Scenariusz zajęć

II etap edukacyjny, język polski

Temat: Jakie części mowy wiezie pociąg w wierszu Juliana Tuwima „Lokomotywa”?

Treści kształcenia:

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

3. Świadomość językowa. Uczeń:

3) rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik) i wskazuje różnice między nimi.

Dodatkowe:

Język polski

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.

1. Wstępne rozpoznanie. Uczeń:

1) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje).

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Mówienie i pisanie. Uczeń:

8) uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą wypowiedzi innych, mówi na temat; prezentuje własne zdanie i uzasadnia je.

9) czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• Poprawnie rozpoznaje części mowy,

• Wypowiada się na temat treści wiersza,

• Nazywa swoje reakcje czytelnicze za pomocą rzeczowników,

• Poprawnie czyta tekst głośno,

• Czyta tekst ze zrozumieniem,

• Podejmuje próby aktorskiej interpretacji tekstu.

Nabywane umiejętności:

• Rozpoznawania części mowy,

• Czytania i słuchania ze zrozumieniem,

• Dzielenia się swoimi wrażeniami po zapoznaniu się z zasobem multimedialnym,

• Wyrażania się w sposób precyzyjny i zwięzły,

• Rozumienia aktorskiej interpretacji tekstu.

Kompetencje kluczowe:

• Porozumiewanie się w języku ojczystym,

• Świadomość i ekspresja kulturalna,

• Inicjatywność i przedsiębiorczość.

Środki dydaktyczne:

• Zasób multimedialny: film (animacja) „Lokomotywa”,

• Sprzęt multimedialny (komputer, ewentualnie podłączony do telewizora projektor multimedialny/tablica interaktywna),

• Tekst wiersza Juliana Tuwima pt. „Lokomotywa”Indeks górny 1¹,

• Karta pracy (załącznik do scenariusza) dla każdego ucznia,

• Brystol (wycięte z brystolu wagoniki), kredki, klej, nożyczki.

Metody nauczania:

• Problemowe aktywizujące: dyskusja dydaktyczna, rozmowa kierowana,

• Podająca: wyjaśnienie,

• Eksponująca: film.

Formy pracy:

• Zbiorowa,

• Indywidualna jednolita.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny

Nauczyciel wita uczniów oraz sprawdza obecność. Na początek zapoznaje klasę z celem zajęć i zapisuje na tablicy temat. Następnie informuje, że za chwilę odtworzy film, i prosi dzieci o uważne słuchanie i oglądanie. Upewnia się, że uczniowie skierują swoją uwagę nie tylko na tekst wiersza, ale także na własne emocje towarzyszące projekcji.

Prezentacja zasobu multimedialnego filmu.

Etap realizacji

Po wysłuchaniu aktorskiej interpretacji wiersza Tuwima „Lokomotywa” nauczyciel prosi uczniów, by nazwali swoje emocje i wrażenia, używając rzeczowników. Zapisuje je na tablicy i w zeszytach (w słupku). Prowadzący zajęcia naprowadza dzieci; zadaje pomocnicze pytania. Sugerowany zapis:

Zachwyt

Zaskoczenie

Ciekawość

Podziw

Kunszt

Dykcja

Interpretacja

Śmiech

Zabawa itp.

Nauczyciel zadaje pytanie: „Co to są za rzeczowniki, które nazywają pojęcia, uczucia, spostrzeżenia, nazwy cech i czynności, uogólnienia?”. Sugerowana odpowiedź: są to rzeczowniki abstrakcyjne. Nazwa zostaje zapisana na tablicy, a podane przez uczniów przykłady zostają zamknięte w klamrze.

Następnie uczniowie otrzymują tekst wiersza i kartę pracy (załącznik do scenariusza).

Przykład uzupełnionej karty:

Chętni uczniowie odczytują uzupełnioną kartę; nauczyciel dokonuje korekty, dzieci wklejają kartę do zeszytu.

Następnie prowadzący zajęcia rozdaje wycięte z brystolu wagoniki i przydziela każdemu uczniowi zadanie. Uczniowie z numerami dziennika od 1 do 10 (włącznie) rysują to, co znajduje się w wagonie o takim numerze w wierszu: uczeń z numerem 1 – rysuje krowy, z numerem 2 – konie itd. Pozostali uczniowie rysują zaproponowane przez nauczyciela lub koleżanki/kolegów inne przedmioty, zwierzęta, rośliny, osoby, np. wagon z warzywami, wagon z owocami, wagon z kwiatami itd. Chętny uczeń rysuje na brystolu lokomotywę, wycina ją i przykleja w wyznaczonym miejscu w klasie; następnie dzieci przymocowują w odpowiedniej kolejności swoje wagoniki.

Etap końcowy

Nauczyciel zadaje pytanie zawarte w temacie lekcji: „Jakie części mowy wiezie pociąg w wierszu Juliana Tuwima?”.

Zapis odpowiedzi w zeszycie, np.:

W wierszu Juliana Tuwima pociąg wiezie rzeczowniki. Znajdują się w nim: przedmioty, osoby, zwierzęta, rośliny. Takie rzeczowniki nazywamy rzeczownikami konkretnymi.

Na zakończenie lekcji chętni uczniowie podejmują próbę aktorskiej interpretacji tekstu.

Zapis pracy domowej:

1. Napisz pięć rzeczowników abstrakcyjnych (innych niż podane na lekcji) i ułóż z nimi zdania.

2. Do podanych na lekcji rzeczowników abstrakcyjnych dopisz przymiotniki, np. zachwyt – jaki? Szczery.

3. Naucz się pięknie recytować z pamięci fragment lub całość wiersza.

Dodatkowo:

Scenariusz przeznaczony dla uczniów klasy IV (jeśli poznali już części mowy takie jak rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik) i klasy V.

W zależności od tempa pracy klasy można pominąć próbę aktorskiej interpretacji tekstu przez dzieci lub ćwiczenia z kartą pracy i zadać jej wypełnienie w domu.

Scenariusz może być wykorzystany we fragmentach na zajęciach plastycznych, a także w kształceniu zintegrowanym.

1. Proponowane źródło: Julian Tuwim, Lokomotywa, [w:] tegoż, Najpiękniejsze wiersze dla dzieci, Zielona Sowa, Kraków 2003, s. 5.↩

R1Pf7KpDcRqn3