Nauczysz się
wymieniać tematy z mitologii i kultury antycznej, które wpływały na wyobraźnię Europejczyków w czasach Jana III Sobieskiego;
interpretować antyczne elementy znajdujące się na fasadach Pałacu w Wilanowie;
charakteryzować symbole i dzieła sztuki, jakie znajdują się w Pałacu w Wilanowie.
Barok – triumf antyku Rl3B2gtPc0cHU 1 Pokaz interaktywny pod tytułem Barok – triumf antyku przedstawia pokaz dzieł powstałych w okresie baroku, które odwołują się do antyku. Pierwszy slajd to ilustracja tytułowa – biały napis Barok – triumf antyku na jasnoniebieskim tle. Drugi slajd to prezentacja fontanny di Trevi, która znajduje się w Rzymie we Włoszech. Fontanna znajduje się obok budynku – złożona jest z kilku figur, w centrum stoi mężczyzna w średnim wieku przepasany szatą, który stoi w wielkiej muszli. Obok niego znajdują się dwie postacie dosiadające konie. Woda z fontanny wypływa spod muszli i figur. Pod prezentacją fontanny wyświetla się informacja dodatkowa: W czasach baroku w kulturze europejskiej zaszły poważne zmiany, jednak znaczenie antycznego dziedzictwa nie zmalało, czego bardzo wiele dowodów możemy wskazać np. w Rzymie. Trzeci slajd prezentuje pracę Sandro Botticelliego pod tytułem „Wiosna”, na której została ukazana grupa ludzi przebywająca w lesie. Od lewej: mężczyzna sięgający po pomarańczowe owoce rosnące na drzewie, trzy młode tańczące kobiety, które są ubrane w białe szaty, w centrum stoi kobieta w średnim wieku, o rudych włosach, ubrana w białą suknię i czerwoną szatę. Prześwity w lesie powodują złudny obraz posiadania przez kobietę anielskich skrzydeł. Nad kobietą znajduje się latający kupidyn, który zrywa owoce z drzewa. Z prawej strony dzieła znajdują się dwie kobiety uciekające przed mężczyzną o sinej skórze i niebieskiej szacie. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Od setek lat w kulturze funkcjonowały dwa źródła treści, znaczeń, alegorii, motywów i inspiracji. Pierwszym źródłem był antyk, który ożył w czasach renesansu. Czwarty slajd prezentuje pracę Sandro Botticelliego pod tytułem „Pallas Atena i centaur” i przedstawia grecką boginię stojącą obok centaura. Obie postaci znajdują się obok muru, Centaur ma krótkie włosy, oraz średniej długości brązowy zarost, jego twarz zdradza przerażenie i smutek, nie może uciec, ponieważ drogę zagradza mu młoda rudowłosa kobieta – Atena, która ubrana jest w białą suknię i przepasana jest zieloną szatą. Jedną ręką trzyma centaura za głowę, w drugiej trzyma halabardę. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Wyobraźnię Europejczyków znów zaczęły poruszać tematy z mitologii. Piąty slajd prezentuje dzieło autorstwa Sandro Botticelliego pod tytułem Historia Lukrecji, która przedstawia scenę zamordowania kobiety – Lukrecji, która leży w centrum obrazu, rudowłosa kobieta ubrana w zieloną suknię, ma sztylet wbity w pierś. Wokół niej stoją przerażeni żołnierze – część z nich przygotowana jest do pomszczenia kobiety, u innych widoczne jest załamanie. Akcja dzieła dzieje się w pomieszczeniu, w tle widoczne są mury miejskie oraz wzgórza. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Nie mniej popularne były dzieje starożytne. Szósty slajd prezentuje detal dzieła Michała Anioła pod tytułem Dawid. Detal dotyczy głowy młodego mężczyzny, który ma średniej długości kręcone włosy. Fragment dzieła przedstawia również fragment torsu – umięśnione ręce i klatka piersiowa. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Drugim źródłem znaczeń i inspiracji była tradycja Starego i Nowego Testamentu. Siódmy slajd prezentuje detal rzeźby Apollo i Dafne autorstwa Berninego. Rzeźba została wykonana z jasnego kamienia, i przedstawia fragment dwóch postaci Apolla – młodego mężczyzny o krótkich kręconych włosach, który spogląda się na kobietę – Dafne, długowłosą młodą i nagą kobietę, która przemienia się w drzewo. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Formy barokowe wyłoniły się zatem z form renesansowych. Ósmy slajd prezentuje szkic kościoła San Carlo alle Quatro Fontane autorstwa Sebastiano Gianiniego. Rysunek przedstawia budynek złożony z kilku kondygnacji, i z wysoką wieżą. Szkic prezentuje także przekrój budynku z widocznymi detalami sklepienia. Szkic został wykonany za pomocą czarnego ołówka na białej kartce. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Na przykład w architekturze odrodzenie i barok posługiwały się tymi samymi elementami, ale barok robił to inaczej. Dziewiąty slajd to prezentacja sklepienia w Kościele świętego Ignacego pod tytułem Triumf św. Ignacego autorstwa Andrea Pozzo. Fresk przedstawia dużą liczbę osób przebywającą na chmurach i latających po niebie. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Świat zaczął przypominać scenę teatralną, grę, iluzję, teatr pełen sztuczek. Dziesiąty slajd prezentuje pracę Caravaggia pod tytułem Narcyz. Obraz przedstawia młodego mężczyznę o długich brązowych włosach, który ubrany jest w biało‑brązową koszulę oraz niebieskie spodnie. Mężczyzna pochylony jest nad taflą wody, w której widoczne jest jego odbicie. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Surowsze oblicze baroku reprezentuje Caravaggio. Jego bohaterowie to ludzie prości, o twardych rysach, nawet zwykle piękny Narcyz wydaje się pospolity. Jedenasty slajd prezentuje Ukrzyżowanie świętego Piotra autorstwa Caravaggia. Obraz zawiera scenę tytułowego Ukrzyżowania – św. Piotr został przedstawiony jako mężczyzna w podeszłym wieku, jest nagi, jego dolne partie ciała są przepasane białą szatą. Piotr leży na krzyżu i jest do niego przywiązywany. Wokół niego znajdują się trzy osoby – dwóch mężczyzn, którzy krzyżują Piotra oraz kobieta, która leży obok niego i jest zrozpaczona. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Bywają okrutni, gdy z wielkim zaangażowaniem zabijają świętych. Są to często barbarzyńskie egzekucje. Dwunasty slajd przedstawia ilustrację pod tytułem Alegoria Sztuki autorstwa Cesare Ripy. Czarno‑biała ilustracja przedstawia młodą kobietę ubraną w długą suknię, która w dłoniach trzyma dwa kawałki drewna oraz tyczkę z pnączem. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Dużą rolę w utrwalaniu wiedzy mitologicznej pełniły katalogi alegorii takie jak „Ikonologia” Cesarego Ripy. Trzynasty slajd przedstawia pracę Pierce Tempesta lub Isaaca Fullera pod tytułem Arogancja. Czarno‑biała ilustracja przedstawiająca młodą kobietę, która ubrana jest w długą suknie z odkrytymi piersiami. W jednej dłoni trzyma pawia, drugą wskazuje w lewą stronę. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Alegoria, łącząc pewną treść z figurą pochodzenia antycznego, stawała się także nośnikiem treści religijnych. Czternasty slajd prezentuje pracę Daniela Schultza pod tytułem Portret Jana III Sobieskiego. Król Sobieski pozuje z pół profilu, ma krótkie ciemne włosy oraz czarne wąsy, na jego głowie widnieje korona z liści laurowych. Ubrany jest w srebrną zbroję, czerwoną szatę, złote naramienniki i złotą sukmanę. Król pozuje w pomieszczeniu. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: W Polsce antycznym kostiumem i atrybutami chętnie posługiwał się Jan III Sobieski, choć nie był on pierwszy. Piętnasty slajd prezentuje pracę Charlesa Poersona pod tytułem Portret Ludwika XIV, który został przedstawiony jako młody mężczyzna o długich kręconych włosach. Ubrany jest w srebrną sukmanę na której znajduje się niebieska szata. W jednej dłoni trzyma pioruny, obok niego znajduje się czarny orzeł. W tle widoczni są mężczyźni, którzy kłują żelazo. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Niedoścignionym mistrzem mitologicznych personifikacji był jednak z pewnością król Ludwik IV. Ostatnim slajdem jest niebieskie tło, na którym znajduje się napis KONIEC oraz link do podkładu dźwiękowego.
Pokaz interaktywny pod tytułem Barok – triumf antyku przedstawia pokaz dzieł powstałych w okresie baroku, które odwołują się do antyku. Pierwszy slajd to ilustracja tytułowa – biały napis Barok – triumf antyku na jasnoniebieskim tle. Drugi slajd to prezentacja fontanny di Trevi, która znajduje się w Rzymie we Włoszech. Fontanna znajduje się obok budynku – złożona jest z kilku figur, w centrum stoi mężczyzna w średnim wieku przepasany szatą, który stoi w wielkiej muszli. Obok niego znajdują się dwie postacie dosiadające konie. Woda z fontanny wypływa spod muszli i figur. Pod prezentacją fontanny wyświetla się informacja dodatkowa: W czasach baroku w kulturze europejskiej zaszły poważne zmiany, jednak znaczenie antycznego dziedzictwa nie zmalało, czego bardzo wiele dowodów możemy wskazać np. w Rzymie. Trzeci slajd prezentuje pracę Sandro Botticelliego pod tytułem „Wiosna”, na której została ukazana grupa ludzi przebywająca w lesie. Od lewej: mężczyzna sięgający po pomarańczowe owoce rosnące na drzewie, trzy młode tańczące kobiety, które są ubrane w białe szaty, w centrum stoi kobieta w średnim wieku, o rudych włosach, ubrana w białą suknię i czerwoną szatę. Prześwity w lesie powodują złudny obraz posiadania przez kobietę anielskich skrzydeł. Nad kobietą znajduje się latający kupidyn, który zrywa owoce z drzewa. Z prawej strony dzieła znajdują się dwie kobiety uciekające przed mężczyzną o sinej skórze i niebieskiej szacie. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Od setek lat w kulturze funkcjonowały dwa źródła treści, znaczeń, alegorii, motywów i inspiracji. Pierwszym źródłem był antyk, który ożył w czasach renesansu. Czwarty slajd prezentuje pracę Sandro Botticelliego pod tytułem „Pallas Atena i centaur” i przedstawia grecką boginię stojącą obok centaura. Obie postaci znajdują się obok muru, Centaur ma krótkie włosy, oraz średniej długości brązowy zarost, jego twarz zdradza przerażenie i smutek, nie może uciec, ponieważ drogę zagradza mu młoda rudowłosa kobieta – Atena, która ubrana jest w białą suknię i przepasana jest zieloną szatą. Jedną ręką trzyma centaura za głowę, w drugiej trzyma halabardę. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Wyobraźnię Europejczyków znów zaczęły poruszać tematy z mitologii. Piąty slajd prezentuje dzieło autorstwa Sandro Botticelliego pod tytułem Historia Lukrecji, która przedstawia scenę zamordowania kobiety – Lukrecji, która leży w centrum obrazu, rudowłosa kobieta ubrana w zieloną suknię, ma sztylet wbity w pierś. Wokół niej stoją przerażeni żołnierze – część z nich przygotowana jest do pomszczenia kobiety, u innych widoczne jest załamanie. Akcja dzieła dzieje się w pomieszczeniu, w tle widoczne są mury miejskie oraz wzgórza. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Nie mniej popularne były dzieje starożytne. Szósty slajd prezentuje detal dzieła Michała Anioła pod tytułem Dawid. Detal dotyczy głowy młodego mężczyzny, który ma średniej długości kręcone włosy. Fragment dzieła przedstawia również fragment torsu – umięśnione ręce i klatka piersiowa. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Drugim źródłem znaczeń i inspiracji była tradycja Starego i Nowego Testamentu. Siódmy slajd prezentuje detal rzeźby Apollo i Dafne autorstwa Berninego. Rzeźba została wykonana z jasnego kamienia, i przedstawia fragment dwóch postaci Apolla – młodego mężczyzny o krótkich kręconych włosach, który spogląda się na kobietę – Dafne, długowłosą młodą i nagą kobietę, która przemienia się w drzewo. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Formy barokowe wyłoniły się zatem z form renesansowych. Ósmy slajd prezentuje szkic kościoła San Carlo alle Quatro Fontane autorstwa Sebastiano Gianiniego. Rysunek przedstawia budynek złożony z kilku kondygnacji, i z wysoką wieżą. Szkic prezentuje także przekrój budynku z widocznymi detalami sklepienia. Szkic został wykonany za pomocą czarnego ołówka na białej kartce. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Na przykład w architekturze odrodzenie i barok posługiwały się tymi samymi elementami, ale barok robił to inaczej. Dziewiąty slajd to prezentacja sklepienia w Kościele świętego Ignacego pod tytułem Triumf św. Ignacego autorstwa Andrea Pozzo. Fresk przedstawia dużą liczbę osób przebywającą na chmurach i latających po niebie. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Świat zaczął przypominać scenę teatralną, grę, iluzję, teatr pełen sztuczek. Dziesiąty slajd prezentuje pracę Caravaggia pod tytułem Narcyz. Obraz przedstawia młodego mężczyznę o długich brązowych włosach, który ubrany jest w biało‑brązową koszulę oraz niebieskie spodnie. Mężczyzna pochylony jest nad taflą wody, w której widoczne jest jego odbicie. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Surowsze oblicze baroku reprezentuje Caravaggio. Jego bohaterowie to ludzie prości, o twardych rysach, nawet zwykle piękny Narcyz wydaje się pospolity. Jedenasty slajd prezentuje Ukrzyżowanie świętego Piotra autorstwa Caravaggia. Obraz zawiera scenę tytułowego Ukrzyżowania – św. Piotr został przedstawiony jako mężczyzna w podeszłym wieku, jest nagi, jego dolne partie ciała są przepasane białą szatą. Piotr leży na krzyżu i jest do niego przywiązywany. Wokół niego znajdują się trzy osoby – dwóch mężczyzn, którzy krzyżują Piotra oraz kobieta, która leży obok niego i jest zrozpaczona. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Bywają okrutni, gdy z wielkim zaangażowaniem zabijają świętych. Są to często barbarzyńskie egzekucje. Dwunasty slajd przedstawia ilustrację pod tytułem Alegoria Sztuki autorstwa Cesare Ripy. Czarno‑biała ilustracja przedstawia młodą kobietę ubraną w długą suknię, która w dłoniach trzyma dwa kawałki drewna oraz tyczkę z pnączem. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Dużą rolę w utrwalaniu wiedzy mitologicznej pełniły katalogi alegorii takie jak „Ikonologia” Cesarego Ripy. Trzynasty slajd przedstawia pracę Pierce Tempesta lub Isaaca Fullera pod tytułem Arogancja. Czarno‑biała ilustracja przedstawiająca młodą kobietę, która ubrana jest w długą suknie z odkrytymi piersiami. W jednej dłoni trzyma pawia, drugą wskazuje w lewą stronę. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Alegoria, łącząc pewną treść z figurą pochodzenia antycznego, stawała się także nośnikiem treści religijnych. Czternasty slajd prezentuje pracę Daniela Schultza pod tytułem Portret Jana III Sobieskiego. Król Sobieski pozuje z pół profilu, ma krótkie ciemne włosy oraz czarne wąsy, na jego głowie widnieje korona z liści laurowych. Ubrany jest w srebrną zbroję, czerwoną szatę, złote naramienniki i złotą sukmanę. Król pozuje w pomieszczeniu. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: W Polsce antycznym kostiumem i atrybutami chętnie posługiwał się Jan III Sobieski, choć nie był on pierwszy. Piętnasty slajd prezentuje pracę Charlesa Poersona pod tytułem Portret Ludwika XIV, który został przedstawiony jako młody mężczyzna o długich kręconych włosach. Ubrany jest w srebrną sukmanę na której znajduje się niebieska szata. W jednej dłoni trzyma pioruny, obok niego znajduje się czarny orzeł. W tle widoczni są mężczyźni, którzy kłują żelazo. Pod prezentacją dzieła wyświetla się informacja dodatkowa: Niedoścignionym mistrzem mitologicznych personifikacji był jednak z pewnością król Ludwik IV. Ostatnim slajdem jest niebieskie tło, na którym znajduje się napis KONIEC oraz link do podkładu dźwiękowego.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
R1duj9IlgUsMG Ćwiczenie 1
Przeczytaj opis trzech alegorii, które zdobią fasadę Pałacu Jana III Sobieskiego w Wilanowie. Zdecyduj która z nich to: Jedność obywatelska – Wiedza – Wierność Wiedza Możliwe odpowiedzi: 1. Kobieta w prawej dłoni trzyma gałąź oliwną oplecioną gałązką mitru, które zapewniają sobie wzajemnie ochronę przed słońcem i wiatrem. W lewej dłoni kobieta trzyma wargacza- rybę, która zawsze ma obok siebie inną towarzyszkę., 2. kobieta w lewej dłoni trzyma klucz - symbol dyskrecji, u stóp ma psa - symbol przyjaźni., 3. Kobieta w prawej dłoni trzyma lusterko, w lewej kulę, na której znajduje się trójkąt. Lustro to pokazuje obraz rzeczy, w tym ich istotę, esencję, kula - rozmaite opinie, trójkąt - trzy człony teorematu, które prowadzą do dowodu. Wierność Możliwe odpowiedzi: 1. Kobieta w prawej dłoni trzyma gałąź oliwną oplecioną gałązką mitru, które zapewniają sobie wzajemnie ochronę przed słońcem i wiatrem. W lewej dłoni kobieta trzyma wargacza- rybę, która zawsze ma obok siebie inną towarzyszkę., 2. kobieta w lewej dłoni trzyma klucz - symbol dyskrecji, u stóp ma psa - symbol przyjaźni., 3. Kobieta w prawej dłoni trzyma lusterko, w lewej kulę, na której znajduje się trójkąt. Lustro to pokazuje obraz rzeczy, w tym ich istotę, esencję, kula - rozmaite opinie, trójkąt - trzy człony teorematu, które prowadzą do dowodu. Jedność obywatelska Możliwe odpowiedzi: 1. Kobieta w prawej dłoni trzyma gałąź oliwną oplecioną gałązką mitru, które zapewniają sobie wzajemnie ochronę przed słońcem i wiatrem. W lewej dłoni kobieta trzyma wargacza- rybę, która zawsze ma obok siebie inną towarzyszkę., 2. kobieta w lewej dłoni trzyma klucz - symbol dyskrecji, u stóp ma psa - symbol przyjaźni., 3. Kobieta w prawej dłoni trzyma lusterko, w lewej kulę, na której znajduje się trójkąt. Lustro to pokazuje obraz rzeczy, w tym ich istotę, esencję, kula - rozmaite opinie, trójkąt - trzy człony teorematu, które prowadzą do dowodu.
Przeczytaj opis trzech alegorii, które zdobią fasadę Pałacu Jana III Sobieskiego w Wilanowie. Zdecyduj która z nich to: Jedność obywatelska – Wiedza – Wierność Wiedza Możliwe odpowiedzi: 1. Kobieta w prawej dłoni trzyma gałąź oliwną oplecioną gałązką mitru, które zapewniają sobie wzajemnie ochronę przed słońcem i wiatrem. W lewej dłoni kobieta trzyma wargacza- rybę, która zawsze ma obok siebie inną towarzyszkę., 2. kobieta w lewej dłoni trzyma klucz - symbol dyskrecji, u stóp ma psa - symbol przyjaźni., 3. Kobieta w prawej dłoni trzyma lusterko, w lewej kulę, na której znajduje się trójkąt. Lustro to pokazuje obraz rzeczy, w tym ich istotę, esencję, kula - rozmaite opinie, trójkąt - trzy człony teorematu, które prowadzą do dowodu. Wierność Możliwe odpowiedzi: 1. Kobieta w prawej dłoni trzyma gałąź oliwną oplecioną gałązką mitru, które zapewniają sobie wzajemnie ochronę przed słońcem i wiatrem. W lewej dłoni kobieta trzyma wargacza- rybę, która zawsze ma obok siebie inną towarzyszkę., 2. kobieta w lewej dłoni trzyma klucz - symbol dyskrecji, u stóp ma psa - symbol przyjaźni., 3. Kobieta w prawej dłoni trzyma lusterko, w lewej kulę, na której znajduje się trójkąt. Lustro to pokazuje obraz rzeczy, w tym ich istotę, esencję, kula - rozmaite opinie, trójkąt - trzy człony teorematu, które prowadzą do dowodu. Jedność obywatelska Możliwe odpowiedzi: 1. Kobieta w prawej dłoni trzyma gałąź oliwną oplecioną gałązką mitru, które zapewniają sobie wzajemnie ochronę przed słońcem i wiatrem. W lewej dłoni kobieta trzyma wargacza- rybę, która zawsze ma obok siebie inną towarzyszkę., 2. kobieta w lewej dłoni trzyma klucz - symbol dyskrecji, u stóp ma psa - symbol przyjaźni., 3. Kobieta w prawej dłoni trzyma lusterko, w lewej kulę, na której znajduje się trójkąt. Lustro to pokazuje obraz rzeczy, w tym ich istotę, esencję, kula - rozmaite opinie, trójkąt - trzy człony teorematu, które prowadzą do dowodu.
Obejrzyj ilustracje przedstawiające trzy alegorie, które zdobią fasadę Pałacu Jana III Sobieskiego w Wilanowie, przeczytaj ich opisy i zdecyduj, która z nich to:
Jedność obywatelska – Wiedza – Wierność
Jedność obywatelska, Wierność, Wiedza
.................
.................
.................
RoSmsPXpANaWR Ćwiczenie 2
Wskaż autora obrazu „Narcyz”. Możliwe odpowiedzi: 1. Caravaggio 2. Charles Poerson 3. Michał Anioł
Wskaż autora obrazu „Narcyz”. Możliwe odpowiedzi: 1. Caravaggio 2. Charles Poerson 3. Michał Anioł
Zaznacz poprawny opis obrazu Narcyz Caravaggia (1597–1599).
Artysta uważał, że obawa przed brzydotą jest słabością godną pożałowania. Dążył zatem do ukazania prawdy o rzeczywistości i wydobywał na światło dzienne całą prawdę o człowieku, o jego ciele.
Niezależnie od tego, kogo artysta malował i jak dynamiczne były to postacie, sprawiał, że tchnęły spokojem, jakby wsłuchiwały się w jakiś wewnętrzny głos, były posągowe, ale też nieziemskiej urody.
Celem artysty nie było głoszenie prawdy za wszelką cenę. Obca mu była tendencja do teatralności. W swoim bohaterze widział prawdziwego mężczyznę. Jego własny styl przejawia się w pięknym cyzelowaniu szczegółów.
Wilanów. Dziedzictwo antyku grecko‑rzymskiego Tuż nad głównym wejściem do pałacu umieszczono złote słońce, którego promienie sięgają złotych tarcz, trzymanych przez małych chłopców (putta) po prawej i po lewej stronie. To tarcze herbowe Sobieskich – nie pokryte żadną dekoracją, odbijają promienie jak lustro. Nieco wyżej znajduje się napis REFULSIT SOL IN CLYPEIS (Światło rozbłysło na tarczach) – cytat ze Starego Testamentu. W pierwszej Księdze Machabejskiej czytamy o walce wyzwoleńczej ludu Izraela z niewoli: Gdy słońce zaczęło odbijać się w złotych i brązowych tarczach, to aż góry od nich zajaśniały i błyszczały jak ogniste pochodnie (6, 39). Tarcza Sobieskiego – Janina – chroni Rzeczypospolitą, a słońce odbijające się na niej błyszczy światłem prawie mistycznym.
R1UkB0dXWhlXb 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia widok na fasadę Pałacu w Wilanowie – detal przedstawia trzy okna, w tym jedno centralne jest oddzielone kolumnami na których znajdują się zdobienia, a pomiędzy nimi widoczne jest złote słońce. Na szczycie budynku widoczne są szare figury.
Jolanta Dyr. (fot.), Fasada Pałacu w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1eUnbXyC71YU Fotografia nieznanego autora przedstawia malarstwo czerwono figurowe przedstawiające Perseusza, który przynosi głowę Meduzy Atenie. Perseusz został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku, ubrany jest w hełm, oraz szatę okrywającą jego ciało. Atena to kobieta w średnim wieku, która ma czarne włosy spięte w kok, ubrana jest w długą suknię sięgającą ziemi. W jednej dłoni trzyma włócznię, a w drugiej głowę meduzy. Obok Ateny stoi jej tarcza, w której odbija się głowa meduzy.
Autor nieznany, „Perseusz przynosi Atenie głowę Meduzy Gorgony, która odbija się na powierzchni jej tarczy”, krater czerwonofigurowy z ok. 400–385 p.n.e., Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie, Stany Zjednoczone, theoi.com, CC BY 3.0
Tak przedstawiany herb Sobieskiego przypomina egidę Ateny, którą wyobrażano sobie jako kozią skórę otoczoną wężami, a potem jako tarczę z łusek ozdobioną głową Meduzy. Najstraszniejszą z Gorgon dzięki wsparciu bogów zabił Perseusz. Gdy przyniósł potworną głowę Atenie, bogini umieściła ją na tarczy. Egida stała się potem symbolem ochrony i opieki.
Posąg rzymskiej bogini Minerwy, patronki rozumu, zajęć intelektualnych i wojny, utożsamianej z Ateną, górował niegdyś nad fasadą Pałacu w Wilanowie. Dziś już go tam nie znajdziemy, wydawał się jednak stosowną dekoracją głównej fasady pałacu króla, który nie stronił od wojny, ale czas wolny chętnie spędzał na czytaniu ksiąg.
R1VCWQTGbQZFN 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia widok na Medalion w tympanonie fasady pałacu Jana III Sobieskiego. Medalion przedstawia postać mężczyzny w średnim wieku, który ma długie włosy i bujny zarost. Podobizna mężczyzny znajduje się na białym tle, a sam medalion trzymany jest przez dwóch kupidynów – jednymi dłoniami trzymają medalion, a drugimi koronę.
Jolanta Dyr. (fot.), Medalion w tympanonie fasady pałacu Jana III umieszczony pod sceną triumfu króla, Pałac w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
RwWLWX2FveE4A Fotografia użytkownika ZeroJeden przedstawia figurę Herkulesa, która stoi na dachu Pałacu w Wilanowie. Herkules został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku, ma średniej długości ciemne włosy oraz zarost. Ubrany jest w skórę lwa nemejskiego – jego pysk znajduje się torsie Herkulesa. Jego dolne partie ciała są odkryte i pozbawione osłony. Herkules w jednej dłoni trzyma maczugę. Fotografia została wykonana w bezchmurny dzień.
ZeroJeden (fot.), Figura Herkulesa na dachu pałacu w Wilanowie, Pałac w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
Ponad scenami triumfu w stylu rzymskim na fasadzie głównej Pałacu w Wilanowie umieszczono medalion, w którego środku tkwi płaskorzeźba przedstawiająca brodatego mężczyznę. Jego głowę zdobi lwia paszcza. To polski Herkules , zwycięzca spod Wiednia, a jego sławne „prace” oglądamy na attyce pałacu: wyprawę na czambuły tatarskie, bitwę pod Chocimiem, elekcję na króla Polski, wyjazd na koronację do Krakowa, walki pod Wiedniem i bitwę pod Parkanami. Trudno, żeby Jan III Sobieski nie wykorzystał tej mitologicznej postaci: każdy z europejskich monarchów pozował do obrazów przedstawiających go jako Jowisza, Aleksandra Wielkiego, Herkulesa i innych bogów i herosów heros herosów . Nasz władca należał jednak do tych szczęśliwych królów, którzy sociant cum pace triumphos – łączą triumfy z pokojem. Taki napis widnieje nad dawnym wejściem do rezydencji królewskiej.
Wątek Herkulesa pojawiał się często w Wersalu, pojawić się musiał i w pałacu Jana III Sobieskiego. Dach pałacu – od strony ogrodu – zdobi bowiem sam grecki heros. Stoi spokojnie, spoglądając przed siebie, a lwią skórę zarzucił na plecy tak, że lwia głowa spoczywa na jego piersi, nie musi pełnić roli hełmu. Oto Herkules, który odpoczywa.
Poniżej głowy polskiego Herkulesa , nad którym putta trzymają wieniec z kwiatów, znajduje się scena triumfu Jana III Sobieskiego. Wszędzie pełno małych chłopców: dwa putta trzymają herb Sobieskiego, Janinę, trzecie szarfę z napisem Sic ardens evexit ad aethera virtus (Tak żar cnoty wyniósł w przestworza), jeszcze inne – idą obok wozu. Za królem stoi bogini zwycięstwa i sławy, trzymając nad jego głową wieniec triumfalny.
R1WVirhIZqwUI 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia triumf Jana III Sobieskiego, który został przedstawiony na płaskorzeźbie. Król Sobieski siedzi w wozie ciągniętym przez trzy konie. Wokół niego znajdują się liczne kupidyny, które obserwują przejazd mężczyzny.
Jolanta Dyr (fot.), Triumf Jana III. Płaskorzeźba zdobiąca fasadę korpusu głównego pałacu w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
Na sąsiednich łukach widzimy sceny przygotowania do triumfu: po lewej – scenę zbierania liści lauru na wieniec dla zwycięzcy, a po prawej stronie – pochód jeńców wprowadzanych na dziedziniec pałacu.
RHIwwcWXnf9Tc 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia scenę zbierania liści lauru na wieniec, która znajduje się na fasadzie Pałacu w Wilanowie. Na płaskorzeźbie znajduje się pięć postaci – młodych chłopców, którzy zbierają liście laurowe.
Jolanta Dyr (fot.), Zbieranie liści lauru na wieniec. Płaskorzeźba zdobiąca fasadę korpusu głównego pałacu w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
RzCQ76wm9voXi 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia scenę wprowadzenia jeńców tureckich do Wilanowa i znajduje się na fasadzie Pałacu w Wilanowie. Na płaskorzeźbie znajduje się duża grupa osób w turbanach, która wprowadzana jest do miasta przez straże. W tle widoczne są budynki oraz publiczność obserwująca jeńców.
Jolanta Dyr (fot.), Wprowadzenie jeńców tureckich do Wilanowa. Płaskorzeźba zdobiąca fasadę korpusu głównego pałacu Jana III Sobieskiego, wikimedia.org, CC BY 3.0
Fasada od strony frontowej miała znaczenie uroczyste i oficjalne, fasada od strony ogrodu otrzymała charakter bardziej prywatny. W jej centrum, nad wejściem głównym do tej części pałacu, znalazła się lwia skóra – atrybut atrybut atrybut Herkulesa, pośrodku której umieszczono figurę Geniusza Sławy – dobrego ducha i opiekuna, trzymającego w uniesionej lewej dłoni wieniec laurowy. Wizerunki Sybilli to kolejne nawiązanie do mitu o Herkulesie: to one zapowiadały w czasach starożytnych, że narodzi się nowy Herkules. Po lewej stronie jest godło Polski (Orzeł), po lewej Litwy (Pogoń), każde ozdobione złotą tarczą. Janina Sobieskich zapewnia zatem ochronę Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Są tu też popiersia Jana III i Marii Kazimiery.
R6f7BaJhdzAmb 1 Ilustracja pochodząca z książki K. Chmielewskiego i J. Krawczyka pod tytułem: Wilanowski widnokrąg. Szkice o pałacu i sztuce europejskiej przedstawia figurę mężczyzny siedzącego na chmurze. Mężczyzna ma krótkie włosy i jest nagi. W jednej dłoni trzyma złoty wieniec laurowy, drugą dłonią próbuje odgonić kupidyna, który krąży wokół niego. Pod spodem znajduje się jeszcze jeden kupidyn, który w dłoni trzyma kwiat. Nad rzeźbą znajduje się pysk i łapy złotego lwa.
K. Chmielewski, J. Krawczyk, „Wilanowski widnokrąg. Szkice o pałacu i sztuce europejskiej”, Warszawa 2010, s. 107, CC BY 3.0
Wysoko na dachu, pośrodku, stał sam świetlisty Apollo, Febus, który miał za plecami, od strony frontowej, słońce umieszczone pomiędzy tarczami Sobieskiego.
RFxXffmjMMEye Fotografia użytkownika ZeroJeden przedstawia posąg Apollina, który znajduje się na dachu pałacu Jana III Sobieskiego. Apollo został przedstawiony jako młody mężczyzna, który ma krótkie włosy, oraz atletyczną budowę ciała. Na jego torsie widoczny jest pas od kołaczanu. W jednej dłoni trzyma łuk, a w drugą trzyma pas. Fotografia rzeźby została wykonana w lekko zachmurzony dzień.
ZeroJeden (fot.), Posąg Apollina na dachu pałacu Jana III od strony ogrodu, Pałac w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
Częścią ideowych analogii między postaciami ze świata antyku i Janem III Sobieskim jest także zegar słoneczny z przedstawieniem Saturna, ojca Jowisza, rzymskiego boga rolnictwa, zasiewów (Satora) i czasu (Kronosa). Brodaty Saturn, unosząc się na wielkich, ciemnoszarych skrzydłach, trzyma w prawej dłoni kłos – wskazówkę, a lewą, w której tkwi kosa, przypominająca o nieuchronnym upływie czasu, podtrzymuje draperię z jednym z trzech zegarów, w czym pomagają mu – jak potrafią – putta. Jan III Sobieski ma zatem – jak w mitycznych i odległych czasach „złotego wieku” bóg Saturn w Italii – zapewnić swoim poddanym spokój i dostatek. Ziemia wtedy sama rodziła to, czego ludzie potrzebowali do życia, rzeki płynęły miodem i mlekiem, a z dębów sączyły się miody. Taką wizję złotego wieku opisał w swoich Przemianach poeta „złotego wieku” poezji rzymskiej, Owidiusz.
R1dfiGoggfQ46 1 Fotografia autorstwa Bosia2011 przedstawia widok na zegar słoneczny, który znajduje się na elewacji Pałacu Jana III Sobieskiego. Zegar składa się z kilku części – Figury mężczyzny w podeszłym wieku, który ma bardzo długą brodę i siwe skrzydła i spogląda się na kupidyny. Poniżej figury znajduje się złota część płaskorzeźby imitująca płótno na którym znajdują się wskazówki zegara słonecznego.
Bosia2011 (fot.), Zegar słoneczny na elewacji południowej gabinetu króla Jana III, Pałac w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
Zadania ReFDdnj6y3gCI Ćwiczenie 3
Czym jest putto? 1. To postacie przypominające małych i nagich chłopców 2. To zwierzę pół człowiek pół koń 3. To określenie stosowane na rzeźbę znajdującą się na ścianie.
Czym jest putto? 1. To postacie przypominające małych i nagich chłopców 2. To zwierzę pół człowiek pół koń 3. To określenie stosowane na rzeźbę znajdującą się na ścianie.
RgmNtnJ8xAL0t Ćwiczenie 4
Która z inskrypcji widnieje na fasadzie pałacu króla Jana III Sobieskiego obok płaskorzeźby przedstawiającej słońce? Możliwe odpowiedzi: 1. SIC ARDENS EVEXIT AD AETHERA VIRTUS 2. SOCIANT CUM PACE TRIUMPHOS 3. REFULSIT SOL IN CLYPEIS
Która z inskrypcji widnieje na fasadzie pałacu króla Jana III Sobieskiego obok płaskorzeźby przedstawiającej słońce? Możliwe odpowiedzi: 1. SIC ARDENS EVEXIT AD AETHERA VIRTUS 2. SOCIANT CUM PACE TRIUMPHOS 3. REFULSIT SOL IN CLYPEIS
Która z inskrypcji widnieje na fasadzie pałacu króla Jana III Sobieskiego obok płaskorzeźby przedstawiającej słońce?
SIC ARDENS EVEXIT AD AETHERA VIRTUS
SOCIANT CUM PACE TRIUMPHOS
REFULSIT SOL IN CLYPEIS
RfOfPSfV1Bz41 Ćwiczenie 5
Uzupełnij zdania. Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, czyli „tarcza”, to godło Sobieskich.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to mały, nagi chłopiec (nawiązujący do postaci Amora).
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to herb Litwy.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to tarcza, na której Atena umieściła głowę Meduzy.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to bóg czasu.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to Apollo Świetlisty.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to dobry duch i opiekun.
Uzupełnij zdania. Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, czyli „tarcza”, to godło Sobieskich.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to mały, nagi chłopiec (nawiązujący do postaci Amora).
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to herb Litwy.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to tarcza, na której Atena umieściła głowę Meduzy.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to bóg czasu.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to Apollo Świetlisty.
Tu uzupełnij Możliwe odpowiedzi: 1. EGIDA, 2. PUTTO, 3. KRONOS, 4. POGOŃ, 5. FEBUS, 6. JANINA, 7. GENIUSZ, to dobry duch i opiekun.
Uzupełnij zdania.
PUTTO, GENIUSZ, KRONOS, FEBUS, POGOŃ, EGIDA, JANINA
.............., czyli „tarcza”, to godło Sobieskich.
.............., to mały, nagi chłopiec (nawiązujący do postaci Amora).
.............., to herb Litwy.
.............., to tarcza, na której Atena umieściła głowę Meduzy.
.............., to bóg czasu.
.............., to Apollo Świetlisty.
.............., to dobry duch i opiekun.
Publius Ovidius Naso, Metamorphoses , Księga II; 89‑90, 94‑96, 101‑112.
Aurea prima sata est aetas, quae vindice nullo, Sponte sua, sine lege fidem rectumque colebat. [...] Nondum caesa suis, peregrinum ut viseret orbem, Montibus in liquidas pinus descenderat undas, Nullaque mortales praeter sua litora norant […] Ipsa quoque immunis rastroque intacta nec ullis Saucia vomeribus per se dabat omnia tellus, Contentique cibis nullo cogente creatis Arbuteos fetus montanaque fraga legebant Cornaque et in duris haerentia mora rubetis Et quae deciderant patula Iovis arbore glandes. Ver erat aeternum, placidique tepentibus auris Mulcebant zephyri natos sine semine flores; Mox etiam fruges tellus inarata ferebat, Nec renovatus ager gravidis canebat aristis; Flumina iam lactis, iam flumina nectaris ibant, Flavaque de viridi stillabant ilice mella.
Przekład: m3c5786134172dc39_0000000000010 Przekład:
R1BlXlipeRXjc Obraz autorstwa Pietro da Cortony pod tytułem „Złoty wiek” przedstawia grupę osób tj. kobiety, mężczyźni i dzieci odpoczywające na łonie natury. Wśród ludzi znajdują się także zwierzęta – pies i lew i ptaki latające po niebie. Część z osób odpoczywa przy drzewie, reszta siedzi obok lwa. W tle widoczni są inni ludzie skaczący wokół drzewa.
Pietro da Cortona, „Złoty wiek”, 1650, Pałac Pitti, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R1CpCXRvDRlt5 Ćwiczenie 6
Czy poniższe wyrażenia są zgodne z opisem złotego wieku, który przeczytałaś/-eś w Przemianach Owidiusza? Możliwe odpowiedzi: 1. ver aeternum, 2. arbores securibus caesae, 3. tellus ab agricolis arata, 4. frumentum non satum, 5. flumina lacte et nectare plena, 6. homines per maria navigantes
Czy poniższe wyrażenia są zgodne z opisem złotego wieku, który przeczytałaś/-eś w Przemianach Owidiusza? Możliwe odpowiedzi: 1. ver aeternum, 2. arbores securibus caesae, 3. tellus ab agricolis arata, 4. frumentum non satum, 5. flumina lacte et nectare plena, 6. homines per maria navigantes
Czy poniższe wyrażenia są zgodne z opisem złotego wieku, który przeczytałaś/-eś w Przemianach Owidiusza?
ver aeternum
arbores securibus caesae
tellus ab agricolis arata
frumentum non satum
flumina lacte et nectare plena
homines per maria navigantes
R9j4pwpri34RR Ćwiczenie 7
Zaznacz zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Zdanie refulsit sol in clypeis pochodzi z pierwszej Księgi Machabejskiej Nowego Testamentu., 2. Meduzę, której wizerunek znalazł się na tarczy Ateny, zabił Herkules., 3. Fasadę główną Pałacu w Wilanowie zdobią sceny triumfu i zwycięstw króla Jana III Sobieskiego., 4. Autorzy dekoracji rzeźbiarskiej pałacu w Wilanowie, tworząc wizerunek króla Jana III, posłużyli się postaciami Apollina i Herkulesa., 5. Łacińskie słowo virtus znaczy jedność obywatelska ., 6. W dekoracji pałacowej fasady często pojawia się Janina Sobieskich jako symbol ochrony Rzeczypospolitej., 7. Autorem Przemian (łac. Metamorphoses ) jest Horacy., 8. Postać Saturna-Chronosa zdobiąca fasadę pałacu od strony ogrodu przypomina mit o złotym wieku., 9. Autorem fresku Złoty wiek w Palazzo Pitti we Florencji jest Pietro da Cortona.
Zaznacz zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Zdanie refulsit sol in clypeis pochodzi z pierwszej Księgi Machabejskiej Nowego Testamentu., 2. Meduzę, której wizerunek znalazł się na tarczy Ateny, zabił Herkules., 3. Fasadę główną Pałacu w Wilanowie zdobią sceny triumfu i zwycięstw króla Jana III Sobieskiego., 4. Autorzy dekoracji rzeźbiarskiej pałacu w Wilanowie, tworząc wizerunek króla Jana III, posłużyli się postaciami Apollina i Herkulesa., 5. Łacińskie słowo virtus znaczy jedność obywatelska ., 6. W dekoracji pałacowej fasady często pojawia się Janina Sobieskich jako symbol ochrony Rzeczypospolitej., 7. Autorem Przemian (łac. Metamorphoses ) jest Horacy., 8. Postać Saturna-Chronosa zdobiąca fasadę pałacu od strony ogrodu przypomina mit o złotym wieku., 9. Autorem fresku Złoty wiek w Palazzo Pitti we Florencji jest Pietro da Cortona.
Zaznacz zdania prawdziwe.
Zdanie refulsit sol in clypeis pochodzi z pierwszej Księgi Machabejskiej Nowego Testamentu.
Meduzę, której wizerunek znalazł się na tarczy Ateny, zabił Herkules.
Fasadę główną Pałacu w Wilanowie zdobią sceny triumfu i zwycięstw króla Jana III Sobieskiego.
Autorzy dekoracji rzeźbiarskiej pałacu w Wilanowie, tworząc wizerunek króla Jana III, posłużyli się postaciami Apollina i Herkulesa.
Łacińskie słowo virtus znaczy jedność obywatelska .
W dekoracji pałacowej fasady często pojawia się Janina Sobieskich jako symbol ochrony Rzeczypospolitej.
Autorem Przemian (łac. Metamorphoses ) jest Horacy.
Postać Saturna-Chronosa zdobiąca fasadę pałacu od strony ogrodu przypomina mit o złotym wieku.
Autorem fresku Złoty wiek w Palazzo Pitti we Florencji jest Pietro da Cortona.
Polecenie 1
Sporządź notatkę na temat mitów o Saturnie. Sięgnij po słownik mitologiczny lub po rzetelne, książkowe omówienie mitologii Greków i Rzymian.
R1DZwLrOKCJW0 Wykonaj zgodnie z poleceniem
Wykonaj zgodnie z poleceniem
m3c5786134172dc39_0000000000010 Złoty wiek pierwszy nastał. Nie z bojaźni kary, Z własnej chęci strzeżono i cnoty, i wiary. Jeszcze sosny dla obcej odwiedzenia ziemi Nie zstąpiły do morza, ścięte z gór rodzinnych, I człowiek prócz ojczystych nie znał brzegów innych. Radłem, bronią nie tknięta, i jeszcze spokojna, Wszystko z siebie dawała ziemia w dary hojna. Przestając na pokarmie zrodzonym bez pracy, Z drzew owoc, z gór poziomki zbierali wieśniacy, Tarnki i głóg rosnący na krzakach ciernistych, I żołędzie upadłe z dębów rozłożystych. Wiosna była wieczysta. Zefiry łagodne Rozwijały tchem ciepłym kwiaty samorodne. Zboża na nie oranej rodziły się ziemi I łan ugory kłosy połyskał ważnemi. Hojnym płynął strumieniem i nektar, i mleko, I z jedliny zielonej złote miody cieką.
Owidiusz, Przemiany , Warszawa 1995, przekł. Bruno Kiciński, s.21‑22
Słowniki alegoria alegoria
obraz lub opowiadanie, które w całości ma sens przenośny
atrybut atrybut
przedmiot o charakterze symbolicznym, ściśle związany z jakąś postacią
draperia draperia
tkanina upięta w dekoracyjne fałdy
elewacja elewacja
zewnętrzna ściana budynku
heros heros
w mitologii greckiej bohater, który dzięki swym niezwykłym przymiotom i czynom został zaliczony w poczet bóstw
krater krater
w starożytność duże naczynie z dwoma uchwytami do mieszania wina z wodą
personifikacja personifikacja
przedstawienie w postaci ludzkiej np. pojęć abstrakcyjnych
putto putto
postać małego, nagiego chłopca, przypominającego amorka, popularny motyw w sztuce
R1KaE6ApiucAc 1 Słownik łacińsko-polski.
Słownik łacińsko-polski.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
Galeria dzieł sztuki
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
R1UkB0dXWhlXb 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia widok na fasadę Pałacu w Wilanowie – detal przedstawia trzy okna, w tym jedno centralne jest oddzielone kolumnami na których znajdują się zdobienia, a pomiędzy nimi widoczne jest złote słońce. Na szczycie budynku widoczne są szare figury.
Jolanta Dyr. (fot.), Fasada Pałacu w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1eUnbXyC71YU 1 Fotografia nieznanego autora przedstawia malarstwo czerwono figurowe przedstawiające Perseusza, który przynosi głowę Meduzy Atenie. Perseusz został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku, ubrany jest w hełm, oraz szatę okrywającą jego ciało. Atena to kobieta w średnim wieku, która ma czarne włosy spięte w kok, ubrana jest w długą suknię sięgającą ziemi. W jednej dłoni trzyma włócznię, a w drugiej głowę meduzy. Obok Ateny stoi jej tarcza, w której odbija się głowa meduzy.
Autor nieznany, „Perseusz przynosi Atenie głowę Meduzy Gorgony, która odbija się na powierzchni jej tarczy”, krater czerwonofigurowy z ok. 400–385 p.n.e., Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie, Stany Zjednoczone, theoi.com, CC BY 3.0
R1VCWQTGbQZFN 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia widok na Medalion w tympanonie fasady pałacu Jana III Sobieskiego. Medalion przedstawia postać mężczyzny w średnim wieku, który ma długie włosy i bujny zarost. Podobizna mężczyzny znajduje się na białym tle, a sam medalion trzymany jest przez dwóch kupidynów – jednymi dłoniami trzymają medalion, a drugimi koronę.
Jolanta Dyr. (fot.), Medalion w tympanonie fasady pałacu Jana III umieszczony pod sceną triumfu króla, Pałac w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
RwWLWX2FveE4A 1 Fotografia użytkownika ZeroJeden przedstawia figurę Herkulesa, która stoi na dachu Pałacu w Wilanowie. Herkules został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku, ma średniej długości ciemne włosy oraz zarost. Ubrany jest w skórę lwa nemejskiego – jego pysk znajduje się torsie Herkulesa. Jego dolne partie ciała są odkryte i pozbawione osłony. Herkules w jednej dłoni trzyma maczugę. Fotografia została wykonana w bezchmurny dzień.
ZeroJeden (fot.), Figura Herkulesa na dachu pałacu w Wilanowie, Pałac w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1WVirhIZqwUI 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia triumf Jana III Sobieskiego, który został przedstawiony na płaskorzeźbie. Król Sobieski siedzi w wozie ciągniętym przez trzy konie. Wokół niego znajdują się liczne kupidyny, które obserwują przejazd mężczyzny.
Jolanta Dyr (fot.), Triumf Jana III. Płaskorzeźba zdobiąca fasadę korpusu głównego pałacu w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
RHIwwcWXnf9Tc 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia scenę zbierania liści lauru na wieniec, która znajduje się na fasadzie Pałacu w Wilanowie. Na płaskorzeźbie znajduje się pięć postaci – młodych chłopców, którzy zbierają liście laurowe.
Jolanta Dyr (fot.), Zbieranie liści lauru na wieniec. Płaskorzeźba zdobiąca fasadę korpusu głównego pałacu w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
RzCQ76wm9voXi 1 Fotografia Jolanty Dyr przedstawia scenę wprowadzenia jeńców tureckich do Wilanowa i znajduje się na fasadzie Pałacu w Wilanowie. Na płaskorzeźbie znajduje się duża grupa osób w turbanach, która wprowadzana jest do miasta przez straże. W tle widoczne są budynki oraz publiczność obserwująca jeńców.
Jolanta Dyr (fot.), Wprowadzenie jeńców tureckich do Wilanowa. Płaskorzeźba zdobiąca fasadę korpusu głównego pałacu Jana III Sobieskiego, wikimedia.org, CC BY 3.0
R6f7BaJhdzAmb 1 Ilustracja pochodząca z książki K. Chmielewskiego i J. Krawczyka pod tytułem: Wilanowski widnokrąg. Szkice o pałacu i sztuce europejskiej przedstawia figurę mężczyzny siedzącego na chmurze. Mężczyzna ma krótkie włosy i jest nagi. W jednej dłoni trzyma złoty wieniec laurowy, drugą dłonią próbuje odgonić kupidyna, który krąży wokół niego. Pod spodem znajduje się jeszcze jeden kupidyn, który w dłoni trzyma kwiat. Nad rzeźbą znajduje się pysk i łapy złotego lwa.
K. Chmielewski, J. Krawczyk, „Wilanowski widnokrąg. Szkice o pałacu i sztuce europejskiej”, Warszawa 2010, s. 107, CC BY 3.0
RFxXffmjMMEye 1 Fotografia użytkownika ZeroJeden przedstawia posąg Apollina, który znajduje się na dachu pałacu Jana III Sobieskiego. Apollo został przedstawiony jako młody mężczyzna, który ma krótkie włosy, oraz atletyczną budowę ciała. Na jego torsie widoczny jest pas od kołaczanu. W jednej dłoni trzyma łuk, a w drugą trzyma pas. Fotografia rzeźby została wykonana w lekko zachmurzony dzień.
ZeroJeden (fot.), Posąg Apollina na dachu pałacu Jana III od strony ogrodu, Pałac w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1dfiGoggfQ46 1 Fotografia autorstwa Bosia2011 przedstawia widok na zegar słoneczny, który znajduje się na elewacji Pałacu Jana III Sobieskiego. Zegar składa się z kilku części – Figury mężczyzny w podeszłym wieku, który ma bardzo długą brodę i siwe skrzydła i spogląda się na kupidyny. Poniżej figury znajduje się złota część płaskorzeźby imitująca płótno na którym znajdują się wskazówki zegara słonecznego.
Bosia2011 (fot.), Zegar słoneczny na elewacji południowej gabinetu króla Jana III, Pałac w Wilanowie, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1BlXlipeRXjc 1 Obraz autorstwa Pietro da Cortony pod tytułem „Złoty wiek” przedstawia grupę osób tj. kobiety, mężczyźni i dzieci odpoczywające na łonie natury. Wśród ludzi znajdują się także zwierzęta – pies i lew i ptaki latające po niebie. Część z osób odpoczywa przy drzewie, reszta siedzi obok lwa. W tle widoczni są inni ludzie skaczący wokół drzewa.
Pietro da Cortona, „Złoty wiek”, 1650, Pałac Pitti, Florencja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
ROsbBHYhOitYL 1 Ilustracja przedstawia kobietę, która w prawej dłoni trzyma lusterko, w lewej kulę, na której znajduje się trójkąt. Lustro to pokazuje obraz rzeczy, w tym ich istotę, esencję, kula – rozmaite opinie, trójkąt – trzy człony teorematu, które prowadzą do dowodu.
ZeroJeden (fot.), Rzeźba Wiedzy, Pałac Wilanowski, wikimedia.org, CC BY 3.0
RBoJ3XNd9uJpJ 1 Ilustracja przedstawia kobietę, która w lewej dłoni trzyma klucz – symbol dyskrecji, u stóp ma psa – symbol przyjaźni.
Jolanta Dyr (fot.), Rzeźba Wierności, Pałac Wilanowski, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1XRhrogCmWhI 1 Ilustracja przedstawia kobietę, która w prawej dłoni trzyma gałąź oliwną oplecioną gałązką mirtu, które zapewniają sobie wzajemnie ochronę przed słońcem i wiatrem. W lewej dłoni kobieta trzyma wargacza – rybę, która zawsze ma obok siebie inną towarzyszkę.
K. Chmielewski, J. Krawczyk, Rzeźba Jedności Obywatelskiej [w:] „Wilanowski widnokrąg. Szkice o pałacu i sztuce europejskiej”, Warszawa 2010, s. 93, CC BY 3.0
RA1X3loGl6nCI 1 Ilustracja przedstawia dzieło Caravaggio pt. „Narcyz”. Artysta namalował młodego i pięknego młodzieńca, który klęcząc pochyla się nad spokojnym lustrem wody. Narcyz przedstawiony został w niewygodnej pozycji, wspiera się na rękach, a jego ciało jest mocno pochylone do przodu. Strój i uczesanie są typowe dla epoki, w której żył autor obrazu, nie zawierają żadnych mitologicznych odniesień. Narcyz zapatrzony jest we własne odbicie, nie może oderwać wzroku i sprawia wrażenie zahipnotyzowanego.
Caravaggio, „Narcyz”, 1594-1596, Galeria Narodowa Sztuki Antycznej, Rzym, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Bibliografia K. Chmielewski, J. Krawczyk, Wilanowski widnokrąg. Szkice o pałacu i sztuce europejskiej , Warszawa 2010
K. Targosz, Jan III Sobieski mecenasem nauk i uczonych , Warszawa 2012
I. Komasara, Jan III Sobieski – miłośnik ksiąg , Ossolineum 1982
M. Górska, M. Milewska‑Waźbińska, W teatrze życia i sławy Jana III Sobieskiego , Warszawa 2010
B. Milewska‑Waźbińska, Słońce na tarczy, czyli tajemnice pałacowej fasady , Warszawa 2008
Owidiusz, Przemiany , Warszawa 1995