Jaką rolę odgrywa w naszym życiu radio?

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

1. Uczeń zna historię radia.

2. Uczeń wie, jakie funkcje pełni radio.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• przedstawić zalety radia,

• znaleźć argumenty przemawiające na korzyść radia w omawianym tekście Peipera,

• przedstawić zagrożenia związane z pojawieniem się radia,

• znaleźć argumenty przemawiające za słuchaniem radia i przeciw niemu we fragmencie powieści Hessego.

2. Metoda i forma pracy

wykład, pogadanka heurystyczna, mapa mentalna

3. Środki dydaktyczne

ksero tekstów Peipera i Hessego

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Na początek lekcji proponuję pogadankę heurystyczną związaną z doświadczeniami uczniów. Nauczyciel zadaje pytania, uczniowie zaś starają się na nie odpowiadać:

• Czy słuchacie radia? (zapewne większość uczniów słucha)

• Jakiego? (Radio Zet, Antyradio, Trójka i inne )

• Jakich audycji słuchacie? (poranne audycje, informacje, listy przebojów)

• Jakie funkcje spełnia radio? (informacyjna, kulturotwórcza, reklamowa, opiniotwórcza, artystyczna, rozrywkowa, oświatowa)

• Jakie zadanie spełniało w przeszłości? (np. funkcje propagandowe)

• Czy wiecie coś o historii radia?

• Kiedy nadano pierwszą audycję radiową?

• Czy spróbowalibyście ułożyć definicję radia? (z odpowiedzią na trzy ostatnie pytania uczniowie zapewne będą mieli problem i tu jest miejsce na krótki wykład nauczyciela)

b) Faza realizacyjna

1. Wykład nauczyciela.

RADIO – środek masowego przekazu, rozpowszechnia audycje adresowane do różnorodnego i nieograniczonego kręgu radiosłuchaczy, odbierane przez odbiorniki radiowe (definicja PWN). Radio jest narzędziem kształtowania opinii publicznej i postaw, a szczególnie ważną rolę może odgrywać w propagandzie międzynarodowej, do jego zadań należy także podnoszenie poziomu kulturalnego odbiorców, dostarczanie przeżyć artystycznych i rozrywki, szerzenie oświaty, jedną z funkcji radia jest także reklama. Pierwsza publiczna audycja radiowa została nadana w lipcu 1914 w Belgii. W czasie pierwszej wojny światowej korzystano z radia w celach wojskowych. Od 1919 roku nadawano program radiowy z Hagi, od 1920 – regularne programy informacyjne w USA (radiostacja KDKA w Pittsburgu, pierwsze na świecie radio komercyjne) oraz w Kanadzie. W latach 1924‑1925 powstały w Europie pierwsze towarzystwa radiofoniczne. Rok 1925 to początki radia w Polsce. W 1926 roku działały w Europie 123 radiostacje, w 1939 – już 351. Radio rozwija się cały czas. W 1975 roku na świecie było 25800 radiostacji. Ich liczba wciąż wzrasta.

2. Uczniowie czytają fragment tekstu Peipera Radio adwokat. Potem zaś odpowiadają na pytania zawarte w karcie pracy ucznia.

3. Uczniowie czytają fragment powieści Hessego i odpowiadają na pytania zawarte w karcie pracy ucznia.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie sporządzają mapę mentalną dotyczącą radia. W centrum jest RADIO, zaś wokół tego słowa to, co się uczniom z radiem kojarzy i to, co zapamiętali z dzisiejszej lekcji. (radiostacja, towarzystwo radiowe, propaganda, kultura, rozrywka, informacje itd.)

5. Bibliografia

1. Hesse H., Wilk stepowy, Kolekcja Gazety Wyborczej, Warszawa 2005, s. 156‑157.

2. Nowa encyklopedia powszechna, red. B. Kaczorowski, PWN, Warszawa 2004.

3. Peiper T., Radio adwokat [w:] Nowe media w komunikacji społecznej XX wieku. Antologia, red. M. Hopfinger, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

RADIO ADWOKAT

• Jakie jest stanowisko autora dotyczące oceny postępu technicznego?

• Sformułujcie główną tezę wystąpienia! (przykładowe odpowiedzi: Technika jest dobrem. Technika daje człowiekowi nowe możliwości. Cywilizacja byłaby bez radia niezupełną itp.)

• Jakie argumenty przytacza autor tekstu? (radiofon rozszerza słuchokrąg człowieka do rozmiarów kontynentalnych, dzięki radiu w świecie maszyn znalazło się miejsce na świat samotności – ale samotność radiowa jest połączona ze świadomością społeczności, radio pogłębiać będzie pojednanie człowieka z techniką, oczyszczając równocześnie stosunek artysty do cywilizacji z kurzu przestarzałych przesądów i z plam tchórzliwych, radio wpływa na sposoby tworzenia)

• Jakich środków stylistycznych używa autor, aby przekonać swoich odbiorców? (pytania retoryczne, powtórzenia składniowe, bezpośredni zwrot do odbiorcy)

WILK STEPOWY

• Jakie jest zdanie Mozarta na temat radia? (pozytywne, dostrzega on jego dobre strony)

• Jakie zdanie ma narrator tekstu? (negatywne, odrzuca ten wynalazek)

• Wypisz określenia, za pomocą których narrator charakteryzuje słuchanie muzyki przez radio. (piekielny, blaszany lejek, mieszanina flegmy i przeżutej gumy, posępny charkot, skrzeczenie)

b) Zadanie domowe

Ułóż audycję radiową na wybrany temat.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Lekcja dla II klasy gimnazjum.