Przed wyjazdem na zaplanowany urlop wielu ludzi śledzi prognozy pogody. Sprawdza, czy tydzień nad morzem będzie słoneczny albo czy podczas wyprawy w góry nie złapie ich gwałtowna ulewa.
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
w jaki sposób różne czynniki zewnętrzne wpływają na twoje zdrowie i samopoczucie;
jakie znaczenie ma stan środowiska naturalnego dla roślin i zwierząt.
Twoje cele
Uzasadnisz zależność człowieka od środowiska.
Wskażesz przykłady zależności człowieka od środowiska.
Zaplanujesz działania ułatwiające przeżycie w określonych warunkach.
Uzasadnisz konieczność ochrony środowiska.
iclLZ3ZNnW_1441372812369_0
1. Czy jesteśmy niezależni od przyrody?
Często nam się wydaje, że jesteśmy niezależni od natury. Mieszkamy i pracujemy w klimatyzowanych pomieszczeniach, jeździmy samochodami, autobusami i innymi środkami transportu. Nie martwimy się, skąd weźmiemy jedzenie, gdyż kupujemy je w sklepie. Można odnieść wrażenie, że natura nie ma na nas dużego wpływu. Niestety, przyroda często przypomina nam o sobie w najmniej oczekiwanym momencie. Załamania pogody i klęski żywiołowe uświadamiają nam, że nadal jesteśmy od niej zależni.
Wpływ zbyt intensywnych lub zbyt skąpych opadów na pola uprawne:
Wpływ zbyt intensywnych lub zbyt skąpych opadów na pola uprawne:
R1FuH0qo44wor
RxvzNKY4IcOLG
11
Ćwiczenie 1
Przypomnij sobie i opisz sytuacje, w których twoje plany spędzenia wolnego czasu były uzależnione od przyrody. Razem z koleżankami i kolegami z klasy porównajcie swoje odpowiedzi.
R1RQqewpbllxG
Uwzględnij różne elementy przyrody – nie tylko pogodę, ale też na przykład ukształtowanie terenu (problemy z dotarciem w określone miejsce).
Tutaj każda wymieniona przez ciebie sytuacja jest dobrą odpowiedzią.
W codziennym życiu jesteśmy stale zależni od pogody. Gdy nadchodzi zima, musimy zakładać coraz więcej warstw grubszych ubrań, by zapobiec utracie ciepła. Latem natomiast powinniśmy unikać przebywania na najostrzejszym słońcu, gdyż grozi nam udar słonecznyudar słonecznyudar słoneczny. Podczas upałów trzeba pić więcej niż zwykle, by uzupełnić ilość wody w organizmie. Warto też pamiętać o stosowaniu ochronnego kremu nie tylko podczas opalania się na plaży. Zapominanie o jego użyciu może się skończyć bolesnymi oparzeniami. Dawniej przebywanie na słońcu nie było tak szkodliwe, sytuacja jednak zmieniła się w wyniku powstania zjawiska zwanego dziurą ozonowądziura ozonowadziurą ozonową.
Rw9y7O90UQep1
Ważne!
Nie należy całkowicie unikać przebywania na słońcu latem. Ma ono wiele zalet, m.in. umożliwia powstawanie w naszych organizmach ważnej dla zdrowia witaminy DIndeks dolny 33.
Ciekawostka
W krajach południa Europy (np. w Hiszpanii) popularna jest tradycja sjesty – krótkiej drzemki w godzinach popołudniowych. Jest to nie tylko forma odpoczynku, ale i sposób na przetrwanie najgorętszej pory dnia i zmniejszenie ryzyka wystąpienia udaru słonecznego.
iclLZ3ZNnW_1441372866608_0
2. Jak rozsądnie przekształcać otoczenie?
Dzięki rozwojowi cywilizacji nie jesteśmy już tak bardzo uzależnieni od przyrody. Potrafimy przewidywać niekorzystne zjawiska pogodowe, a otaczający nas krajobraz i środowisko naturalne dostosowujemy do własnych celów. Przeszkody, które dla naszych przodków były nie do przebycia, dzisiaj są pokonywane dzięki osiągnięciom inżynierii.
Przykłady rozsądnych przekształceń otoczenia:
Przykłady rozsądnych przekształceń otoczenia:
RWmTaLOAjrVHo
R4iSPBeeNkuNs
R1Kow5DliaxR9
Przekształcanie krajobrazu jest często bardzo korzystne dla ludzi. Obecnie nad tym procesem czuwają nie tylko inżynierowie, ale również specjaliści od ochrony środowiska. Dzięki temu możliwa jest budowa nowych dróg czy domów w taki sposób, by uniknąć nieodwracalnych, niekorzystnych zmian w przyrodzie lub zmniejszyć je do niezbędnego minimum. Czasami jednak mimo tej kontroli zdarzają się nieprzewidziane wypadki i katastrofy.
Negatywny wpływ przekształceń na krajobraz:
Negatywny wpływ przekształceń na krajobraz:
R1OvAz83OZTA2
R655NttlEnNtr
RcCdcBC94ZHc3
21
Ćwiczenie 2
Podaj przykład rozsądnego przekształcenia otoczenia, znajdującego się w Twojej okolicy.
RgOCHHVCc488R
Zastanów się, w jaki sposób człowiek może korzystać z zasobów przyrody, nie szkodząc jej?
Przykłady to:
wiatraki (elektrownie wiatrowe), wykorzystujące siłę wiatru do pozyskiwania energii elektrycznej;
szkółki leśne, w których sadzone są drzewa, które następnie będą sadzone w lasach;
kąpieliska utworzone nad jeziorami, umożliwiające wypoczynek na łonie natury.
Ciekawostka
Niektórzy ludzie mają dość oderwania od przyrody, dlatego ich aktywną formą wypoczynku jest surwiwal (z ang. survival – przetrwanie). Jest to dyscyplina sportu, której uczestnicy starają się przeżyć w różnych ekstremalnych warunkach, np. w niedostępnych górach, na pustyni bądź w lesie. Żywią się tylko tym, co znajdą lub upolują. Muszą również znaleźć czystą wodę pitną i zbudować sobie schronienie na wypadek niekorzystnej pogody.
RXEXx40jEN3Rx
iclLZ3ZNnW_d5e228
Podsumowanie
Środowisko naturalne może mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na zdrowie człowieka.
Pomimo postępu cywilizacyjnego nie jesteśmy w stanie całkowicie uniezależnić się od przyrody.
Człowiek, przekształcając otoczenie, powinien robić to w sposób, który w minimalnym stopniu wpływa na środowisko. Nad tym procesem czuwają inżynierowie i specjaliści do spraw ochrony środowiska.
bg‑azure
Praca domowa
21
Ćwiczenie 3
Zastanów się i odpowiedz, w jaki sposób ludzie powinni spędzać czas wolny w oderwaniu od cywilizacji, np. na biwaku. Jakich zasad powinni przestrzegać?
RhorN6V6hw2Tu
Pomyśl nad tym, jak wygląda miejsce wybrane na biwak przed biwakowaniem.
Biwakując w oderwaniu od cywilizacji, należy przede wszystkim pozostawić miejsce biwakowania w takim samym stanie, w jakim je zastaliśmy. Ponadto nie należy śmiecić, zachowywać się głośno oraz straszyć zwierząt.
iclLZ3ZNnW_d5e281
Słownik
dziura ozonowa
dziura ozonowa
ubytek ozonu (substancji złożonej z atomów tlenu) w górnych warstwach atmosfery Ziemi; ozon chroni nas przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym, jego brak może powodować na przykład oparzenia słoneczne i choroby skóry
udar słoneczny
udar słoneczny
choroba wywołana przegrzaniem organizmu; objawia się osłabieniem, mdłościami, zawrotami głowy, dreszczami, oparzeniami, a czasem utratą przytomności
iclLZ3ZNnW_d5e339
Zadania
1
Pokaż ćwiczenia:
21
Ćwiczenie 1
RLZWPxXF7mqzk1
R1CyOSOxgAl7W2
Ćwiczenie 2
31
Ćwiczenie 3
Sformułuj trzy zalecenia, do których należy stosować się w czasie upału.
RAEjZagR5rRwT
Przypomnij sobie ubiegłe lato. Jakie działania pomogły Ci przetrwać wysoką temperaturę?
Unikaj przebywania bezpośrednio na słońcu.
Pij więcej wody niż zwykle.
Stosuj kremy z filtrem, nie tylko podczas opalania się na plaży.