Zakładanie i prowadzenie własnej działalności gospodarczej wiąże się z przejściem kilku etapów na drodze do własnej firmy, określonym ciągiem czynności oraz koniecznością współpracy z różnymi instytucjami. Szeroko zagadnienie to zostało opisane w e‑booku Przygotowanie do podjęcia działalności gospodarczej i jej uruchomienie, tutaj przypomnimy tylko najważniejsze informacje przydatne do uzupełnienia mapy myśli. Możesz się też odwoływać do haseł w słowniku, które przybliżą niejasne słowa.

Zacznijmy od tego, kto może wykonywać działalność gospodarczą, czyli jakie mamy podmioty wykonujące działalność gospodarczą. Zgodnie z prawem mogą to być:

• osoby fizyczne (prawne określenie człowieka) – a dokładniej osoby pełnoletnie dysponujące pełną zdolnością do czynności prawnych;

• osoby prawne – jednostka organizacyjna powstała jako trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań; ma ona swoją osobowość prawną, nabywając prawa i obowiązki, może więc np. dysponować własnym majątkiem czy występować w procesie sądowym w charakterze strony (osobą prawną jest choćby spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a osobowość prawną uzyskuje w momencie wpisania jej do właściwego rejestru, w tym przypadku do Krajowego Rejestru Sądowego);

• jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, o ile mają przyznaną zdolność prawną.

Przedsiębiorstwa są jednostkami gospodarczymi, które prowadzą działalność zarobkową. Często w praktyce przyjmuje się, że pojęcia przedsiębiorstwa i przedsiębiorcy są równoznaczne. Przedsiębiorcą nazywamy bowiem osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, która wykonuje działalność gospodarczą we własnym imieniu.

Przedsiębiorstwa dysponują różnymi zasobami: naturalnymi (czyli ziemią), kapitałowymi (a więc środkami finansowymi, jak również kapitałem rzeczowym, np. maszynami, budynkami) czy ludzkimi (wiedzą, umiejętnościami i pracą zatrudnionych w nich osób). Mają też różne formy organizacyjno‑prawne (od jednoosobowej działalności przez spółki po inne formy, takie jak choćby spółdzielnie czy fundacje).

Działalność gospodarczą przedsiębiorców regulują różne ustawy i rozporządzenia, jest ona także prowadzona w relacji z różnymi organami administracji publicznej, czyli instytucjami związanymi z różnymi aspektami działalności gospodarczej. Są to choćby urzędy skarbowe, dbające o płacenie przez przedsiębiorców podatków związanych z działalnością gospodarczą, np. podatków dochodowych (czy od osób prawnych, czy od osób fizycznych) albo podatku od towarów i usług. Nie można pominąć Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do którego przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą odprowadza składki z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego, ani Głównego Urzędu Statystycznego, przyznającego przedsiębiorcy numer identyfikacyjny REGON. Przyszły przedsiębiorca musi mieć wiedzę na ten temat, a przynajmniej umieć szukać pomocy u osób, które mają w tym zakresie doświadczenie.

Podjęcie działalności gospodarczej oznacza dla przyszłego przedsiębiorcy i jego otoczenia duże zmiany, dlatego musi on na samym początku swojej drogi przeanalizować wiele aspektów. Jakie są jego motywy podjęcia działalności gospodarczej? Jakie są dla niego zalety rozwijania własnego biznesu, a jakie wady? Czy posiada potrzebne do tego cechy, takie jak np. umiejętność gospodarowania czasem, łatwość nawiązywania kontaktów z innymi i współpracy, kreatywność i twórcze myślenie, ale także odpowiedzialność, odporność na stres i asertywność? Czy jest gotowy na ryzyko związane z taką działalnością?

Jeśli po tej wstępnej analizie przyszły przedsiębiorca podejmie decyzję o podjęciu własnej działalności gospodarczej, musi jeszcze dokonać kilku istotnych wyborów odnośnie do m.in.:

• tego, czy będzie to dla niego zajęcie podstawowe, czy może dodatkowe,

• przedmiotu (rodzaju) planowanej działalności gospodarczej – a więc tego, czym jako przedsiębiorca będzie się zajmował,

• formy organizacyjno‑prawnej przedsiębiorstwa – czy będzie to jednoosobowa działalność, czy grupa osób (spółka), co wpłynie też np. na odpowiedzialność, wysokość obciążeń podatkowych czy sposób reprezentacji,

• miejsca prowadzenia działalności,

• rynku docelowego – do kogo będzie adresował oferowane przez siebie produkty czy usługi,

• formy opodatkowania dochodów uzyskiwanych z prowadzonej działalności,

• nazwy przedsiębiorstwa,

• posiadanych środków finansowych na prowadzenie działalności i możliwości uzyskania dodatkowych źródeł jego finansowania.

To wszystko umożliwia sporządzenie biznesplanu, czyli dokumentu opisującego zakres i sposób działania przyszłego przedsiębiorstwa (jego zakładane cele, a także planowany czas, środki i warunki na ich osiągnięcie). Biznesplan stanowi jednocześnie podstawowy dokument, będący podstawą m.in. przy ubieganiu się o środki finansowe potrzebne na prowadzenie tej działalności.

Wspomniane kroki są ważnymi etapami przygotowania do prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast sama procedura uruchamiania działalności gospodarczej związana jest z kilkoma krokami koniecznymi lub potrzebnymi do wykonania:

• utworzenie i rejestracja przedsiębiorstwa,

• rejestracja firmy w urzędzie statystycznym (REGON),

• założenie rachunku bankowego,

• przeprowadzenie formalności w urzędzie skarbowym,

• zgłoszenie deklaracji ubezpieczeniowych (ubezpieczenia społeczne i zdrowotne),

• uzyskanie podpisu elektronicznego,

• wykonanie pieczątki firmowej.