Jan Kochanowski – sarmacki Horacy

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna postać twórczość Jana Kochanowskiego oraz Horacego i ich miejsce w tradycji literackiej. Uczeń wie, czym jest pieśń i zna jej cechy gatunkowe.

b) Umiejętności

Uczeń analizuje pieść J. Kochanowskiego Serce roście, dostrzega uniwersalność myśli
i tematów w niej zawartych. Uczeń rozumie znaczenie wpływu twórczości Horacego na europejską tradycję literacką. Potrafi wytłumaczyć znaczenie słów Horacego: „exegi monumentum aere parennius”.

2. Metoda i forma pracy

Metoda podająca i heureza: jeden z uczniów w formie krótkiej notki biograficznej przedstawia życiorys Jana Kochanowskiego. Nauczyciel sprawdza i uzupełnia wiadomości uczniów na temat Horacego.
Metoda podająca: nauczyciel omawia cechy gatunkowe pieśni i prezentuje dorobek
J. Kochanowskiego w tym zakresie. Uczniowie zapisują najważniejsze fakty.
Druga część zajęć ma formę praktyczną: wspólna analiza pieśni Serce roście.

3. Środki dydaktyczne

1. Kopia pieśni Jana Kochanowskiego Serce roście.

2. Kopia pieśni Horacego Exegi monumentum aere parennius.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Przedstawienie życiorysu Jana Kochanowskiego.
Wyszczególnienie i charakterystyka kolejnych okresów twórczości.
Rola Kochanowskiego w ukształtowaniu polskiego nowoczesnego języka poetyckiego.

b) Faza realizacyjna

Czym jest pieśń: cechy gatunkowe, wpływ Horacego na ukształtowanie się pieśni (czytanie
i wspólna analiza pieśni Horacego Exegi monumentum aere parennius), wskazanie najstarszych polskich pieśni.

Pieśni Jana Kochanowskiego.

1. Przedstawienie zbioru liryków (49 utworów tworzonych przez 20 lat) i wskazanie na ich korzenie, które odnajdujemy u Horacego.

2. Tematyka pieśni J. Kochanowskiego.

3. W czym odnajdujemy piękno pieśni J. Kochanowskiego?

4. Dlaczego możemy zestawić Kochanowskiego z Horacym?

5. Głośna lektura pieśni Jana Kochanowskiego Serce roście oraz wspólna analiza utworu:

1. odszukanie cech pieśni;

2. określenie jej tematu;

3. znaczenie natury dla podmiotu lirycznego;

4. refleksje wyłaniające się z utworu;

5. odnajdywanie i nazywanie środków stylistycznych.

c) Faza podsumowująca

Znaczenie Horacego dla kultury europejskiej a znaczenie Jana Kochanowskiego dla kształtowania się języka i poezji polskiej. Interpretowanie słów Horacego: „Zbudowałem pomnik trwalszy od spiżu”.

5. Bibliografia

1. Horacy, Dwadzieścia dwie ody, przeł. A.Ważyk, oprac. S. Stabryła, Wrocław, Ossolineum 1991, BN II 232.

2. Kochanowski J., Poezje, Warszawa, Czytelnik 1988.

3. Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa, PWN 1985.

4. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław, Ossolineum 2000.

5. Wójcik A., Talent i sztuka: rzecz o poezji Horacego, Wrocław, Ossolineum 1996.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Na podstawie notatek i wiadomości wyciągniętych z lekcji zinterpretuj pieśń Serce roście, ze szczególnym uwzględnieniem środków stylistycznych typowych dla gatunku lub zinterpretuj słowa Horacego: „Zbudowałem pomnik trwalszy od spiżu.”(Forma pracy pisemna).

7. Czas trwania lekcji

90 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz jest przewidziany na dwie godziny lekcyjne. W trakcie pierwszej zostanie przedstawiona sylwetka i twórczość Jana Kochanowskiego oraz Horacego. Tutaj również podane będą wiadomości na temat pieśni jako gatunku literackiego. Druga część zajęć będzie analizą konkretnego utworu.

„Zbudowałem pomnik trwalszy od spiżu”. Nie sposób omawiać i analizować dzieła Jana Kochanowskiego bez odniesienia do powyższego cytatu. Autor Odprawy posłów greckich niewątpliwie należy do tych, którzy zapewnili sobie nieśmiertelność swoją genialną, ponadczasową twórczością.