Jak pokonać bestię?
zadanie interaktywne
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DyQD6mSEu
Prawdziwe gwiazdy kina, książek i gier komputerowych. Piękne i groźne, ziejące ogniem, tłukące ogonami tak, że drży w posadach ziemia wokół ich pieczar. Połykające równie chętnie księżniczki, jak i owce z beztrosko pasących się na łąkach stad. Smoki. Gady, które mogą być pokonane tylko przez rycerzy odważnych, dzielnych i… grzecznych.
Przeczytaj uważnie ciekawostkę. Zaznacz w niej fragment opisujący smoka.
Czy zgadza się on z klasowym opisem?
Co było głównym „celem życiowym” smoka?
Jakie cechy przypisuje się smokom w różnych kulturach?
Smok to potwór z chrześcijańskich legend. Wyobrażano go sobie zwykle jako gada z pazurami lwa, skrzydłami nietoperza i ogonem węża. Z jego paszczy i nozdrzy dobywały się płomienie. Był symbolem grzechu. Jego głównym celem życiowym było zostać zabitym przez świętego Jerzego albo innego świętego czy bohatera.
Smoki w mitologii chińskiej i japońskiej to zwierzęta o całkiem odmiennym charakterze: na ogół dobroczynne i potężne duchy powietrza, morza i ziemi, w znacznym stopniu odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie zjawisk przyrody.
(Na podstawie książki Władysława Kopalińskiego „Słownik mitów i tradycji kultury”, Warszawa 2011)
Przeczytajcie ponownie opis smoka. Utwórzcie jego podobiznę – „rzeźbę” z własnych ciał. Pracujcie w grupach według planu:
Wybierzcie w waszych grupach „rzeźbiarza”.
Omówcie wspólnie projekt „rzeźby”.
Zrealizujcie pomysł.
Zróbcie zdjęcie „rzeźby” – możecie poprosić o pomoc nauczyciela.
Zaprezentujcie fotografie „rzeźb” na tablicy interaktywnej. Porozmawiajcie o nich: przedstawcie swoje projekty i porównajcie je z pracami innych grup.
Przyjrzyj się obrazom. Jak sądzisz, kogo i co przedstawiają?
Wśród wielu przedstawień Świętego Jerzego walczącego ze smokiem znajduje się również obraz Paola Uccella. Przyjrzyj się mu.
Zastanówcie się i porozmawiajcie, odpowiadając na pytania:
O czym świadczy krew wypływająca z paszczy potwora?
Jaki to może być moment walki?
Kim może być kobieta namalowana z lewej strony obrazu? Co o tym świadczy?
O czym może świadczyć drobna postać kobiety?
Co symbolizuje sznurek łączący kobietę ze smokiem?
Jaki kolor dominuje na obrazie?
Co ten kolor wyraża?
Którą postać malarz wyróżnił?
W jaki sposób to zrobił?
Co zatem może symbolizować rycerz na koniu?
Jaka nauka płynie z tego obrazu?
Porównajcie obraz Paola Uccella z obrazami z galerii. Odpowiedzcie na pytania:
Które elementy się powtarzają?
Co lub kto jest na pierwszym i drugim planie? O czym to świadczy?
Jakie barwy dominują na poszczególnych obrazach? Dostrzegacie jakieś podobieństwa i różnice?
Opiszcie – tutaj lub w zeszytach – obraz Paola Uccella pt. „Święty Jerzy i smok”. Możecie wybrać stopień trudności:
a – według planu,
b – z instrukcją.
a – praca według planu
Opiszcie, co przedstawia obraz.
Postać w centrum obrazu – opiszcie jej wygląd.
Postać z lewej strony obrazu – opiszcie jej wygląd.
Postać z prawej strony obrazu – opiszcie jej wygląd.
Tło obrazu.
Barwy.
Przekaz płynący z obrazu.
Ogólne wrażenie.
b – praca z instrukcją
Opiszcie, co przedstawia obraz.
Na obrazie przedstawiona jest scena…
Scena ta rozgrywa się przed jaskinią… (czyją?)Postać w centrum obrazu – opiszcie jej wygląd.
W centrum obrazu namalowany jest śmiertelnie ranny… (kto?) Potwór jest… (mały, duży, silny, słaby itp.) Ma potężne… (łapy, nogi, skrzydła, zęby itp.)Postać z lewej strony obrazu – opiszcie jej wygląd. Obok smoka stoi… (kto? jak wygląda? w co jest ubrana?)
Postać z prawej strony obrazu – opiszcie jej wygląd. Z prawej strony obrazu na białym rumaku siedzi… (kto? w co jest ubrany? co trzyma w ręce? gdzie znajduje się kopia?)
Tło obrazu. Na drugim planie obrazu widoczne są…
Barwy. Dominującymi kolorami obrazu są ciemne zielenie… (jakie jeszcze kolory?)
Przekaz płynący z obrazu. Temat, jakim jest zwycięstwo dobra nad złem… (przedstawiony jest przez co?)
Ogólne wrażenie. Obraz można odebrać jako… (co powoduje, że tak odbieracie ten obraz?)
Wybierz jeden obraz z galerii. Opisz go tutaj lub w zeszycie, wzorując się na opisie obrazu Paola Uccella.
Zastanów się, co mogło się wydarzyć przed sceną zabicia smoka na przedstawionych obrazach. Uporządkuj chronologicznie punkty planu wydarzeń.
- Ofiary.
- Przybycie rycerza.
- Królewska rodzina.
- Ślub.
- Zwycięstwo.
- Porwanie księżniczki.
- Walka ze smokiem.
- Pojawienie się smoka.
- Nieudane próby uwolnienia kraju od smoka.
Jak sądzicie, czy konflikty ze smokami można rozwiązywać polubownie? Przeczytajcie wiersz Wiery Badalskiej pt. „Przepraszam, smoku” i porozmawiajcie o tym.
Przepraszam, smokuZa górą wielką, stromą
w czasach niezmiernie dawnych
żył pewien mężny rycerz
ze swej grzeczności sławny.Niezwykle był uprzejmy,
(co się nie często zdarza),
nikogo nie zaczepiał,
nikogo nie obrażał.Grzecznie rozmawiał z każdym,
słów brzydkich nie używał,
mile widzianym gościem
na zamku króla bywał…A nieopodal zamku –
jak głoszą dzieje stare –
smok groźny i podstępny
w górach miał swą pieczarę.Gdy noc zapadła czarna,
z jamy wyłaził skrycie
i swoim zachowaniem
zatruwał ludziom życie.Król z gniewu brodę targał
i, jak to często bywa,
temu, kto zgładzi smoka,
córkę swą obiecywał.Niejeden tam już śmiałek
konno i z mieczem w dłoni
z okrzykiem: – Giń, poczwaro! –
do smoczej jamy gonił.Lecz smok tak ogniem ziajał
i ryczał tak donośnie,
że każdy – choć odważny –
umykał, gdzie pieprz rośnie!Wreszcie rzekł rycerz grzeczny:
– Ja pójdę, proszę króla!
Ten smok coś tu za długo
bezkarnie sobie hula!Poszedł. Przy smoczej jamie
przystanął w pełnej zbroi
i palcem – puk! puk! – w skałę
zapukał, jak przystoi.– Przepraszam, że przeszkadzam –
rzekł – lecz to ważna sprawa...
Chciałbym z szanownym panem,
poważnie porozmawiać.Smok zdębiał! Już rycerzy
przepłoszył stąd niemało...
Teraz nie pisnął słowa.
Po prostu go zatkało.A rycerz mówił dalej:
– Zwykle unikam bójek,
ale się pan, niestety,
okropnie zachowuje!Niestety, ogniem zionie,
niestety, owce dusi,
więc w skórę pan, niestety,
ode mnie dostać musi!Mam pana kolnąć mieczem?
Czy kopią? Jak pan woli?
Ale uprzedzam z góry,
że to okropnie boli.Więc może by pan jednak
stąd dobrowolnie poszedł?
Niechże się pan namyśli,
uprzejmie pana proszę…Smok tylko okiem łypnął,
podumał jeszcze chwilę
i sapnął: – Chyba pójdę,
gdy mnie tak prosisz mile…Chociaż owieczek tłustych
spora tu jest gromada,
lecz gdy ktoś grzecznie prosi,
odmówić nie wypada.Pa! Żegnam – machnął łapą,
ukradkiem łzę starł z oka,
rozwinął smocze skrzydła
i... zniknął gdzieś w obłokach.Król z córką na zwycięzcę
już czekał na tarasie
i weselisko huczne
wyprawił w krótkim czasie.Wiera Badalska, Przepraszam, smoku, Warszawa 1989.
Odpowiedzcie na pytania i porozmawiajcie:
Jaką historię opowiada wiersz?
Jak zachował się rycerz?
Jak zareagował smok?
Jak sądzicie, z czego wynikało wcześniejsze złe zachowanie smoka?
Dlaczego wiersz ma taki tytuł?
Jaki wniosek wyciągniecie z tego tekstu? Zapiszcie go w zeszytach.
Zaznacz w tekście wszystkie zwroty grzecznościowe. Uzasadnij swój wybór. Jak twoim zdaniem zachowywali się inni rycerze, którzy szli pokonać smoka? Co mogli mówić, kiedy wchodzili do groty? Zapisz kilka propozycji tutaj lub w zeszycie.
Obejrzyj fotografie i zastanów się, w jakiej roli występują na nich smoki. Czy wszystkie wywodzą się z dalekowschodnich wierzeń? W jaki sposób nawiązują do dalekowschodniej mitologii?
Przypomnijcie sobie tytuły książek, filmów i gier komputerowych, w których pojawiają się smoki. Porównajcie swoje wyniki: który zespół zapisał ich najwięcej, ten wygrywa!