R1PzbWpEVO7il1

Jak pokazać sztukę – wystawy, galerie, zbiory muzealne

Piotr Aigner, „Świątynia Sybilli”, 1798-1801, Puławy, wikipedia.org, CC BY 3.0

Ważne daty

II poł. XVIII w. – pierwsze muzea dostępne dla użytku publicznego;

1801 – pierwsze polskie muzeum w Puławach;

I poł. XX w. – wprowadzono pojęcie muzealnictwo;

XX w. – zwiększenie zainteresowania formami aranżacji wystaw – wystawiennictwem.

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R1PKdIDVxQXxW1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

1) zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia, wymienia zabytki i dzieła architektury (historycznej i współczesnej);

4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;

7) wykazuje się znajomością najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki w Polsce i na świecie.

Nauczysz się

określać sztukę prezentowania (eksponowania) dzieł sztuki;

opowiadać o historii powstania muzeów;

wskazywać różnice między muzeum a galerią;

opisywać terminy i określenia związane z projektowaniem wystaw.

Krótka historia kolekcjonowania dzieł sztuki

Zwyczaj kolekcjonowania i pokazywania pięknych przedmiotów, wytworzonych przez człowieka, sięga czasów starożytności. Uważa się, że początki muzealnictwaMuzealnictwomuzealnictwa mają swoje korzenie w gromadzeniu cennych, imponujących łupów wojennych, często składanych w ofierze bogom. Zakładano w ten sposób pierwsze pinakotekiPinakotekapinakotekigliptotekiGliptotekagliptoteki – galerie malarstwa i rzeźby. W kolejnych wiekach królowie, bogacze i podróżnicy kompletowali kosztowności i piękne przedmioty, zbiory dostępne były do oglądania tylko dla arystokratów. Posiadanie wspaniałej kolekcji służyło demonstrowaniu potęgi, majętności, wyznaczało prestiż. W XVI i XVII wieku w Europie zapanowała moda na tak zwane KunstkameryKunstkameraKunstkamery, inaczej gabinety osobliwości, w których przechowywano nie tylko starożytne dzieła sztuki, ale także egzotyczne przedmioty, muszle, kości czy wypchane zwierzęta. Rozkwit muzeówMuzeummuzeów otwartych dla szerokiego grona zwiedzających nastąpił dopiero w końcu XVIII wieku, kiedy rządy państw skupiły się na tworzeniu zbiorów narodowych. Pierwsze narodowe muzeum w Polsce zostało utworzone przez Izabelę Czartoryską w Puławach w 1801 roku, w pałacu należącym do jej rodziny.

R1CTmswnwye0r1
Ilustracja interaktywna przedstawia Świątynię Sybilli znajdującą się w Puławach. Budowla w kształcie rotundy wchodząca w skład zespołu pałacowo-parkowego przy pałacu Czartoryskich w Puławach; pierwsze polskie muzeum narodowe. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Pierwsze Polskie Muzeum historii narodu gromadziło pamiątki wielkich polskich rodów szlacheckich oraz wybitnych Polaków, takich jak Józef Poniatowski. W połowie XIX wieku zbiory zostały ewakuowane do Paryża, by nie ulec zniszczeniu podczas wojny i okupacji. Nad wejściem umieszczono napis: Przeszłość - Przyszłości.
Piotr, Aigner, „Świątynia Sybilli”, 1798-1801, Puławy, wikipedia.org, CC BY 3.0

Znajdowała się tam pierwsza galeriaGaleriagaleria z pamiątkami rodzinnymi oraz po zasłużonych Polakach. Dzisiejsze zbiory muzealne różnią się od tych XIX wiecznych, a muzeum jako instytucja kultury, pełni wiele funkcji. Jest miejscem działalności nie tylko naukowców, badaczy lub historyków sztuki, ale także prowadzi działalność edukacyjną lub nadaje zbiorom postać cyfrową. Obecnie dzięki wirtualizacji kolekcji muzealnych oraz dostępność do Internetu można zwiedzać muzeum wirtualnie. To doskonała alternatywa zwiedzania galerii i muzeów bez potrzeby wychodzenia z domu. Wystawę zorganizowaną w muzeum lub galerii sztuki nazywamy ekspozycjąEkspozycjaekspozycją.

R1OE4j4OVEXPn1
Ilustracja interaktywna przedstawia Wirtualne muzeum Luwr. Dawny pałac królewski w Paryżu, obecnie muzeum sztuki. Jedno z największych muzeów na świecie, najczęściej odwiedzana placówka tego typu na świecie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Wirtualne muzeum umożliwia dotarcie do szerokiego grona odbiorców. Z dziełami sztuki mogą też zapoznać się osoby, które nie mają możliwości odwiedzenia muzeum tradycyjnego, niepełnosprawni lub osoby mieszkające daleko. Coraz większą popularnością i zainteresowaniem cieszy się dziedzina nauki zwana muzealnictwem. Georges Henri Riviere, twórca pojęcia „muzealnictwo”, mówił: „muzeologia jest to nauka stosowana, nauka o muzeum. W jej polu znajdują się rozważania nad rolą muzeum w społeczeństwie, badania i konserwacja, sposoby prezentacji, animacji i rozpowszechnienia, organizacji i funkcjonowania, architektury wznoszonej dla celów muzealnych (…), badania nad miejscami i obiektami pozyskanymi”. Funkcja muzealnika wymaga ogromnej wiedzy i praktyki, dlatego coraz więcej uczelni wyższych w Europie i na świecie otwiera kierunki studiów pod kątem nauki o muzeach.
Wirtualne muzeum Luwr, youvisit.com, CC BY 3.0

Muzeum a galeria sztuki

Muzeum powołane zostało do gromadzenia, konserwacji i dokumentacji dzieł sztuki minionych wieków, posiada stałe zbiory i ekspozycje. Galeria prezentuje wybrany okres lub nurt w sztuce, pokazywane są w niej prace wybranych artystów i często zmienia charakter wystaw. Obydwie instytucje kultury umożliwiają kontakt z dziełami sztuki, organizując życie kulturalne: prezentacje wybitnych twórców, spotkania z artystami, wykłady, warsztaty, koncerty czy aukcje charytatywne.

RYYtjmZgsDWOI1
Ilustracja interaktywna przedstawia National Gallery w Londynie. Jest to galeria państwowa, prezentująca kolekcję 2300 dzieł malarstwa, głównie zachodnioeuropejskiego, z lat 1250–1900, w tym zbiór obrazów sławnych francuskich impresjonistów i Vincenta van Gogha. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Zarówno muzea sztuki jak i galerie pozwalają nam doświadczyć sztuki. W obydwu dzieła prezentowane są w określonej przestrzeni, pozbawionej niepotrzebnych przedmiotów, z dobrym oświetleniem, podkreślającym walory prac. Muzeum często jest własnością państwa i nie nastawia się na zysk, jego celem jest ochrona zabytków.
National Gallery w Londynie, online-skills, CC BY 3.0
R1E4ThLAEBKTG1
Ilustracja interaktywna przedstawia prywatną galerię dzieł sztuki. Zdjęcie przedstawia dwie kobiety rozmawiające na temat dzieł wiszących na ścianie. Kobiety są uśmiechnięte, ubrane w jasne stroje. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Galerie sztuki natomiast znajdują się w prywatnych rękach, zajmują się sprzedażą i prezentują tylko wybrane dzieła np. mogą specjalizować się tylko w malarstwie pejzażowym lub rzeźbie abstrakcyjnej. Muzea udostępniają przekrój działalności wieku autorów, podczas gdy galeria reprezentuje konkretną estetykę. W ostatnich latach w większych miastach, również w Polsce, pojawia się coraz więcej autorskich galerii, które prowadzi artysta – gdzie promuje i eksponuje swoją własną twórczość.
Prywatna galeria sztuki, online-skills, CC BY 3.0

Sztuka prezentowania wytworów artystycznych

Ważnym pojęciem w sztukach plastycznych jest wystawiennictwoWystawiennictwowystawiennictwo, które można określić sztuką ekspozycji dzieł. Obecnie większy nacisk kładzie się na minimalizm, by wyeksponować dzieło sztuki, a nie jego otoczenie. Stąd w nowoczesnych galeriach preferuje się białe ściany pozbawione dekoracji, by w centrum zainteresowania umieścić pracę artysty. Wystawiennicy zajmują się projektowaniem przestrzeni wystaw, naprowadzają odbiorcę na ich interpretację. Nierzadko zaskakują, prowokują, zachęcają do zadawania pytań. Ciekawie zaaranżowana ekspozycja przekształca pojedyncze dzieła sztuki w jedną, spójną całość. Współcześnie wystawy nie tylko pokazują obiekty artystyczne, ale same stały się samodzielną dziedziną sztuki, sposobem przekazywania wartości, budowania klimatu i narracji.

RmogkmiXNooAx1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Stanisława Zamecznika pt. „Kolor w przestrzeni”. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Ważną postacią polskiego wystawiennictwa jest Stanisław Zamecznik, który słynie z powiedzenia: przestrzeń może być takim samym materiałem jak prostokąt płótna.
Stanisław Zamecznik, „Kolor w przestrzeni”, 1959, wystawa instalacji w Zachęcie, 0047.org, CC BY 3.0

Zadania

RcNmi4VXaHVU3
Ćwiczenie 1
W którym wieku zostały utworzone pierwsze muzea? Możliwe odpowiedzi: 1. w XIX wieku, 2. w XVIII wieku, 3. w XX wieku
classicmobile
Ćwiczenie 2
RFehJySWOVQqU1
Przyjrzyj się wybranym ilustracjom i dopasuj do nich prawidłowe określenie. Ilustracja 1 Możliwe odpowiedzi: 1. muzeum, 2. galeria. Ilustracja 2 Możliwe odpowiedzi: 1. muzeum, 2. galeria.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Wskaż różnice między muzeum a galerią.

classicmobile
Ćwiczenie 3
R1ZyaK6qJJR6j1
Przyporządkuj poniższe określenia do odpowiedniego opisu. Wystawiennictwo Możliwe odpowiedzi: 1. prezentowany zbiór przedmiotów, 2. sztuka prezentowania dzieł sztuki, 3. nauka o funkcjonowaniu muzeów. Ekspozycja Możliwe odpowiedzi: 1. prezentowany zbiór przedmiotów, 2. sztuka prezentowania dzieł sztuki, 3. nauka o funkcjonowaniu muzeów. Muzealnictwo Możliwe odpowiedzi: 1. prezentowany zbiór przedmiotów, 2. sztuka prezentowania dzieł sztuki, 3. nauka o funkcjonowaniu muzeów.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

R1OCYcQ7NcX6Tm361b88f47b0f8552_00000000000101
Ćwiczenie 4
Przyporządkuj poniższe określenia do odpowiedniego opisu. Ekspozycja Możliwe odpowiedzi: 1. prezentowany zbiór przedmiotów, 2. sztuka prezentowania dzieł sztuki, 3. nauka o funkcjonowaniu muzeów. Muzealnictwo Możliwe odpowiedzi: 1. prezentowany zbiór przedmiotów, 2. sztuka prezentowania dzieł sztuki, 3. nauka o funkcjonowaniu muzeów. Wystawiennictwo Możliwe odpowiedzi: 1. prezentowany zbiór przedmiotów, 2. sztuka prezentowania dzieł sztuki, 3. nauka o funkcjonowaniu muzeów.
Źródło: online skills, cc0.
RQcU7YRiVLKkH
Ćwiczenie 5
Kim był polski artysta Stanisław Zamecznik? Możliwe odpowiedzi: 1. fundatorem pierwszego polskiego muzeum, 2. uznanym polskim muzealnikiem, 3. aranżatorem przestrzeni wystaw
classicmobile
Ćwiczenie 6
RtExUR3i5PHQz1
Przyjrzyj się grafice przedstawiającej projekt ekspozycji fotografii. Jakimi wartościami kierował się artysta-wystawiennik, aranżując tę przestrzeń? Możliwe odpowiedzi: 1. bogactwo, różnorodność, skomplikowanie przestrzeni. 2. prostota, minimalizm. 3. skoncentrowanie uwagi odbiorcy na fotografiach poprzez ich duży rozmiar.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Określ sztukę prezentowania (eksponowania) dzieł sztuki.

classicmobile
Ćwiczenie 7
RgIT5X1djZcLT1
Gdzie można podziwiać dzieła sztuki? Przyjrzyj się wybranym ilustracjom i dopasuj do nich odpowiadające im opisy. Ilustracja 1 Możliwe odpowiedzi: 1. w zbiorach muzeów narodowych, 2. w wirtualnej przestrzeni, 3. w prywatnej galerii, pracowni artysty, 4. w przestrzeni publicznej. Ilustracja 2 Możliwe odpowiedzi: 1. w zbiorach muzeów narodowych, 2. w wirtualnej przestrzeni, 3. w prywatnej galerii, pracowni artysty, 4. w przestrzeni publicznej. Ilustracja 3 Możliwe odpowiedzi: 1. w zbiorach muzeów narodowych, 2. w wirtualnej przestrzeni, 3. w prywatnej galerii, pracowni artysty, 4. w przestrzeni publicznej. Ilustracja 4 Możliwe odpowiedzi: 1. w zbiorach muzeów narodowych, 2. w wirtualnej przestrzeni, 3. w prywatnej galerii, pracowni artysty, 4. w przestrzeni publicznej.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Opowiadz na forum klasy o historii powstania muzeów.

RFwvEPf8E4UsJ
Ćwiczenie 8
Wskaż jaką funkcję pełni współczesne muzealnictwo. Możliwe odpowiedzi: 1. edukacyjną, 2. ciekawy sposób aranżowania wystaw, 3. udostępnianie zbiorów muzealnych w formie „wirtualnych muzeów”
Polecenie 1

Odwiedź wybraną przez siebie galerię sztuki lub muzeum i sporządź recenzję wystawy. Zwróć uwagę na walory wystawiennicze – w jaki sposób zaaranżowano przestrzeń. Jakie odczucia towarzyszyły Tobie podczas oglądania prezentowanych dzieł sztuki? Czy i jakie elementy były dla Ciebie zaskoczeniem? Zapisz swoje wrażenia w formie krótkiego tekstu.

Jeśli nie masz możliwości odwiedzenia wystawy osobiście, sporządź recenzję z wycieczki wirtualnej po wybranym muzeum sztuki.

Rfr6UKVtzzw0m
Wykonaj zgodnie z poleceniem.
m361b88f47b0f8552_0000000000009
m361b88f47b0f8552_0000000000010
m361b88f47b0f8552_0000000000011

Słownik pojęć

Ekspozycja
Ekspozycja

inaczej: wystawa, prezentowany zbiór przedmiotów w muzeum lub galerii.

Galeria
Galeria

kolekcja dzieł sztuki istniejąca jako samodzielna instytucja lub stanowiąca dział w muzeum.

Muzealnictwo
Muzealnictwo

nauka o organizacji muzeów, prace związane z zakładaniem muzeów oraz z gromadzeniem i konserwacją zbiorów.

Muzeum
Muzeum

instytucja gromadząca, przechowująca i konserwująca zbiory z różnych dziedzin kultury, sztuki, nauki lub techniki i udostępniająca je publiczności w formie wystaw.

Wystawiennictwo
Wystawiennictwo

sztuka organizowania, aranżacji wystaw.

Pinakoteka
Pinakoteka

sala, w której przechowywano dzieła sztuki.

Gliptoteka
Gliptoteka

muzeum sztuki starożytnej.

Kunstkamera
Kunstkamera

gabinet osobliwości, w którym przechowywano starożytne dzieła sztuki, egzotyczne przedmioty, muszle, kości i wypchane zwierzęta.

Źródło:

  • sjp.pwn.pl

  • nowewyrazy.uw.edu.pl

Galeria dzieł sztuki