Jednokomórkowce
Scenariusz zajĘć „Jednokomórkowce”
biologia, III etap edukacyjny
Temat: Jednokomórkowce.
Treści kształcenia
Podstawa programowa: Punkt (3.5) [uczeń] przedstawia podstawowe czynności życiowe organizmu jednokomórkowego na przykładzie wybranego protista samożywnego (np. eugleny) i cudzożywnego (np. pantofelka).
Cele zoperacjonalizowane
UCZEŃ: | Charakteryzuje organizmy jednokomórkowe |
Odróżnia organizmy samożywne i cudzożywne | |
Określa warunki życia pantofelka Paramecium caudatum i eugleny zielonej Euglena viridis | |
Potrafi korzystać z mikroskopu | |
Prezentuje postawę szacunku wobec istot żywych | |
Wyjaśnia różnice między samożywnością i cudzożywnością | |
Wymienia elementy budowy komórki pantofelka Paramecium caudatum i eugleny zielonej Euglena viridis | |
Wymienia funkcje życiowe jednokomórkowców |
Nabywane umiejętności
UCZEŃ: | Doskonali umiejętności pracy w grupie |
Potrafi wykonać schematyczny rysunek zaobserwowanego organizmu | |
Rozwija umiejętności właściwej organizacji pracy | |
Wskazuje i nazywa przedstawicieli organizmów jednokomórkowych | |
Zna budowę pantofelka Paramecium caudatum i eugleny zielonej Euglena viridis | |
Zna pojęcia: samożywność, cudzożywność |
Kompetencje kluczowe
Kompetencje informatyczne
Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne
Porozumiewanie się w języku ojczystym
Umiejętność uczenia się
Etapy lekcji
Faza przygotowawcza:
W celu wykonania obserwacji mikroskopowej eugleny zielonej i pantofelka należy kilkanaście dni wcześniej założyć hodowle jednokomórkowców.
Wstęp:
Zapoznanie uczniów z tematem.
Krótka pogadanka na temat różnorodności form życia, podział na wielokomórkowce i jednokomórkowce.
Przebieg zajęć
Uczniowie dokonują obserwacji.
Instrukcja przeprowadzenia obserwacji
Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Podczas obserwacji żywej eugleny zielonej Euglena viridis zauważyć można ruch organizmu, zmieniający się kształt komórki, długą wić, zielone chloroplasty, czerwoną plamkę oczną. Podczas obserwacji pantofelka Paramecium caudatum zauważyć można kształt i ruch organizmu, rzęski na powierzchni komórki.
Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest dostrzeżenie przez mikroskop organizmów jednokomórkowych.
Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.): Obserwacje są prowadzone podczas zajęć w klasie. Uczniowie mają do dyspozycji mikroskop stereoskopowy, szalki Petriego, pipety, hodowle jednokomórkowców.
Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie pracują indywidualnie. Pobierają pipetami materiał do obserwacji z hodowli do szalek. Uczniowie umieszczają szalki na stoliku, nastawiają oświetlenie i regulują ostrość obrazu. Obserwują żywe organizmy, ich morfologię i ruch.
Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie notują zaobserwowane cechy organizmów, wykonują schematyczne rysunki.
Podczas dyskusji uczniowie analizują swoje obserwacje, wymieniają zaobserwowane cechy jednokomórkowców oglądanych pod mikroskopem.
Nauczyciel prezentuje schematy przedstawiające budowę pantofelka i eugleny. Podkreśla, że euglena zielona jest zmiennożywna, gdyż w ciemności przestawia się na odżywianie cudzożywne (jest to przykład miksotrofizmu).
Uczniowie wskazują na schematach elementy zaobserwowane pod mikroskopem.
Nauczyciel omawia budowę pantofelka i eugleny.
Uczniowie dzielą się na dwie grupy. Korzystając z dostępnych źródeł informacji (podręczniki, książki, encyklopedie, Internet) dokonują charakterystyki eugleny i pantofelka. Uczniowie łączą cechy budowy organizmów z ich funkcjami życiowymi i trybem życia. Uczniowie pracują metodą mapy mentalnej, wykorzystując duże arkusze papieru i kolorowe pisaki.
Liderzy zespołów przedstawiają wyniki pracy swoich grup. Podczas dyskusji uczniowie wraz z nauczycielem określają na czym polega autotroficzność eugleny i heterotroficzność pantofelka.
Podsumowanie:
Nauczyciel odtwarza ilustrację interaktywną „Euglena zielona” i „Pantofelek”. Uczniowie odtwarzają ilustracje interaktywne na swoich komputerach, porównują oba organizmy.
Środki dydaktyczne
Materiały multimedialne: ilustracja interaktywna „Euglena zielona”
Materiały multimedialne: ilustracja interaktywna „Pantofelek”
Mikroskop stereoskopowy / binokular
Szalki Petriego / szkiełka podstawowe
Pipety
Hodowle jednokomórkowców
Schematy budowy eugleny zielonej i pantofelka
Encyklopedia, podręcznik
Komputery połączone z Internetem
Notatnik, ołówek
Duże arkusze papieru, kolorowe pisaki
Metody nauczania
Dyskusja
Metoda aktywizująca – mapa mentalna
Obserwacja
Pogadanka
Praca z tekstem
Formy pracy
Grupowa
Indywidualna
Zbiorowa
Praca domowa
Istnieje ogromna różnorodność organizmów jednokomórkowych. Wybierz jeden z gatunków i przygotuj prezentację na jego temat.
Dodatkowe propozycje wykorzystania
Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na II i IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania przyrody i biologii.
Lista załączników multimedialnych
Ilustracja interaktywna „Euglena zielona”
Ilustracja interaktywna „Pantofelek”
