Jeden ogień, drugi woda – charakterystyka porównawcza Cześnika i Rejenta
Jeden ogień, drugi woda – charakterystyka porównawcza Cześnika i Rejenta
1. Cele dydaktyczne:
a) Wiadomości:
1. Uczeń wie czym różnią się od siebie bohaterowie.
2. Wie jak napisać charakterystykę porównawczą.
b) Umiejętności:
Uczeń potrafi przyporządkować wyrazy określające osobowość, charakter, usposobienie bohaterów.
Charakteryzuje postać literacką.
Dokonuje porównania bohaterów.
Popiera wypowiedzi odpowiednio dobranymi cytatami.
2. Metoda i forma pracy:
Pogadanka.
Opis.
Praca z książką.
3. Środki dydaktyczne:
Aleksander Fredro „Zemsta”.
4. Przebieg lekcji:
W jaki sposób będziemy dokonywać charakterystyki bohaterów? Jakie cechy wysuniemy na pierwszy plan?
- Jest to charakterystyka porównawcza, więc będziemy zwracać uwagę na cechy różniące tych bohaterów.
2. Przypomnienie schematu pisania charakterystyki porównawczej.
Charakterystyka to opis wyglądu zewnętrznego postaci wraz z cechami osobowości, zainteresowaniami i naszym stosunkiem do niej. Charakterystyka porównawcza jest zestawieniem dwóch lub więcej postaci, w których trzeba wykazać podobieństwa i różnice. Należy też zwrócić uwagę na postawę tych postaci wobec jakiegoś problemu. Można to zrobić na dwa sposoby: albo kontrastowo scharakteryzować jedną osobę a później drugą i na końcu porównać i wyciągnąć wnioski, albo zwracać uwagę tylko na wybrane cechy odnoszące się do jakiegoś problemu. Różnica między postaciami wyłoni się wtedy sama.
3. Czy już zetknęliśmy się z takim typem charakteryzowania? Jeśli tak, to gdzie?
- Tak, podczas charakterystyki bohaterek dramatu „Balladyna”.
Wykonujemy tabelkę:
Cześnik Raptusiewicz | Rejent Milczek | |
1. Przedstawienie postaci | Szlachcic, stary kawaler, nie posiada własnego majątku – zarządza posiadłością Klary, dąży do ożenku z Podstoliną, brał udział w konfederacji barskiej. | Szlachcic, wdowiec, ojciec Wacława, zamożny. |
2. Wygląd zewnętrzny | Wysoki, tęgi, starszy, nosi okulary, słabego zdrowia, nosi żupan, kontusz, ozdoby, wysokie buty, szablę „Panią Barską”. | Mały, szczupły, drobny, w podeszłym wieku, nosi żupan, kontusz, wysokie buty (ale nie nosi szabli ani tylu ozdób co Cześnik). |
3. Usposobienie, natura, osobowość | Gwałtowny, skłonny do gniewu, porywczy, mówi bardzo szybko i głośno, ma wąski zasób słownictwa, używa wyrażenia „Mocium Panie”, nieśmiały w stosunku do kobiet, mało bystry, uparty w dążeniu do celu, miał żelazną wolę, egoista, samolub. | Opanowany, małomówny, skryty, zamknięty w sobie, flegmatyczny w działaniu, mówi wolno, jego powiedzenie: „Niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba”, wykształcony, miał bogate słownictwo, używał zdrobnień, które zazwyczaj brzmiały fałszywie, udawał pobożnego. |
4. Cechy charakteru | Konfliktowy, wybuchowy, zapalczywy, gotów do rękoczynów, popędliwy, działał bez zastanowienia, szybko wpadał w złość, impulsywny, chytry, dynamiczny, aktywny, honorowy, gościnny, otwarty, wesoły, szczery. | Skryty, potajemnie knuje intrygi, przebiegły, obłudny, zawzięty, skąpy, nietolerancyjny, despotyczny, nie znosi sprzeciwu, uparty, perfidny, fałszywy, skąpy, wyrachowany, sprytny, rozważny, obłudny, oschły, pozbawiony skrupułów, zewnętrznie opanowany, chytry, honorowy, zawzięty, ambitny, wytrwały, dążący do celu. |
5. Stosunek do otoczenia | Szczery, otwarty, w gruncie rzeczy dobry, pierwszy wyciąga rękę do zgody z Milczkiem. | Podporządkował sobie ludzi, traktował ich przedmiotowo. |
6. Ocena własna/ podsumowanie |
Usposobienie – to jak się bohater zachowuje, jaki jest z natury, prezentujemy go na zewnątrz (w odróżnieniu od charakteru, który jest wewnątrz). Usposobienie może być: łagodne, wesołe, pogodne, kłótliwe, gwałtowne.
Charakter – to wszystkie wewnętrzne cechy bohatera, np. gościnny, honorowy, skryty.
Osobowość – to coś, co wyróżnia bohatera spośród innych.
Tabelkę wykonujemy wspólnie z uczniami. Wcześniej zadajemy im pracę domową, by odszukali w tekście odpowiednie fragmenty na poparcie cech, które przypisują bohaterom. Można również podzielić klasę na grupy i zadać konkretne pola do wypełnienia każdej grupie.
Punkt 6 (ocena własna/ podsumowanie) każdy uczeń wypełnia sam.
Co łączy a co dzieli bohaterów komedii?
- Łączy ich tradycyjny strój szlachecki, obaj są patriotami, dzieli: osobowość, charakter i usposobienie, co przekłada się również na ich imiona.
Praca domowa
Napisz charakterystykę porównawczą Cześnika Raptusiewicza i Rejenta Milczka.
5. Bibliografia:
Aleksander Fredro „Zemsta”.