nosami. Pozostała część ma szare tło. Są to figury dwuznaczne czyli takie, które mogą być postrzegane w dwojaki sposób – raz jako jeden, a po chwili jako inny obiekt. Jednocześnie nie można widzieć dwóch wariantów obserwowanej figury. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Figura dwuznaczna, online-skills, CC BY 3.0
R1TbXcVTyWLzY1
Ilustracja przedstawia sześcian. Jest zbudowany z krawędzi przypominających belki o kwadratowym przekroju. Grafika jest na białym tle. Sześcian ten jest typem figury niemożliwej czyli takiej, że przedstawienie trójwymiarowej figury na płaszczyźnie, niemożliwe jest skonstruowanie jej w przestrzeni. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Ilustracja przedstawia sześcian. Jest zbudowany z krawędzi przypominających belki o kwadratowym przekroju. Grafika jest na białym tle. Sześcian ten jest typem figury niemożliwej czyli takiej, że przedstawienie trójwymiarowej figury na płaszczyźnie, niemożliwe jest skonstruowanie jej w przestrzeni. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt. Po jego zaznaczeniu wyświetlą się dodatkowe informacje.
Figura niemożliwa, online-skills, CC BY 3.0
Kierunkiem w sztuce współczesnej, który wykorzystuje złudzenia optyczne, jest op‑artOp‑artop‑art. Jest to rodzaj abstrakcji geometrycznej, w której artyści oddziałują na widza poprzez różnorodne doznania wzrokowe, wykorzystując m.in. złudzenia optyczne. Dążą oni do wywołania wrażenia ruchu poprzez powtarzające się rytmiczne układy kompozycyjne, a często także jaskrawe, wibrujące kolory. Za pierwszego twórcę op‑art uznaje się węgierskiego artystę Victora Vasarely'ego.
Złudzenia optyczne w sztuce
Animacja 3D: Złudzenia optyczne w sztuce
Zapoznaj się z animacją 3D prezentującą przykładowe dzieła, w których artyści wykorzystali złudzenia optyczne.
RHzGEub9d5Cc31
Animacja ukazuje pomieszczenie z obrazami w złoconych ramach przedstawiające dzieła, w których artyści wykorzystali złudzenia optyczne, a na suficie zamontowane są współczesne lampy doświetlające pomieszczenie. Na poszczególnych ścianach znajduje się dziewięć dzieł artystów, takich jak: Victor Vasarely, Andrea Mantegna, Andrea Pozzo, M. C. Escher, Bridget Riley, Octavio Ocampo, William Ely Hill oraz fotografia przedstawiająca Partenon na Akropolu w Atenach. Obraz 1 przedstawia: Andrea Mantegna, 1473, fresk na suficie Pałacu Książęcego w Mantui, Włochy, domena publiczna. Mantegna namalował iluzjonistyczną kopułę z oculusem, poprzez który prześwituje błękit nieba z białymi obłokami. Oculus otoczony jest namalowaną marmurową balustradą, na której siedzą pawie i putta zaglądające do wnętrza – jeden z nich trzyma w ręku jabłko. O balustradę opierają się postacie kobiece. Balustrada wygląda jakby odgradzała stojące za nią postacie od otworu, przez który mogłyby one wpaść do wnętrza komnaty. Złudzenie to jest możliwe dzięki zastosowaniu przez artystę dużego skrótu perspektywicznego. Podstawa oculusa jest otoczona girlandą z gałęzi i owoców. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Przykładem zastosowania złudzenia optycznego w malarstwie jest fresk namalowany na suficie jednej z sal Pałacu Książęcego w Mantui w II połowie XV wieku. Jego autorem jest Andrea Mantegna. Obraz 2 przedstawia: Andrea Pozzo, „Apoteoza św. Ignacego”,1689, Kościół św. Ignacego, Rzym, Włochy, domena publiczna. Na ilustracji znajduje się malowidło na sklepieniu. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Ten rodzaj dekoracji to kwadratura. Termin został wprowadzony w epoce baroku i odnosił się do techniki symulującej elementy architektury przy wykorzystaniu złudzenia optycznego. Artysta domalowywał w perspektywie fragmenty architektury na płaskim lub kolebkowym sklepieniu w taki sposób, żeby sprawiały wrażenie kontynuacji już istniejących, dając efekt iluzji przestrzeni. Jednym z mistrzów tego rodzaju malarstwa iluzjonistycznego był włoski artysta Andrea Pozzo, który w swoich pracach starał się zacierać granice pomiędzy architekturą a malarstwem. Obraz 3 przedstawia: Victor Vasarely, „Vega Nor”, 1969 Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Kierunkiem w sztuce współczesnej wykorzystującym złudzenia optyczne jest op-art, w którym artyści pragną w jak największym stopniu wpłynąć na doznania wzrokowe odbiorców. Za pierwszego twórcę op-art uznaje się węgierskiego artystę Victora Vasarely’ego. Romby dają złudzenie wypukłości, a fosforyzujące barwy wrażenie migotania. Obraz 4 przedstawia: Victor Vasarely, rzeźba op-art. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Artysta wykorzystywał złudzenia optyczne również w rzeźbie. Obraz 5 przedstawia: Bridget Riley, „Katarakta 3”, 1967, op-art. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Op-art tworzy także Bridget Riley. Cechą charakterystyczną jej twórczości są faliste linie. Obraz 6 przedstawia: M. C. Escher, „Wchodząc i schodząc”, 1960. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Złudzenia optyczne fascynowały też holenderskiego malarza i grafika Mauritsa Cornelisa Eschera. Część swoich grafik oparł na matematycznych figurach niemożliwych, tworząc między innymi niekończący się spacer po schodach. Obraz 7 przedstawia: Octavio Ocampo, „Forever Always” (Na zawsze, zawsze). Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Złudzeniami optycznymi w swojej twórczości posługuje się również meksykański malarz Octavio Ocampo, tworzący obrazy złożone z figur niejednoznacznych. Obraz 8 przedstawia: William Ely Hill, „Moja żona i moja teściowa”, 1915, domena publiczna. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Grafika brytyjskiego rysownika Williama Ely Hilla jest jednym z najbardziej znanych przykładów złudzenia optycznego będącego figurą dwuznaczną. Obraz 9 przedstawia: Partenon na Akropolu, Ateny, Grecja. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Złudzenia optyczne wykorzystywane były w sztuce już w starożytności. Przykładem ich zastosowania w architekturze jest Partenon na ateńskim Akropolu. Wprowadzono w nim szereg krzywizn, które miały dawać złudzenie idealnego pionu i poziomu elementów świątyni. W tym celu między innymi na odpowiedniej wysokości kolumn umieszczano kamienne poszerzające się bębny oraz wyginano linie poziome ku górze.
Animacja ukazuje pomieszczenie z obrazami w złoconych ramach przedstawiające dzieła, w których artyści wykorzystali złudzenia optyczne, a na suficie zamontowane są współczesne lampy doświetlające pomieszczenie. Na poszczególnych ścianach znajduje się dziewięć dzieł artystów, takich jak: Victor Vasarely, Andrea Mantegna, Andrea Pozzo, M. C. Escher, Bridget Riley, Octavio Ocampo, William Ely Hill oraz fotografia przedstawiająca Partenon na Akropolu w Atenach. Obraz 1 przedstawia: Andrea Mantegna, 1473, fresk na suficie Pałacu Książęcego w Mantui, Włochy, domena publiczna. Mantegna namalował iluzjonistyczną kopułę z oculusem, poprzez który prześwituje błękit nieba z białymi obłokami. Oculus otoczony jest namalowaną marmurową balustradą, na której siedzą pawie i putta zaglądające do wnętrza – jeden z nich trzyma w ręku jabłko. O balustradę opierają się postacie kobiece. Balustrada wygląda jakby odgradzała stojące za nią postacie od otworu, przez który mogłyby one wpaść do wnętrza komnaty. Złudzenie to jest możliwe dzięki zastosowaniu przez artystę dużego skrótu perspektywicznego. Podstawa oculusa jest otoczona girlandą z gałęzi i owoców. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Przykładem zastosowania złudzenia optycznego w malarstwie jest fresk namalowany na suficie jednej z sal Pałacu Książęcego w Mantui w II połowie XV wieku. Jego autorem jest Andrea Mantegna. Obraz 2 przedstawia: Andrea Pozzo, „Apoteoza św. Ignacego”,1689, Kościół św. Ignacego, Rzym, Włochy, domena publiczna. Na ilustracji znajduje się malowidło na sklepieniu. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Ten rodzaj dekoracji to kwadratura. Termin został wprowadzony w epoce baroku i odnosił się do techniki symulującej elementy architektury przy wykorzystaniu złudzenia optycznego. Artysta domalowywał w perspektywie fragmenty architektury na płaskim lub kolebkowym sklepieniu w taki sposób, żeby sprawiały wrażenie kontynuacji już istniejących, dając efekt iluzji przestrzeni. Jednym z mistrzów tego rodzaju malarstwa iluzjonistycznego był włoski artysta Andrea Pozzo, który w swoich pracach starał się zacierać granice pomiędzy architekturą a malarstwem. Obraz 3 przedstawia: Victor Vasarely, „Vega Nor”, 1969 Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Kierunkiem w sztuce współczesnej wykorzystującym złudzenia optyczne jest op-art, w którym artyści pragną w jak największym stopniu wpłynąć na doznania wzrokowe odbiorców. Za pierwszego twórcę op-art uznaje się węgierskiego artystę Victora Vasarely’ego. Romby dają złudzenie wypukłości, a fosforyzujące barwy wrażenie migotania. Obraz 4 przedstawia: Victor Vasarely, rzeźba op-art. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Artysta wykorzystywał złudzenia optyczne również w rzeźbie. Obraz 5 przedstawia: Bridget Riley, „Katarakta 3”, 1967, op-art. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Op-art tworzy także Bridget Riley. Cechą charakterystyczną jej twórczości są faliste linie. Obraz 6 przedstawia: M. C. Escher, „Wchodząc i schodząc”, 1960. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Złudzenia optyczne fascynowały też holenderskiego malarza i grafika Mauritsa Cornelisa Eschera. Część swoich grafik oparł na matematycznych figurach niemożliwych, tworząc między innymi niekończący się spacer po schodach. Obraz 7 przedstawia: Octavio Ocampo, „Forever Always” (Na zawsze, zawsze). Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Złudzeniami optycznymi w swojej twórczości posługuje się również meksykański malarz Octavio Ocampo, tworzący obrazy złożone z figur niejednoznacznych. Obraz 8 przedstawia: William Ely Hill, „Moja żona i moja teściowa”, 1915, domena publiczna. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Grafika brytyjskiego rysownika Williama Ely Hilla jest jednym z najbardziej znanych przykładów złudzenia optycznego będącego figurą dwuznaczną. Obraz 9 przedstawia: Partenon na Akropolu, Ateny, Grecja. Dodatkowe informacje znajdujące się obok ilustracji: Złudzenia optyczne wykorzystywane były w sztuce już w starożytności. Przykładem ich zastosowania w architekturze jest Partenon na ateńskim Akropolu. Wprowadzono w nim szereg krzywizn, które miały dawać złudzenie idealnego pionu i poziomu elementów świątyni. W tym celu między innymi na odpowiedniej wysokości kolumn umieszczano kamienne poszerzające się bębny oraz wyginano linie poziome ku górze.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
Zadanie plastyczne: nauczyciel przygotowuje: nożyczki, bloki techniczne, farby. Uczniowie wycinają z bloku technicznego dziewięć kwadratów. Na środku każdego kwadratu rysują delikatnie ołówkiem kontur mniejszego kwadratu średniej wielkości. (Należy zaznaczyć, aby kwadrat środkowy nie był ani zbyt mały, ani zbyt duży.) Następnie uczniowie zamalowują farbami (plakatowa, tempera, akryl) mniejsze kwadraty barwami podstawowymi (trzy środkowe kwadraty na czerwono, trzy na żółto i trzy na niebiesko). Kolory powinny być intensywne (nierozwodnione). Powstają w ten sposób trzy zestawy kwadratów z barwami podstawowymi. Teraz tła kwadratów w każdym zestawie należy zamalować barwami pochodnymi (jedno zieloną, drugie fioletową, a trzecie pomarańczową – we wszystkich trzech zestawach). Tak pomalowane kwadraty należy ułożyć obok siebie w zestawach.
Zadania
R17EGILIboV6q
Ćwiczenie 1
Błędna interpretacja obserwowanych przedmiotów, obiektów przez nasz mózg, polegająca na przypisywaniu im właściwości, których nie posiadają, to: Możliwe odpowiedzi: 1. iluzja, 2. złudzenie optyczne, 3. kontrast następczy
Błędna interpretacja obserwowanych przedmiotów, obiektów przez nasz mózg, polegająca na przypisywaniu im właściwości, których nie posiadają, to: Możliwe odpowiedzi: 1. iluzja, 2. złudzenie optyczne, 3. kontrast następczy
Błędna interpretacja obserwowanych przedmiotów, obiektów przez nasz mózg, polegająca na przypisywaniu im właściwości, których nie posiadają, to:
iluzja
złudzenie optyczne
kontrast następczy
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
R12QduSyYseXf
Ćwiczenie 2
Połącz w pary słowo z odpowiadającą mu definicją. Irradiacja Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni. Figura niemożliwa Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni. Kontrast równoczesny Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni. Figura dwuznaczna Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni. Powidok Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni.
Połącz w pary słowo z odpowiadającą mu definicją. Irradiacja Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni. Figura niemożliwa Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni. Kontrast równoczesny Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni. Figura dwuznaczna Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni. Powidok Możliwe odpowiedzi: 1. Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczone., 2. Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., 3. Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe., 4. Złudzenie optyczne powstające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), 5. Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni.
Połącz w pary słowo z odpowiadającą mu definicją.
Wrażenie, że barwa i jasność obserwowanego obiektu zmienia się w zależności od tła, na jakim jest umieszczona., Przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni., Wrażenie, że jasne lub błyszczące przedmioty oglądana na ciemnym tle są większe., Złudzenie optyczne polegające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt i odwróceniu wzroku widzimy ten sam zamazany kształt, lecz w barwach dopełniających. (Inaczej kontrast następczy.), Figura, która może być postrzegana w dwojaki sposób, jednak jednoczesne widzenie jej dwóch wariantów jest niemożliwe.
Irradiacja
Figura niemożliwa
Kontrast równoczesny
Figura dwuznaczna
Powidok
R1O6434b887mX
Ćwiczenie 3
Pojęcie op-artu zostało wprowadzone w: Możliwe odpowiedzi: 1. 1964 roku 2. 1972 roku 3. 1954 roku
Pojęcie op-artu zostało wprowadzone w: Możliwe odpowiedzi: 1. 1964 roku 2. 1972 roku 3. 1954 roku
RNMQQKeCKh1qU1
Ćwiczenie 4
Dokończ zdanie. Za pierwszego twórcę op-artu uważa się węgierskiego artystę Tu uzupełnij.
Dokończ zdanie. Za pierwszego twórcę op-artu uważa się węgierskiego artystę Tu uzupełnij.
Przyjrzyj się złudzeniom optycznym deformujących kształt, wielkość i długość. Spróbuj dopasować do nich nazwiska ich twórców.
Jaką nazwę nosi odmiana abstrakcji geometrycznej wykorzystująca zjawiska optyczne dla jak największego oddziaływania na wrażenia wzrokowe odbiorców? Możliwe odpowiedzi: 1. Pop Art, 2. Minimal Art, 3. Op-Art
Jaką nazwę nosi odmiana abstrakcji geometrycznej wykorzystująca zjawiska optyczne dla jak największego oddziaływania na wrażenia wzrokowe odbiorców? Możliwe odpowiedzi: 1. Pop Art, 2. Minimal Art, 3. Op-Art
Jaką nazwę nosi odmiana abstrakcji geometrycznej wykorzystująca zjawiska optyczne dla jak największego oddziaływania na wrażenia wzrokowe odbiorców?
Pop Art
Minimal Art
Op-Art
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
RyFCHtjlqpwDz1
Ćwiczenie 6
Powidok to inaczej... Możliwe odpowiedzi: 1. Kontrast następczy 2. Kontrast równoczesny 3. Figura niemożliwa
Powidok to inaczej... Możliwe odpowiedzi: 1. Kontrast następczy 2. Kontrast równoczesny 3. Figura niemożliwa
W podane pola wpisz kategorię do której pasuje ilustracja: Do wyboru są trzy kategorie:
figura niemożliwa, figura dwuznaczna, op-art.
.................
.................
.................
.................
R12O4YsPgsXMo
Ćwiczenie 7
Dzieło Andrea Mantegni pod tytułem: okulus na suficie Pałacu Książęcego w Mantui we Włoszech powstał w roku: Możliwe odpowiedzi: 1. 1473 r. 2. 1515 r. 3 1437 r.
Dzieło Andrea Mantegni pod tytułem: okulus na suficie Pałacu Książęcego w Mantui we Włoszech powstał w roku: Możliwe odpowiedzi: 1. 1473 r. 2. 1515 r. 3 1437 r.
Dopasuj autora do ilustracji.
Andrea Mantegna, Victor Vasarely, Octavio Ocampo, Andrea Pozzo
.................
.................
.................
.................
Słownik pojęć
Figura niemożliwa
Figura niemożliwa
przedstawienie na płaszczyźnie takiej trójwymiarowej figury, która jest niemożliwa do skonstruowania w przestrzeni.
Irradiacja
Irradiacja
złudzenie optyczne polegające na pozornym powiększeniu rozmiarów jasnych przedmiotów oglądanych na ciemnym tle.
Kontrast równoczesny
Kontrast równoczesny
złudzenie optyczne polegające na tym, że barwa i jasność postrzeganego obiektu zależy od tła, na którym obiekt jest umieszczony.
Kontrast następczy (powidok)
Kontrast następczy (powidok)
zjawisko optyczne polegające na tym, że po wpatrywaniu się w jakiś kształt w jednym z kolorów podstawowych, a następnie odwróceniu wzroku, przed oczami pojawia się na chwilę ten sam, zamazany kształt, w barwie dopełniającej.
Op‑art
Op‑art
od ang. optical art – sztuka optyczna, sztuka wizualna. Termin wprowadzony w 1964 roku na określenie odmiany abstrakcji geometrycznej wykorzystującej zjawiska optyczne, mające poprzez powtarzające się rytmicznie układy kompozycyjne wywołać wrażenie ruchu.
Złudzenie optyczne
Złudzenie optyczne
spostrzeżenia wzrokowe przypisujące oglądanym przedmiotom właściwości, których w rzeczywistości nie mają.
Źródło:
Internetowy słownik języka polskiego PWN, sjp.pwn.pl
Internetowa encyklopedia PWN, encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
R955PV4wqX08c
Maurtis Cornelis Escher, „Wchodząc i schodząc”
Maurtis Cornelis Escher, „Wchodząc i schodząc”, litografia,1960, wikimedia.org, CC BY 3.0
RMrtTFBg8AVVN
Victor Vasarely, „Vega-Nor”
Victor Vasarely, „Vega-Nor”, akryl na płótnie, 1969, op-art.co.uk, CC BY 3.0
R1E5FZns3jwyU
Bridget Riley, „Katarakt 3”
Bridget Riley, „Katarakt 3”, 1967, wikiart.org, CC BY 3.0
RT2V8R6kdaqqd
Andrea Mantegna, okulus na suficie Pałacu Książęcego
Andrea Mantegna, 1473, fresk na suficie Pałacu Książęcego w Mantui, Włochy, domena publiczna
Andrea Mantegna, okulus na suficie Pałacu Książęcego, 1473, Mantua, Włochy, domena publiczna
R1eK6UJZhnnY3
Victor Vasarely, rzeźba stojąca w miejscowości Pecz
Váradi Zsolt (fot.), Victor Vasarely, rzeźba stojąca w miejscowości Pecz, Węgry, wikimedia.org, CC BY 3.0
RBBZco0cPvo8z
Andrea Pozzo, „Apoteoza św. Ignacego”
Andrea Pozzo, „Apoteoza św. Ignacego”, 1689, Kościół św. Ignacego, Rzym, Włochy, domena publiczna
Rq7QLybttJsGu
Octavio Ocampo, „Forever Always”
Octavio Ocampo, „Forever Always” („Zawsze na zawsze”), wikiart.org, CC BY 3.0
